درباره نرم افزار منظومه رضوان

استخراج نظام موضوعات و محتوای قابل استفاده

استخراج نظام موضوعات و محتوای قابل استفاده در برنامه‎های فرهنگی مرتبط با امام رضا (علیه السلام)
برای تولید این سامانة محتوایی، ابتدا «منابع مادر» بدقت مطالعه شد؛ منابع چهارگانة زیر در این مرحله مورد بررسی قرار گرفت:
       * کتاب شریف «عیون اخبار الرضا (علیه السلام)»
       * روایات منقول از علی بن موسی الرضا (علیه السلام) در کتاب «من لایحضره الفقیه»
       * بیانات حضرت امام خمینی (قدس سره) دربارة حضرت رضا (علیه السلام)
       * بیانات رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) دربارة حضرت رضا (علیه السلام)

نمایه‎سازی و استخراج موضوعات

در مرحلة دوم، روایات کتاب شریف عیون اخبار الرضا (تالیف محدث عظیم‎القدر شیعه، شیخ صدوق(رحمه‎الله‎علیه))به عنوان معتبرترین کتاب تشیع دربارة تاریخ و ابعاد وجودی امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) بدقت بررسی و از مضامین آن نمایه‌سازی شد.
در نتیجه بیش از 1000 روایت مندرج در این کتاب شریف در قالب بخش‎هایی که مستقلا قابل استفاده بود، به همراه ترجمة روان آن، در فیش‌های مستقل ثبت و سپس موضوع هر فیش را تعیین و برای درج در نمودار درختی موضوعات، آماده شد. در نتیجة این پژوهش، 7000 فیش موضوع‎دار بدست آمد که دراین نرم‎افزارتقدیم شده است.
طی این پژوهش 1938 موضوع (اعم از اصلی و فرعی) شناسایی شد.
روشن است، تلاش برای دستیابی بر نظام حاکم بر این موضوعات، کاری بسیار پر حجم و دقیق بود. اما با الطاف الهی و پشتکار کارشناسان، طی 8 ویرایش، نظام نهایی فعلی برای این موضوعات برگزیده شد.
بدیهی است که این نظام‏وارة موضوعی با تدقیق‎های بیشتر کارشناسانه می‏تواند از این نیز کاملتر و دقیق‎تر شود و همینجا از دیدگاه‏های ارزشمند کارشناسی کاربران برای تکمیل و ارتقاء آن استمداد می‏طلبیم.

دست‎یابی به شاخص‏های طبقه‎بندی محتوا

نظر به اینکه بناست خروجی این پژوهش، توان گزینش محتوای مفید برای کار فرهنگی را برای برنامه‎ریزان و مجریان فرهنگی فراهم آورد، دو شاخص اصلی در کار فرهنگی یعنی «مخاطب» و «قالب» کار، سوال اصلی پیش روی کاربر در برخورد با هر یک از این موضوعات و مطالب است.
لذا پس از مطالعات دقیق روانشناسی و نظر خواهی از کارشناسان، مخاطبین در 5 دستة اصلی طیف‎بندی شدند:
گروه کودک، گروه نوجوان، گروه جوان، گروه میانسال، گروه فرهیختگان
در تقسیم‎بندی ابزار‎ها و قالب‎های ارائة محتوای دینی نیز به 5 قالب، نگاه ویژه شد:
کارهای گرافیکی، کارهای حجمی، کتاب (با سه زیرشاخة کتاب داستان کوتاه، داستان بلند و رمان و کتاب معارفی)، سخنرانی و کارگاه آموزشی.
به نظر می‎رسد در صورت طبقه‏بندی محتوای قابل ارائه در قالب‎های فوق، ابزارهای دیگر، می‎توانند از قالب‏های نزدیک بهره گیرند؛ به عنوان نمونه، محور محتواییِ کارهای تصویری (اعم از نمایش و تئاتر، فیلم کوتاه، فیلم بلند و...) داستان و محتوایی است که در قالب‎های سه‎گانة کتاب طبقه‎بندی شده است.

گزینش روایات قابل‎استفاده درهر طبقه

پس از انجام مصاحبه‎های تخصصی با کارشناسان فوق الذکر، شاخصه‎های هر طبقه شناسایی شدند. پس از آن، تک‎تک این 7000 فیش موضوعی، با این شاخصه‎ها تطبیق داده شده و در صورت انطباق، در آن بخش طبقه‌بندی می‌شوند.
بدین‌صورت، ما یک بانک اطلاعات بزرگ خواهیم داشت که علاوه بر طبقه‏بندی علمی موضوعات و ارائة محتوای معتبر روایی ذیل هر موضوع، امکان گزینش محتوای مناسب با هر طیف مخاطب و هر ابزار فرهنگی موردنیاز را خواهیم داشت.
طبیعی است که بازیابی این حجم از اطلاعات، جز با کمک فن‎آوری‎های نوین ممکن است. لذا در قالب نرم افزار پیش رو ساماندهی محتوایی آن صورت پذیرفت؛ محصول پیش رو امکانات زیر را در اختیار کاربر می گذارد:
       * نمایش نمودار موضوعی و اتصال آن با فیش‎های مربوطه
       * ارائة محتوای طبقه‎بندی شده بر حسب موضوع
       * ارائة محتوای طبقه‎بندی شده بر حسب منبع
       * ارائة محتوای طبقه‎بندی شده بر حسب طیف مخاطب
       * ارائة محتوای طبقه‎بندی شده بر حسب طیف مخاطب
       * و البته بهرمندی از قابلیت جستجو، یادداشت‎برداری، چاپ، انتقال به صفحة وب و...
امید که این سامانه، بستر مناسبی برای کار مخاطب محور و عالمانه در حوزة معارف رضوی فراهم سازد.