معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > اعتقادات > نبوت > پيامبران و انبيای قبل از رسول خدا صلی الله > موسی بن عمران (عليه السلام) > فرعون

ابراهيم بن محمّد همدانی گويد: از علی بن موسی الرّضا عليهما السلام پرسيدم : برای چه خداوند عزّوجل فرعون را با اينکه ايمان آورد و به يکتايی او اقرار نمود، غرق کرد؟ فرمود: « برای اينکه او هنگامی که عذاب را با چشم خويش ديد، ايمان آورد، و ايمان پس از رو برو شدن با کيفر پذيرفته نخواهد بود، و اين حکم خدای تعالی درباره گذشتگان و آيندگان چنين است. همانطور که ی فرمايد: ( هنگامی که عذاب ( شديد) ما را ديدند گفتند: « هم اکنون به خداوند يگانه ايمان آورديم و به معبودهايی که همتای او می‌شمرديم کافر شديم!» * امّا هنگامی که عذاب ما را مشاهده کردند، ايمانشان برای آنان سودی نداشت! اين سنّت خداوند است که همواره در ميان بندگانش اجرا شده، و آنجا کافران زيانکار شدند!) ( سوره مبارکه غافر، آيه 85 – 84 ) و در کلام ديگر فرموده: ( آن روز که بعضی از آيات پروردگارت تحقّق پذيرد، ايمان آوردن افرادی که قبلاً ايمان نياورده اند، يا در ايمانشان عمل نيکی انجام نداده اند، سودی به حالشان نخواهد داشت! ) ( سوره مبارکه انعام، آيه 158 .) و نيز درباره فرعون زمانی که غرق می‌شد، فرمود: ( هنگامی که غرقاب دامن او را گرفت، گفت: « ايمان آوردم که هيچ معبودی، جز کسی که بنی اسرائيل به او ايمان آورده اند، وجود ندارد و من از مسلمين هستم !» ) ( سوره مبارکه يونس، آيه 91.) به او خطاب شد: (الان؟!! در حالی که قبلاً عصيان کردی، و از مفسدان بودی! * ولی امروز، بدنت را ( از آب ) نجات می‌دهيم، تا عبرتی برای آيندگان باشی ! ) ( سوره مبارکه يونس، آيه 93 – 92.) با اينکه فرعون از سر تا قدم عرق اسلحه بود، و زره آهنين بر بدن داشت، خداوند او را پس از آنکه غرق شده بود، بر زمين بلندی انداخت تا برای آيندگان نشانه ای باشد، و او را همه سنگينی آهن آلات بر آن زمين مرتفع ببينند و خاصیّت هر چيز سنگين فرو رفتن در آب است نه بالا آمدن، و اين خود آيه و نشانه ای بود.

ابراهيم بن محمّد همدانی گويد: از علی بن موسی الرّضا عليهما السلام پرسيدم : برای چه خداوند عزّوجل فرعون را با اينکه ايمان آورد و به يکتايی او اقرار نمود، غرق کرد؟ فرمود: « برای اينکه او هنگامی که عذاب را با چشم خويش ديد، ايمان آورد، و ايمان پس از رو برو شدن با کيفر پذيرفته نخواهد بود، و اين حکم خدای تعالی درباره گذشتگان و آيندگان چنين است. همانطور که ی فرمايد: ( هنگامی که عذاب ( شديد) ما را ديدند گفتند: « هم اکنون به خداوند يگانه ايمان آورديم و به معبودهايی که همتای او می‌شمرديم کافر شديم!» * امّا هنگامی که عذاب ما را مشاهده کردند، ايمانشان برای آنان سودی نداشت! اين سنّت خداوند است که همواره در ميان بندگانش اجرا شده، و آنجا کافران زيانکار شدند!) ( سوره مبارکه غافر، آيه 85 – 84 ) و در کلام ديگر فرموده: ( آن روز که بعضی از آيات پروردگارت تحقّق پذيرد، ايمان آوردن افرادی که قبلاً ايمان نياورده اند، يا در ايمانشان عمل نيکی انجام نداده اند، سودی به حالشان نخواهد داشت! ) ( سوره مبارکه انعام، آيه 158 .) و نيز درباره فرعون زمانی که غرق می‌شد، فرمود: ( هنگامی که غرقاب دامن او را گرفت، گفت: « ايمان آوردم که هيچ معبودی، جز کسی که بنی اسرائيل به او ايمان آورده اند، وجود ندارد و من از مسلمين هستم !» ) ( سوره مبارکه يونس، آيه 91.) به او خطاب شد: (الان؟!! در حالی که قبلاً عصيان کردی، و از مفسدان بودی! * ولی امروز، بدنت را ( از آب ) نجات می‌دهيم، تا عبرتی برای آيندگان باشی ! ) ( سوره مبارکه يونس، آيه 93 – 92.) با اينکه فرعون از سر تا قدم عرق اسلحه بود، و زره آهنين بر بدن داشت، خداوند او را پس از آنکه غرق شده بود، بر زمين بلندی انداخت تا برای آيندگان نشانه ای باشد، و او را همه سنگينی آهن آلات بر آن زمين مرتفع ببينند و خاصیّت هر چيز سنگين فرو رفتن در آب است نه بالا آمدن، و اين خود آيه و نشانه ای بود. و غرق شدن فرعون دليلی ديگر نيز داشت : فرعون به موسی پناه برد که از عذاب خدا او را برهاند، و به خود خدا پناه نبرد، خداوند به موسی وحی فرستاد ای موسی! به فرياد فرعون نرسيدی چون او را خلق نکرده بودی، اگر به من پناه برده بود نجاتش می‌دادم.»

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُبْدُوسٍ النَّیْسَابُورِیُّ الْعَطَّارُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُتَیْبَةَ عَنْ جذان [حَمْدَانَ‏] بْنِ سُلَیْمَانَ النَّیْسَابُورِیِّ قَالَ حَدَّثَنِی إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْهَمَدَانِیُّ قَالَ‏ قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا ع لِأَیِّ عِلَّةٍ أَغْرَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِرْعَوْنَ وَ قَدْ آمَنَ بِهِ وَ أَقَرَّ بِتَوْحِيدِهِ قَالَ لِأَنَّهُ آمَنَ عِنْدَ رُؤْیَةِ الْبَأْسِ وَ الْإِيمَانُ عِنْدَ رُؤْیَةِ الْبَأْسِ غَیْرُ مَقْبُولٍ وَ ذَلِکَ حُکْمُ اللَّهِ تَعَالَی فِی السَّلَفِ وَ الْخَلَفِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا قالُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنَّا بِهِ مُشْرِکِينَ فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ إِيمانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنا وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَ‏ یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آياتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِيمانِها خَیْراً وَ هَکَذَا فِرْعَوْنُ لَمَّا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِيلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ‏ فَقِيلَ لَهُ‏ آلْآنَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَ کُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ فَالْیَوْمَ نُنَجِّيکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً وَ قَدْ کَانَ فِرْعَوْنُ مِنْ قَرْنِهِ إِلَی قَدَمِهِ فِی الْحَدِيدِ وَ قَدْ لَبِسَهُ عَلَی بَدَنِهِ فَلَمَّا أُغْرِقَ أَلْقَاهُ اللَّهُ عَلَی نَجْوَةٍ مِنَ الْأَرْضِ بِبَدَنِهِ لِتَکُونَ لِمَنْ بَعْدَهُ عَلَامَةً فَیَرَوْنَهُ مَعَ تَثَقُّلِهِ بِالْحَدِيدِ عَلَی مُرْتَفِعٍ مِنَ الْأَرْضِ وَ سَبِيلُ الثَّقِيلِ أَنْ یَرْسُبَ وَ لَا یَرْتَفِعَ وَ کَانَ ذَلِکَ آیَةً وَ عَلَامَةً وَ لِعِلَّةٍ أُخْرَی أَغْرَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِرْعَوْنَ وَ هِیَ أَنَّهُ اسْتَغَاثَ بِمُوسَی لَمَّا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ وَ لَمْ یَسْتَغِثْ بِاللَّهِ فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ یَا مُوسَی لَمْ تُغِثْ فِرْعَوْنَ لِأَنَّکَ لَمْ تَخْلُقْهُ وَ لَوِ اسْتَغَاثَ بِی لَأَغَثْتُهُ‏

جوان ، میانسال ، کارشناسان و صاحبنظران

کار گرافیکی ، سخنرانی ، کتاب معارفی