معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > اعتقادات > نبوت > پيامبران و انبيای قبل از رسول خدا صلی الله > نوح
معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > اعتقادات > نبوت > پيامبران و انبيای قبل از رسول خدا صلی الله > نوح > سام بن نوح
معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > اعتقادات > امامت > معارف مربوط به امامت > ضرورت اطاعت و پيروی از
معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > قرآن > تفسير آيات و سُوَر > تفسير آيه 46 سوره هود

حسن وشّا گويد: آنگاه امام عليه السلام رو به من کرده فرمود: «ای حسن! اين آيه را چگونه می‌خوانيد: (قال يا نوح إنه ليس من أهلک إنه عمل غير صالح) (سوره مبارکه هود، آيه 46. ترجمه: ای نوح! او از اهل تو نيست! او عمل غير صالحی است. [فرد ناشايسته ای است.]؟ عرض کردم: برخی از مردم «انه عمل غير صالح» می‌خوانند (يعنی اين جمله صفت آن پسر است. همانگونه که ترجمه کرديم.) يعنی او عملی نادرست و غير صالح است، و بعضی «عمل غير صالح» می‌خوانند، (يعنی نعوذ بالله اين فرزند حاصل کار نامشروع و خلاف است.) و هر کس اينچنين بخواند اين فرزند را از نوح نفی کرده و شخصی ديگر را پدر او می‌داند. امام عليه السلام فرمود: «نه، هرگز اين طور نيست، بلکه او پسر واقعی نوح بود وليکن چون از دستور خداوند عزوجل نافرمانی کرد، خداوند او را از پذيرش نفی نمود، و هر کس از ما اهل بيت از دستور خداوند نافرمانی کند، از ما نيست، و تو ای حسن اگر خداوند را اطاعت کنی از ما اهل بيت خواهی بود.»

حسن بن موسی الوشّاء بغدادی روايت کرد که گفت: من در خراسان در مجلس علی بن موسی الرضا عليه السلام بودم و زيد بن موسی در آنجا حاضر بود و به جماعت حضّار، فخر می‌فروخت که ما چنين و چنانيم، و امام رضا عليه السلام که با ديگران مشغول گفتگو بود سخنان زيد را شنيد و رو به او کرده فرمود: «ای زيد! آيا حرف های نقالان کوفه تو را مغرور کرده و فريب خورده ای که روايت می‌کنند که: فاطمه عليها السلام عفت خود را حفظ کرد و خداوند آتش را بر ذریّه او حرام نمود؟ به خدا سوگند اين امر فقط مخصوص حسن و حسين و فرزندان بلا واسطه آن حضرت است ولا غير؛ اما چطور می‌شود پدرت موسی بن جعفر عليهما السلام، از خداوند اطاعت کند، روزها را روزه بگيرد و شب ها را به نماز و عبادت پردازد و تو معصيت و نافرمانی خدا کنی، سپس در روز رستاخيز هر دو در عمل مساوی باشيد و جزای هر دو بهشت باشد؟ با اين حساب تو از او نزد خدا عزيزتر خواهی بود! (چرا که او به طاعات خود مستحق بهشت شده است و تو بی طاعت و با معصيت همان پاداش را گرفته ای!) آری علی بن حسين عليهما السلام فرموده است: برای نيکوکار ما دو برابر پاداش و اجر است و برای بدکار ما دو برابر عذاب و جريمه.» حسن وشّا گويد: آنگاه امام عليه السلام رو به من کرده فرمود: «ای حسن! اين آيه را چگونه می‌خوانيد: (قال يا نوح إنه ليس من أهلک إنه عمل غير صالح) (سوره مبارکه هود، آيه 46. ترجمه: ای نوح! او از اهل تو نيست! او عمل غير صالحی است. [فرد ناشايسته ای است.]؟ عرض کردم: برخی از مردم «انه عمل غير صالح» می‌خوانند (يعنی اين جمله صفت آن پسر است. همانگونه که ترجمه کرديم.) يعنی او عملی نادرست و غير صالح است، و بعضی «عمل غير صالح» می‌خوانند، (يعنی نعوذ بالله اين فرزند حاصل کار نامشروع و خلاف است.) و هر کس اينچنين بخواند اين فرزند را از نوح نفی کرده و شخصی ديگر را پدر او می‌داند. امام عليه السلام فرمود: «نه، هرگز اين طور نيست، بلکه او پسر واقعی نوح بود وليکن چون از دستور خداوند عزوجل نافرمانی کرد، خداوند او را از پذيرش نفی نمود، و هر کس از ما اهل بيت از دستور خداوند نافرمانی کند، از ما نيست، و تو ای حسن اگر خداوند را اطاعت کنی از ما اهل بيت خواهی بود.»

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ السِّنَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْفَیْضِ صَالِحُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ حَدَّثَنَا سَهْلُ بْنُ زِیَادٍ قَالَ حَدَّثَنَا صَالِحُ بْنُ أَبِی حَمَّادٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُوسَی بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءُ الْبَغْدَادِیُّ قَالَ‏ كُنْتُ بِخُرَاسَانَ مَعَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا ع فِی مَجْلِسِهِ وَ زَیْدُ بْنُ مُوسَی حَاضِرٌ قَدْ أَقْبَلَ عَلَی جَمَاعَةٍ فِی الْمَجْلِسِ یَفْتَخِرُ عَلَیْهِمْ وَ یَقُولُ نَحْنُ وَ نَحْنُ وَ أَبُو الْحَسَنِ ع مُقْبِلٌ عَلَی قَوْمٍ یُحَدِّثُهُمْ فَسَمِعَ مَقَالَةَ زَیْدٍ فَالْتَفَتَ إِلَیْهِ فَقَالَ یَا زَیْدُ أَ غَرَّكَ قَوْلُ نَاقِلِی الْكُوفَةِ إِنَّ فَاطِمَةَ ع أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَی النَّارِ فَوَ اللَّهِ مَا ذَاكَ إِلَّا لِلْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ وُلْدِ بَطْنِهَا خَاصَّةً فَأَمَّا أَنْ یَكُونَ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ ع یُطِيعُ اللَّهَ وَ یَصُومُ نَهَارَهُ وَ یَقُومُ لَیْلَهُ وَ تَعْصِيهِ أَنْتَ ثُمَّ تَجِيئَانِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ سَوَاءً لَأَنْتَ أَعَزُّ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ إِنَّ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع كَانَ یَقُولُ لِمُحْسِنِنَا كِفْلَانِ مِنَ الْأَجْرِ وَ لِمُسِيئِنَا ضِعْفَانِ مِنَ الْعَذَابِ قَالَ الْحَسَنُ الْوَشَّاءُ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَیَّ فَقَالَ لِی یَا حَسَنُ كَیْفَ تَقْرَءُونَ هَذِهِ الْآیَةَ قَالَ یَا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمِلَ غَیْرَ صَالِحٍ فَقُلْتُ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقْرَأُ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ‏ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ إِنَّهُ عَمِلَ غَیْرَ صَالِحٍ فَمَنْ قَرَأَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ‏ فَقَدْ نَفَاهُ عَنْ أَبِيهِ فَقَالَ ع كَلَّا لَقَدْ كَانَ ابْنَهُ وَ لَكِنْ لَمَّا عَصَی اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَفَاهُ عَنْ أَبِيهِ كَذَا مَنْ كَانَ مِنَّا لَمْ یُطِعِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَیْسَ مِنَّا وَ أَنْتَ إِذَا أَطَعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَنْتَ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ‏

کارشناسان و صاحبنظران

سخنرانی ، کتاب معارفی