معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > احکام > نماز > فلسفه نماز و اذکار و افعال آن

امام رضا عليه السّلام ضمن پاسخ به سؤالات محمد بن سنان باو چنين مرقوم فرمود: «همانا علّت وجوب نماز آنست که نماز اقرار به ربوبیّت خداوند عزّ و جلّ است و نفی نظير و شريک برای خداوند و ايستادن انسان در برابر خداوند با حال مذلّت و مسکنت و فروتنی و خضوع و اعتراف بگناهان، و نيز درخواست عفو از تقصيرات و بر طرف ساختن آثار گناهانی است که شخص، در گذشته مرتکب شده، و صورت نهادن بر زمين است در هر روز بخاطر بزرگداشت خداوند جلّ جلاله، و ديگر آنکه (نماز سبب می‏شود) بنده پيوسته بياد خدا باشد و او را فراموش نکند و طاغی و باغی نباشد، و با خشوع و تذلّل و رغبت خواستار افزونی بهره خود در دين و دنيا باشد، و علاوه بر اينها انسان با نماز بر خود واجب ميسازد که پيوسته و شبانه روز در مقام بندگی و بياد خداوند متعال باشد. و همين نماز گزاردن شخص در پيشگاه پروردگار خود عزّ و جلّ و ايستادن در برابر خداوند، باز دارنده او از ارتکاب گناهانست و او را از فسادهای گوناگون مانع می‏شود.

امام رضا عليه السّلام ضمن پاسخ به سؤالات محمد بن سنان باو چنين مرقوم فرمود: «همانا علّت وجوب نماز آنست که نماز اقرار به ربوبیّت خداوند عزّ و جلّ است و نفی نظير و شريک برای خداوند و ايستادن انسان در برابر خداوند با حال مذلّت و مسکنت و فروتنی و خضوع و اعتراف بگناهان، و نيز درخواست عفو از تقصيرات و بر طرف ساختن آثار گناهانی است که شخص، در گذشته مرتکب شده، و صورت نهادن بر زمين است در هر روز بخاطر بزرگداشت خداوند جلّ جلاله، و ديگر آنکه (نماز سبب می‏شود) بنده پيوسته بياد خدا باشد و او را فراموش نکند و طاغی و باغی نباشد، و با خشوع و تذلّل و رغبت خواستار افزونی بهره خود در دين و دنيا باشد، و علاوه بر اينها انسان با نماز بر خود واجب ميسازد که پيوسته و شبانه روز در مقام بندگی و بياد خداوند متعال باشد. و همين نماز گزاردن شخص در پيشگاه پروردگار خود عزّ و جلّ و ايستادن در برابر خداوند، باز دارنده او از ارتکاب گناهانست و او را از فسادهای گوناگون مانع می‏شود.

كَتَبَ الرِّضَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَی ع إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ فِيمَا كَتَبَ مِنْ جَوَابِ مَسَائِلِهِ‏ أَنَّ عِلَّةَ الصَّلَاةِ أَنَّهَا إِقْرَارٌ بِالرُّبُوبِیَّةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ خَلْعُ الْأَنْدَادِ وَ قِیَامٌ بَیْنَ یَدَیِ الْجَبَّارِ جَلَّ جَلَالُهُ بِالذُّلِّ وَ الْمَسْكَنَةِ وَ الْخُضُوعِ وَ الِاعْتِرَافِ وَ الطَّلَبُ لِلْإِقَالَةِ مِنْ سَالِفِ الذُّنُوبِ وَ وَضْعُ الْوَجْهِ عَلَی الْأَرْضِ كُلَّ یَوْمٍ إِعْظَاماً لِلَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ وَ- أَنْ‏ یَكُونَ ذَاكِراً غَیْرَ نَاسٍ وَ لَا بَطِرٍ وَ یَكُونُ خَاشِعاً مُتَذَلِّلًا رَاغِباً طَالِباً لِلزِّیَادَةِ فِی الدِّينِ وَ الدُّنْیَا مَعَ مَا فِيهِ مِنَ الْإِيجَابِ وَ الْمُدَاوَمَةِ عَلَی ذِكْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ لِئَلَّا یَنْسَی الْعَبْدُ سَیِّدَهُ وَ مُدَبِّرَهُ وَ خَالِقَهُ فَیَبْطَرَ وَ یَطْغَی وَ یَكُونَ ذَلِكَ فِی ذَكَرِهِ لِرَبِّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ قِیَامِهِ بَیْنَ یَدَیْهِ زَاجِراً لَهُ عَنِ الْمَعَاصِی وَ مَانِعاً لَهُ مِنْ أَنْوَاعِ الْفَسَاد