۴- علم گرایی و خردورزی
حقیقتا، یکی از جنبه های مهم فرهنگ رضوی علم گرایی و عقل محوری امام رضا علیه السلام است. در مورد علم امام رضاء اسلام کتابهای روایی مملو از احادیثی است که فضیلت علمی امام سلام را به رخ میکشد. مقام علمی امام رضا علیه السلام به حدی بود که از سوی امام صادق علیه السلام به لقب عالم آل محمد مفتخر شدند. (مجلسی، ۱۰۰٫۴۹) تاریخ زندگانی حضرت و تصمیمهای خردمندانه حضرت در کورانهای دوران امامت این حقیقت را به خوبی گواهی میدهد به هر حال شهرت علم و دانش در آن حضرت چنان بود که با این مولفه ها مردم را به شاهراه هدایت می کشانید و عظمت خاندان علی علیه السلام را نشان میداد و مقدمه نهضت علمی تازه ای به واسطه افادات آن حضرت مطابق محیط در میان مسلمانان آغاز شد. در چنین عصر درخشانی علمای بزرگ و فلاسفه پرآوازه زمانه در مسائل مشکل فلسفه الهی و علم توحید و کلام در دربار مأمون به حضرت رضا علیه السلام مراجعه مینمودند و نمونه های فراوانی از مناظرات حضرت ضبط تاریخ است خوشنویس (۴۷) در این خصوص همین بس که حضرت رضا درباره دانش بی کران خویش فرمودند:
«زمانی در روضه (مسجد النبی مینشستم و در آن دوران دانشمندان زیادی در مدینه بودند هرگاه یکی از آنها از پاسخ پرسشی عاجز میشد و دیگران هم نمی توانستند از عهده برآیند همگی به من اشاره میکردند و مسائل مشکل را پیش من میفرستادند و من پاسخ همه آنها را میدادم.» (مجلسی، ۱۰۰٫۴۹)
اما در مورد عقل محوری فرهنگ رضوی باید گفت که امام رضاء السلام در شکوفایی عقل گرایانه معارف و عقاید اسلامی نقش بسیار مهمی داشتند، به طوری که با توجه به کم شدن تعداد بزرگان و علما و جوان بودن دین اسلام در مقابل ادیان دیگر اگر حضور پربرکت ایشان در این عرصه نبود با این هجمه ای که به جهان اسلام وارد می شد، معلوم نبود چه بر سر اسلام و مسلمانان می آمد.