دیدگاه اهل سنت درباره کرامت امام
شخصیت و جایگاه والای امام رضا الله بزرگان اهل سنت را به سخنان و اعتراف های شگفت انگیزی درباره ابعاد معنوی آن حضرت واداشته که در این مجموعه به گوشه ای از سخنان آنان در مورد کرامت های امام اشاره می شود
(۱) مجد الدین ابن اثیر جزری شافعی (۶۰۶ ه.ق.)
هو أبو الحسن علي بن موسى بن جعفر بن محمد بن علي بن الحسين بن علي بن أبي طالب الهاشمي المعروف بالرضا... و فضائله أكثر من أن تُحصى(1) .(. تتمة جامع الأصول ، ج ۲، ص ۷۱۵.)
ابو الحسن على بن موسى ... معروف به رضاست... و فضایل وی بی شمار است، رحمت و رضوان الهی بر او باد.
(۲) محمد بن طلحه شافعی (۶۵۲ ه.ق.)
فكانت مناقبه علية وصفاته سنية ومكارمه خاتمية و أخلاقه عربية و شنشنته أخزمية و نفسه الشريفة هاشمية و أرومته الكريمة نبوية فمهما عد من مزاياه كان أعظم منه ومهما فَصَلَ من مناقبه كان أعلا رتبة منه(2) ؛(. مطالب السؤول في مناقب آل الرسول ، ص ۲۹۵.)
خصال او بلند و صفاتش نیک و مکارم اخلاقی اش چون پیامبر خاتم و اخلاقش عربی و نسبش اصیل و از خاندان هاشمی و اصل و نسب بزرگوارانه اش نبوی ، هر آن چه از برتری او شمرده شود او بزرگ تر از آن است و هر آن چه از خصال نیکویش بیان شود او در مرتبت بلند تر از آن است.
(۳) شیخ الاسلام جوینی خراسانی شافعی (۷۲۲ ه.ق)
وی در کتاب گران سنگ خود بخشی را به امام علی بن موسی الرضا لله و فضایل و کرامات آن حضرت اختصاص میدهد و درباره مناقب و کرامات آن حضرت چنین میگوید:
في ذكر بعض مناقب الإمام الثامن .... وفي طرف من بيان أخلاقه الشريفة وأعرافه المنيفة ونبذ من كراماته الباهرة وشمائله الزاهرة ....(3).(فرائد السمطين في فضائل المرتضى والبتول والسبطين والائمة من ذريتهم الله ، ج ۲، ص ۱۸۷.)
در ذکر پاره ای از ویژگی های پسندیده امام هشتم.... و در بیان پاره ای از اخلاق شریف و خلق و خوی بلندش و اندکی از کرامات آشکار و صفات نورانی اش
(۴) عبدالله بن اسعد یافعی یمنی مکی شافعی (۷۶۸ ه.ق.)
الإمام الجليل المعظم سلالة السادة الأكارم، أبو الحسن علي بن موسى الكاظم ... أحد الأئمة الاثنا عشر أولي المناقب الذين انتسب الإمامية ا إليهم فقصروا بناء مذهبهم عليه(1) ؛(مرآة الجنان وعبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان ، ج ۲، ص ۱۰.)
وی امام جلیل القدر و بزرگوار از سلاله بزرگان و اهل کرم، ابو الحسن علی بن موسی الکاظم.... و یکی از پیشوایان دوازده گانه شیعیان است که اساس مذهب امامیه بر دیدگاه های وی استوار است و صاحب مناقب و فضایل میباشد ......
(۵) عطاء الله بن فضل الله شیرازی (۸۰۳ ه. ق.)
علي بن موسى الرضا با مردم به لغات خودشان سخن می گفت و در سخن گفتن شیواترین مردم و داناترین آنها به همه زبانها و لغات بود.... مرقد منور وی مرجع زایران از تمام طبقات و نقاط جهان است(2) .(. روضة الأحباب ، ج ۴، ص ۴۳ . ر.ک : تاريخ الأحمدي ، ص ۳۶.)
(۶) ابن صباغ مالکی (۸۵۵ ه . ق .)
به نقل بعضی از اهل علم می گوید:
مناقب علي بن موسى الرضا من أجل المناقب وأمداد فضائله وفواضله متوالية كتوالي الكتائب و موالاته محدودة البوادي و العواقب و عجائب أوصافه من غرائب العجائب و سؤدده و نبله قد حَلَّ مِن الشرف في الذروة و المغارب فلمواليه السعد الطالع والمناويه النحس الغارب(3) ؛(. الفصول المهمة في معرفة أحوال الأئمة ، ص ۲۵۱.)
مناقب على بن موسى الرضا از والاترین خصال نیکو و گستره فضایل و برتری هایش پی در پی مانند پی در پی بودن لشکریان در وقت رژه رفتن و ابتدا و پایان دوستی اش روشن و معلوم و اوصاف شگفتش از شگفتی های بسیار شگفت و آقایی و بزرگواری اش در شرافت در نقطه بالا قرار دارد و برای دوستانش چون ستاره سعد طالع است و برای دشمنانش چونان ستاره شوم بختی.
(۷) میر محمد بن سید برهان الدین خواوند شاه معروف به میر خواند شافعی (۹۰۳ ه . ق .)
ذكر احوال علي بن موسى الرضا، رضى الله عنهما .... مشهد مقدس و مرقد این امام علی الاطلاق مرجع ایران و مقصد سالکان اکابر و اصاغر آفاق است. طوایف امم و طبقات بنی آدم از اقصای روم و هند از جمیع مرز و بوم هر ساله مهاجرت اوطان و مفارقت خلان اختیار کرده و روی توجه به این آستان فرخنده نشان نهاده و مراسم زیارت و طواف به جای آورند و این موهبت عظما را سرمایه سعادات دنیا و عقبا میدانند مناقب و مآثر و فضایل و مفاخر امام ابوالحسن الرضا زیاده از آن است که محاط علم بشری گردد و در این مقام بر سطری چند از خوارق عادات آن قدوه ارباب سعادات، اقتصار می رود .
سپس به نقل مناقب و کرامات امام میپردازد و در پایان می گوید:
از امام رضا الله حکایات بسیار منقول است که نشان دهنده عظمت و وسعت مناقب و کرامات آن حضرت میباشد(1).(. تاريخ روضة الصفا ، ج ۳، ص ۴۱ - ۵۲)
فضل الله بن روزبهان خنجی اصفهانی حنفی (۹۲۷ ه. ق .)
زیارت قبر مکرم و مرقد معظم حضرت امام أئمة الهدى ، سلطان الإنس و الجن ، امام علي بن موسى الرضا الكاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علي زين العابدين بن الحسين الشهيد بن علي المرتضى ، صلوات الله و سلامه على سيدنا محمد وآله الكرام، سيما الآية النظام ستة آبائه كلهم أفضل من يشرب صوب الغمام ؛
تریاق أكبر محبان است و موجب حیات دل و جان است. مرادات همه عالم از با آن درگاه با برکت حاصل وفي الواقع ربع ميمونش توان گفت که از اشرف منازل است. آن مقام مبارک تمامی اوقات مقرون به تلاوت قرآن مجید است و توان گفت که معبدی است از معابد اسلام هرگز آن مرقد عالی از طاعت نیازمندان خالی نیست و چگونه چنین نباشد و حال آن که تربت حضرت امامی است که اوست مظهر علوم نبوی و وارث صفات مصطفوی و امام بر حق و رهنمای مطلق و صاحب زمان امامت خود و وارث نبوت و حق استقامت خود.
هزار دفتر اگر در مناقبش گویند هنوز ره به کمال علی نشاید برد(1)(مهمان نامه بخارا، ص ۳۳۶)
(۹) غیاث الدین بن همام الدین شافعی معروف به خواند امیر (۹۴۲ ه.ق.):
وی تحت عنوان گفتار در بیان فضایل و کمالات آن امام عالی مقام على نبينا وعليه الصلاة و السلام فصلی گشوده و در مورد امام چنین می گوید:
بیت شهید خاک خراسان امام طیب و طاهر ، علي بن موسى بن جعفر بن محمد باقر ... اقارب و اجانب از مشرق تا مغرب بر فور علوشان و سمو مکان آن امام وافر احسان اعتراف داشته اند و دارند و اقاصی و ادانی، بلکه جمیع افراد انواع انسانی مناقب و مفاخر آن حمیده مآثر بر صحایف ضمایر نگاشته اند و می نگارند. کرامتش از هر چه تصور توان کرد بیشتر بود و امامتش به موجب نص آبای بزرگوارش معین و مقرر است.
از آن زمان که فلک شد به نور مهر منور
ندیده دیده کس چون علی موسی جعفر
سپهر عز و جلالت محیط علم و فضیلت
امام مشرق و مغرب ملاذ آل پیمبر
حريم تربت او سجده گاه خسرو انجم
غبار مقدم او طوطیای دیده اختر
وفور علم و علو مکان اوست به حدی
که شرح آن نتواند نمود کلک سخنور
قلم اگر همگی وصف ذات او بنویسد
حدیث او نشود در هزار سال مکرر(1)(. تاريخ حبيب السير في أخبار أفراد بشر ، ج ۲، ص ۸۳.)
(۱۰) عبد الرحمن جامی حنفی (۹۸۹ ه. ق.)
وی تحت عنوان «ذكر علي بن موسی بن جعفر بابی گشوده و در مورد آن حضرت می گوید:
وی امام هشتم است.... و هر چند آن چه بر زبانها مذکور است و در کتابها مسطور از مناقب و فضایل رضا اندکی است از بسیار و قطره ای است از بحر زخار این مختصر را گنجایی آنها نیست لاجرم بر بعضی از کرامات و خوارق عادات اقتصار می رود .....(2).(شواهد النبوة ، ص ۳۸۰ - ۳۸۲)
(۱۱) احمد بن یوسف قرمانی دمشقی (۱۰۱۹ هـ. ق .)
او در مورد امام رضا فصلی گشوده و می گوید:
الفصل السابع في ذكر شبه شجاعة جده علي المرتضي الإمام علي بن موسى الرضا وكانت مناقبه علية وصفاته سنيه ... و كراماته كثيرة و مناقبه شهيرة ....(3).(اخبار الدول و آثار الأول ، ص ۱۱۳ - ۱۱۵)
فصل هفتم در یاد کرد شبیه شجاعت جدش علی مرتضی ، امام علی بن موسی الرضا ، که خصال نیکویش بلند است و صفاتش والا و کراماتش فراوان و مناقبش مشهور
(۱۲) عبد الرؤوف مناوى شافعی (۱۰۳۱ ه.ق.)
علي الرضا بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق ، كان عظيم القدر مشهور الذكر ... و له كرامات كثيرة ....(1).(. الكواكب الدرية في تراجم السادة الصوفية ، ص ۲۵۶)
علی ملقب به رضا بن موسى الكاظم بن جعفر صادق منزلتش بزرگ، یادش مشهور و .... کرامات فراوانی دارد.
(۱۳) عبد الله بن محمد عامر شبراوی شافعی (۱۱۷۲ ه.ق.)
الثامن من الأئمة علي الرضا كان كريماً جليلاً مهاباً موقراً و كانت مناقبه عليه وصفاته سنية و نفسه الشريفة هاشمية وأرومته الكريمة بوية وكراماته أكثر من ان تخصر و أَشَهَرُ مِنْ أَنْ تُذكر ...(2).(. الإتحاف بحب الأشراف ، ص ۳۱۲ - ۳۱۳)
هشتمین امام علی ملقب به رضا کریم بزرگوار پر مهابت با وقار بود. مناقبش والا و صفاتش بلند و وجود شریفش هاشمی و ریشه کریمش نبوی و کراماتش بیش از آن است که به حساب درآید و مشهورتر از آن است که ذکر شود.
(۱۴) عباس بن علی بن نور الدین مکی شافعی (۱۱۸۰ ه.ق.)
فضائل علي بن موسى الرضا ليس لها حد و لا يحصرها عد، ولله الأمر من قبل و من بعد ....(3).(. نزهة الجليس ومنية الأديب الأنيس ، ج ۲، ص ۱۰۵.)
فضایل علی بن موسی حد و حصری ندارد و برای خداوند است امر، از قبل و از بعد ....
(۱۵) ابو الفوز محمد بن امين بغدادی مشهور به سویدی شافعی (۱۲۴۶ ه. ق.)
و كراماته كثيرة ومناقبه شهيرة لا يسعها مثل هذا الموضع (4) ؛(. سبائك الذهب في معرفة قبائل العرب ، ص ۷۵.)
کرامات آن حضرت به اندازه ای زیاد و مناقبش چنان مشهور است که در این مجال نمی گنجد.
(۱۶) سید مصطفى بن محمد عروس مصری شافعی (۱۲۹۳ ه. ق.)
علي بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق ، كان عظيم القدر ، مشهور الذكر .... له كرامات كثيرة .....
و در ادامه به نقل کرامات امام رضا می پردازد(1). (. نتائج الأفكار القدسية في بيان معاني شرح الرسالة القشيرية ، ج ۱، ص ٨٠.)
(۱۷) شیخ مؤمن بن حسن شبلنجی شافعی (۱۲۹۸ ه. ق.)
وی نیز بعد از معرفی امام کرامات و مناقب آن حضرت را به تفصیل ذکر میکند(2).(. نور الأبصار في مناقب آل بيت النبي المختار ، ص ۲۳۲ - ۲۴۵.)
(۱۸) يوسف بن اسماعیل نبهانی شافعی (۱۳۵۰ ه. ق.)
علي الرضا بن موسى الكاظم بن جعفر الصادق أحد أكابر الأئمة ومصابيح الأمة من أهل بيت النبوة و معادن العلم و العرفان و الكرم والفتوه ، كان عظيم القدر، مشهور الذكر و له كرامات كثيرة ....(3).(جامع کرامات الأولياء ، ج ۲، ص ۳۱۱.)
علی بن موسی از بزرگان ائمه و مشعلهای فروزان امت از اهل بیت نبوت و معدن علم و عرفان و کرم و جوانمردی است. او جایگاه والایی دارد و نام وی شهره و دارای کرامات زیادی است.
(۱۹) شيخ ياسين بن ابراهیم سنهوتی شافعی (در حدود ۱۳۴۴ ه. ق.):
الإمام على الرضا وله كرامات كثيرة (4).(. الأنوار القدسية ، ص ٣٩.)
(۲۰) دکتر کامل مصطفی شیبی اظهار میدارد
علي بن موسى الرضا .... وكان صاحب كرامات وفراسة .....(1).(الصلة بين التصوف والتشيع، ج ۱، ص ۲۳۷)
(۲۱) دکتر عبدالحلیم محمود و محمود بن شریف درباره شخصیت امام رضا می گویند:
.... له كرامات كثيرة (2).(. باورقي الرسالة القشيرية ، ج ۱، ص ۶۵ - ۶۶)
آن دو بعد از این سخن به نقل کرامات آن حضرت می پردازند.