ترکیب الحمام و دخوله
قال الامام : إِذا أَرَدْتَ دخول الْحَمَامٍ وَ أَنْ لَا تَجِدَ فِي رَأْسِكَ مَا يؤذيكَ، فَابْدَأُ عِنْدَ دُخولِ الْحَمّامِ بِخَمْسِ حَسوات ماء حانٌ، فَإِنَّكَ تسلم بِإِذْنِ اللَّهُ تَعَالَى مِنْ وَجع الرَّأْسِ وَ الشَّقيقة.
و قيلَ: خَمْسَةُ اكُفَ ماء حارٌ تَصُبُّها عَلَى رَأْسِكِ عِنْدَ دُخولِ الْحَمَّامِ.
وَ قَالَ : إِنَّ تَركِيبَ الْحَمَّامِ عَلَى تَرَكِيبِ الْجَسَدِ
وَ قَالَ : لِلْحَمَامِ أَرْبَعَة أَبْيَاتٍ مِثْلَ أَرْبَع طبائع.
البيت الأول: بارد يابس. والثانى بارد رطبُ وَ الثَّالِثُ: حار رطب والرابع: حار يابس .
و قال : مَنْفَعَةُ الحَمَامِ تُؤدّى إِلَى الاعْتِدَالِ وَ ينقى الدرن و يُلَيِّنُ الْعَصَبَ وَالْعُرُوقَ وَ يُقَوّى الأعضاء الكبار و يذيب الفضول وَ الْعُفونات.
وَ إِذا أَرَدْتَ أنْ لا يظهرُ فى بَدَنِكَ بثرة و لاغيرها فَابْدَأَ عِنْدَ دُخولالْحَمَامِ بِدَهْنِ الْبَنَفَسَجَ، وَ إِذا أَرَدْتَ أنْ لا يبثر و لا يُصيبك قروح و لاشقاقَ وَ لاسوادَ، فَاغْسِلْ بِالْمَاءِ الْبَارِدِ قَبْلَ أَنْ تَنورَ.
وَ مَن أَرادَ دُخول الْحَمامِ لِلنَّورَةِ، فَلْيَجْتَنِبِ الْجِمَاعِ قَبْلَ ذَلِكَ بِاثْنتي عشرة ساعة وَ هُوَ تمام يَوْم وَلْيَطرح فِي النُّورَةِ شَيئاً مِنَ الصَّبْرِ وَ القاقيا و الحضض او يجمَعُ ذلكَ، وَ يَأْخُذُ مِنْهُ الْيَسِيرِ إِذا كَانَ مُجْتَمِعاً أَوْ مُتفَرِّقاً.
حمام و چگونگی داخل شدن به آن
امام فرمود هرگاه خواستی وارد حمام شوی و مواظب باش سردرد نداشته باشی و چون خواستی داخل شوی نخست پنج مشت آب گرم بر خودت بریزی که به خواست خدا در این صورت از دردسر و درد شقیقه در امان خواهی بود.
و گفته شده است پنج بار این عمل تکرار شود یعنی هنگام دخول پنج مرتبه این عمل تکرار شود که در مجموع بیست و پنج مشت آب گرم بر بدن بریزد.
امام علیه السلام فرمود: ساختمان حمام همانند بدن انسان ساخته شده است.
ساختمان حمام از چهار اتاق تشکیل شده همان طور که بدن انسان هم بر روی مزاج چهار عنصر بنا شده است.
اتاق اول حمام ( رختکن سرد و خشک اتاق دوم سرد و مرطوب، اتاق سوم گرم و مرطوب و اتاق آخر گرم و خشک میباشد.
امام فرمود منافع حمام زیاد است. مزاج را معتدل، چرک را بر طرف رگها را نرم اعضای اصلی بدن را نیرومند و اضافات و عفونتهای
بدن را از میان میبرد.
و هرگاه خواستی پس از استحمام در بدنت جوش و سوختگی) به وجود نیاید هنگام داخل شدن به حمام روغن بنفشه بر بدن نزن و هرگاه خواستی که زخم ترک پوست و سیاهی پوست پس از نوره کشیدن ایجاد نشود پس پیش از نوره کشیدن بدن را با آب سرد بشوی.
هر که میخواهد در حمام از نوره استفاده کند باید دوازده ساعت (یک روز کامل از نزدیکی کردن بپرهیزد و نوره را با مقدار کمی «صبر» و اقاقیا و حضض با همه آنها مخلط سازد و مقداری از آن یا همه را استفاده کند.
و لا يلقى في النّورَةِ مِنْ ذلِكَ شَيئاً حَتّى تمات النورة بالماء الحار الذي يَطْبَخُ فِيهِ البابونج وَالْمَرْزَنجوش اَوْ وَرْد او الْبَنَفْسَجَ الْيَابِس.
وَ إِنْ جَمعَ ذلِكَ أَخَذَ مِنْهُ الْيَسير مُجْتَمَعاً أَوْ مُتفَرّقة قدر ما يشربُ مِنَ الْمَاءِ رائحته.
وَلْيَكُنْ زَرنيخ النُّورَةِ مِثْل ثلثها، وَ يَدُلُّكَ الْجَسَد بَعْدَ الْخُرُوجِ مِنْهَا ما يَقْطَعُ رَيحَهَا كَوَرَقِ الخوخ وَ شُجيرة العُصفورِ وَ الْحَناءِ وَ السَّعد وَ الْوَرْدِ.
وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَأْمَنِ النّورَة و يأمن إحراقها فليقلل مِنْ تقليبها و ليبادِرَ إِذا عملت فى غُسْلِها وَ أَنْ يَمْسَحَ الْبدن بِشَيْءٍ مِنْ دُهْنِ وَرْدٍ
. فَإِنْ أَحْرَقَتَ وَ الْعَياذُ بِاللَّهِ أَخَذَ عَدَسٌ مُقَشَّرُ، فَيَسْحَقُ بِخَلَّ وَ مَاء وَرْدٍ وَ يطلّى عَلَى الْمَوْضِعِ الَّذِي أَحْرَقْتَهُ النَّورَةُ بِخَلَّ عِنَبٍ وَ دَهْن وَرْد دكلاً جَيِّداً.
وَ مَن أَرادَ أَن لا يَشْتَكَى مَثانَتِهِ فَلا يَحْبِسِ الْبَوْلَ وَ لَوْ عَلَى ظَهْرِ دَابَتِهِ.
وَ مَن أَرادَ أَنْ لا تُؤذِيهِ مَعْدتَهُ فَلاشِرِبْ عَلَى طَعَامِهِ مَاءً حَتَّى يَفْرُغَ مِنْهُ وَ مَنْ فَعَلَ ذَلِكَ رَطْب بدنه و ضعفتْ مَعْدته وَ لَمْ تَأْخُذِ الْعروق قُوَّة الطَّعامِ لانَّهُ يَصِيرُ فِي الْمَعِدَةِ فَجَاً إِذا صَبَّ الْمَاء عَلَى الطَّعَامِ أَوَّلاً فَأَوَّلاً.
و تا نوره را به عمل نیاوردی نباید ماده دیگری را با آن مخلوط ساخت. برای ساخت نوره باید بابونه مرزنگوش یا گل سرد یا بنفشه ی خشک را در آب داغ ریخت و جوشاند.
و خمیری معطر به دست میآید و مقدار آن باید به میزانی باشد که آب داغ را معطر کند.
نسبت مواد ترکیبی نوره باید رعایت شود طوری که مقدار زرنیخ از یک ششم مواد دیگر بیشتر نشود و روی قسمتهای مودار بدن بگذارند و پس از پایان کار و شستن محل تنویر شده را با مواد مرکبی از برگ هلو و گل زبان گنجشک و حنا و سعد و گل بمالند.
هر که میخواهد به بدنش نوره بکشد و از سوزش نوره در امان باشد باید پس از تهیه نوره آن را کمتر زیر و رو کند و هرچه زودتر مکان را بشوید و مکان نوره کشیدن را با روغن گل سرخ مالش دهد.
اگر - پناه بر خدا - بدن انسان به سبب مالیدن نوره، دچار سوختگی شد باید عدس پوست کنده را بکند و آن را با سرکه و گلاب مخلوط و در مکان سوختگی بمالند و خوب ماساژ دهند و قبل از مالیدن نوره اگر آن جا را با سرکه ی انگور و روغن گل مالش دهند بسیار خوب است.
و اگر فردی میخواهد از درد مثانه شکایت نداشته باشد باید بول خود را نگه ندارد اگر چه بر پشت اسب خودش باشد.
و هر که دوست دارد معده اش به او آزار نرساند در بین غذا خوردن آب ننوشد تا این که غذا خوردنش به پایان برسد و هر که چنین رفتار کند به رطوبت بدن و ضعف معده دچار شود. نوشیدن آب پیش از غذا خوردن معده را از هم باز میکند و سبب گشادی معده می شود.
وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَأْمَنَ الْحصاة وَ عُسْرِ الْبَوْلِ فَلَا يَحْبِسَ الْمَنِي عِنْدَ نُزولِ الشَّهْوَةِ وَ لا يُطِيلُ الْمَكْتَ عَلَى النِّسَاءِ.
وَ مَنْ أَرادَ أَنْ يَأْمَنَ وَجَع السُّفل ولا يَضُرَّهُ شَيْءٌ مِنْ أَرْياحِ الْبَواسِيرِ فَلْيَأْكُلْ سَبْعَ تَمَراتٍ هيرون بِسَمَن بَقَرَ وَ يَدْهِنُ انثييه بزئبق خالص.
وَ مَنْ أَرادَ أَنْ يَزيدَ فِي حِفْظِهِ فَلْيَأْكُلْ سَبْعَ مَثاقيل زُبيباً بِالغَداة عَلَى الرِّيق.
وَ مَنْ أَرَادَ أَن يقلَّ نِسْيانِهِ وَ يَكُونُ حافِظاً فِي كُلِّ يَوْمٍ ثَلاث قطع زنجبيل، مربى بِالْعَسَلِ وَ يَصْطَنِعُ بِالْخَرْدَلِ مَعَ طَعَامِهِ فِي كُلِّ يَوْمٍ.
وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَزِيدَ في عَقْلِهِ فَلَا يَخْرُجْ كُلَّ يَوْمٍ حَتَّى يَلوكَ عَلَى الريق ثلاث هليلجات سود مَعَ سُكر طَبَرْزَد.
وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لا تشقَقُ أظفارَهُ وَ لا تفسدُ فَلا يقلمْ أَظْفارِهِ إِلَّا يَوْمَ الخميس.
وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لا يَشْتَكَى أُذُنهُ، فَلْيَجْعَلْ فِيهَا عِنْدَ النَّوْمِ قُطْنَة.
وَ مَنْ أَرَادَ دَفع الزكام فِي الشَّتاءِ أَجْمَعِ، فَلْيَاكُلْ كُلَّ يَوْمٍ ثَلَاثَ لُقَم شَهْد.
وَ اعْلَمْ يَا أَمِيرُ إِنَّ لِلْعَسَلِ دَلائل يعرف بِهَا نَفْعَهُ مِنْ ضَرَرِهِ وَ ذَلكَ أنَّ مِنْهُ ما إذا أدركه الشم عطس، وَ مِنْهُ مَا يسكرُ وَ لَهُ عِنْدَ الذَّوقِ حرافة شديدة فَهَذِهِ الْأَنْوَاعِ مِنَ الْعَسَلِ قاتلة.
هر که از داشتن سنگ مثانه و بسته شدن مجاری ادرار می ترسد نباید هنگام انزال منی آن را در مجرایش نگاه دارد و هنگام جماع به سبب لذت بیشتر، مدت این کار را بیشتر از مدت معمول طولانی تر نکند.
آن که میخواهد از بواسیر و درد روده و دردهای قسمت پایین بدن در امان باشد باید هر شب ده دانه خرمای برشته با روغن گاو بخورد و میان بیضه های خود را با روغن زنبق خالص بمالد.
هر که می خواهد حافظه اش قوی شود باید هر روز هفت مثقال کشمش سیاه ناشتا بخورد.
کسی که فراموشکار است و میخواهد حافظه اش قوی شود هر روز سه تکه زنجبیل در عسل بخواباند و با کمی خردل در میان غذای روزانه خود بخورد.
و هر که دوست دارد عقل (فکر) او زیاد شود هر روز از خانه خارج نشود مگر این که سه هلیله ی سیاه با شکر طبر زد میل کند.
و هر که میخواهد ناخن هایش ترک برندارد و زرد نشود باید ناخن هایش را روز پنج شنبه بگیرد و هر که میخواهد از درد گوش شکایت نکند موقع خواب باید در گوش خود پنبه بگذارد.
و هر که میخواهد در همه ی زمستان دچار سرماخوردگی نشود باید هر روز سه قاشق عسل بخورد.
ای امیر بدان که هر کدام از عسلهای خوب و بد، نشانه هایی دارند آن عسلی که وقتی جلو بینی میگیری بوی تندش انسان را به عطسه وا می دارد و یا عسلی که پس از چشیدن انسان را به مستی و سستی وامی دارد و عسلهایی که زبان را میسوزانند عسلهای خوبی نیستند و کشنده ی آدم هستند.
وَ يَشُمُّ النَّرْجِسُ فَإِنَّهُ يَأْمَن الزَّكامَ وَ كَذلِكَ الْحَبَّةِ السَّوْدَاءِ.
وَ إِذا جَاءَ الزَّكامُ فِي الصَّيْفِ، فَلْيَأْكُلْ كُلَّ يَوْمٍ خِيارَهُ وَاحِدَةٍ وَلْيَحْذَرِ الْجُلوس فِي الشَّمْسِ.
وَ مَن خَشَى الشَّقيقة و الشوصةَ فَلا يَنْمَ حينَ يَأْكُلُ السَّمَكَ الطَّرى صَيْفَاً كَانَ أَمْ شِتاءً.
وَ مَنْ أَرادَ أَن لا يَشْتَكَى كَبِدَهُ عِنْدَ الْحِجَامَةِ، فَلْيَأْكُلْ في عقيبها هندباء بخل.
وَ مَنْ أَرادَ أنْ لا يَشْتَكى سنته فليدهنها إِذا دُهِنَ رَأسَهُ.
وَ مَنْ أَرادَ أَنْ لا تشققُ شَفَتاهُ وَ لا يخرجُ فيها ناسور، فليدهن حاجِبَبْهِ. وَ مَنْ أَرادَ أَنْ لا يَسْقُط أدناه و لالهاته فَلا يَأْكُلْ حُلواً إِلَّا تغرغر بخل
وَ مَنْ أَرادَ أَنْ لا يُفْسِدَ أَسْنانَهُ فَلا يَأْكُلْ حُلُوا إِلَّا اكل بَعْدِ كَسْرَة خُبز.
وَ مَنْ أراد أن لا يُصِيبَهُ الْيَرَقان و الصفار، فَلا يَدْخُلْنَ بَيْتًا فِي الصَّيْفِ أَوّل ما يفتح بابَهُ وَ لا يَخْرُجْنَ مِنْ بَيْتٍ فِي الشَّتاء أوّل ما يُفتح بابَهُ بِالْغَدَاةِ.
وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لا يُصِيبَهُ رِيحٌ فَلْيَأْكُلُ الثَّوْمَ فِي كُلِّ سَبْعَةِ أَيَّامٍ
و مَنْ أراد أن يمريه الطَّعَامَ فَلْيَتكَى عَلى يُمْنِهِ ثُمَّ يَنْقَلِبُ بَعْدَ ذَلكَ عَلَى بِسَارِهِ حِينَ يَنَامُ.
بوییدن گل نرگس و استشمام سیاه دانه انسان را از سرماخوردگی دور نگه می دارد.
و هر که در فصل تابستان سرما میخورد باید هر روز یک عدد خیار بخورد و از نشستن در آفتاب بپرهیزد.
فصل تابستان و یا زمستان غفلت نکند.
و هر که می خواهد هنگام خون دادن درد کبد برایش پیش نیاید باید پس از حجامت کاسنی و سرکه بخورد.
و هر که میخواهد سردرد نداشته باشد باید به سر خود روغن بمالد.
و هر که میخواهد لب هایش چاک نخورد و از آن چرک بیرون نیاید باید با روغنی که سر را چرب میکنند لبها را چرب کنند.
هر که نمیخواهد گوشهایش سست و پایین افتاده شد باید شیرینی نخور مگر این که پس از آن سرکه غرغره نماید.
و هر که می خواهد اندامهای سالم داشته باشد شیرینی نخورد مگر این که پس از آن مقداری نان بخورد.
هر که میخواهد از یرقان و رنگ پریدگی در امان بماند در فصل تابستان به اتاقی داخل نگردد مگر این که نخست در و پنجره ی آن را باز کند و در زمستان یک مرتبه از اتاق گرم بیرون نرود و صبح زود، پنجره را باز کند.
هر که دوست دارد بادهای شدید به او آزار نرسانند باید هر دو هفته یک سیر بخورد.
و هر که میخواهد غذایش هضم شود باید در رختخواب به پهلوی راست بخوابد و پس از مدتی از پهلوی راست به پهلوی چپ برود تا به خواب راحت فرو برود.
وَ مَنْ أَرادَ أَنْ يَذْهَبَ بِالْبَلْغَمِ، فَلْيَأْكُلْ كُلَّ يَوْمٍ «جوار شنا» حريفاً و يكثرُ دُخول الْحَمَّامِ وَ اِثْيَانِ النِّساءِ وَ الْقُعُودِ فِي الشَّمْسِ وَ يَتَجَنَّبُ كُلَّ بارِدٍ، فَإِنَّهُ يُذِيبُ الْبَلْغَم وَ يُحْرِقُهُ.
وَ مَنْ أراد أن يطفىء الْمَرء الصَّفْراء، فَلْيَأْكُلْ كُلَّ بَارِدٍ لَيِّنٍ وَ يَروحُ بدنهُ، وَ يُقلل الْإِنْتِصاب وَيَكْثُرُ النَّظَرَ إِلَى مَنْ يُحِبُّ.
وَ مَنْ أراد أن لا تحرقَهُ السَّوداء، فَعَلَيْهِ بِالقَىء، وَ فَصْد العروق و الاطلاء بِالنُّورَةِ. وَ مَنْ أَرادَ أَنْ يَذْهَبَ بِالرِّيحِ الْبَارِدَةِ، فَعَلَيْهِ بِالْحَقْنَةِ وَ الأذهان اللينة عَلَى الْجَسَدِ وَ عَلَيْهِ بِالتَّلميدِ بِ الْمَاءِ الْحَارُ فِي الابزارِ وَ يَتَجَنَّبُ كُلَّ بَارِدٍ يَابِسٍ وَ يَلْزَمُ كُلَّ حَارٌ لَيِّنٍ.
وَ مَنْ أَرادَ أَنْ يُذْهَبَ عَنْهُ الْبَلْغَم فَلْيَتَناوَلْ كُلَّ يَوْمٍ مِن الاطريفل الْأَصْغَرِ مِثْقَالاً واحداً.
هر که میخواهد بلغم او کم شود باید هر روز در غذای خود مقداری جوارش بریزد و زیاد حمام برود و با همسرش نزدیکی کند و در آفتاب بنشیند و از خوردن خوراکهایی با طبع سرد بپرهیزد که این کار بتدریج بلغم را از میان برد.
هر که از زیاد شدن صفرا در مزاجش نگران است برای خاموش ساختن آن باید هر روز از غذاهای سرد و نرم استفاده کند تا بدنش به حال تعادل برگردد و تفریح کند و به چهره ی آنهایی که دوست دارد نگاه کند.
و هر که میخواهد سودایش عادی شود با استفراغ و رگ زدن و کشیدن نوره می تواند این کار را انجام دهد.
و هر که از گردنش بادهای سرد در بدن شکایت دارد باید از شیاف و اماله و مالیدن روغن نرم کننده پوست و شستن در آب گرم استفاده کند و از خوردن هر غذای سرد خشک بپرهیزد و از غذای گرم نرم بهره ببرد.
هر که میخواهد زیادی صفرای او از میان برود باید هر روز کمتر از یک مثقال اطریفل مصرف کند و از غذاهای سرد و لعابدار استفاده نماید.