انسانهای محبوب با ادب هستند
خورشید راه
امام رضا (ع) : عقل عطیه ای الهی است و ادب و تربیت نتیجه ی مشقت . (مسند الامام الرضا (ع)، ج ۱، ص ۳)
ارمغان نور
فعالیتهای تربیتی گستره ی وسیع و تنوع پذیری دارد که از زمان تولد تا جوانی افراد را در بر می گیرد و در هر دوره به اقتضای ویژگی هایش شیوه های متناسب با خود را می طلبد. همه ی این فعالیت ها به گونه ای متأثر از مهارتهای خانوادگی است. راه تربیت راهی دشوار و طولانی است که مشقت زیادی به همراه دارد ولی آن که در این مسیر با امید و تلاش حرکت میکند و از نیروی عقل بهره می گیرد به موفقیت دست می یابد. تأکید بر جنبه ی اکتسابی تربیت بر جرات و شهامت افراد در رسیدن به آن می افزاید.
چشمه ی زلال
بعضی ویژگیها و توانمندی ها، ذاتی و وراثتی است و بعضی دیگر اکتسابی فراگرفتن ادب و تربیت حاصل تلاش آدمی است.
تبدیل شخصیتهای عقلانی به عاطفی و بالعکس به طور کامل ممکن نیست اما با تمرین میتوان به این ویژگی ها شدت و ضعف داد.
انسانهایی که در امور زندگی از قدرت عقل بهره می گیرند اغلب موفق تر از دیگران هستند.
یکی از راههای محبوب شدن رعایت ادب در روابط اجتماعی است.
ایستگاه درنگ
خودت را ارزیابی کن در چه شرایطی از رفتار عاقلانه دور میشوی و احساساتی عمل میکنی؟ آیا در روابط با اطرافیان و نزدیکانت کاملا مقید به رعایت ادب و احترام هستی؟ فهرستی از شرایطی که ممکن است در آنها از دایره ی عقل و ادب خارج شوی تهیه کن و تمرین کن که تمام این موارد را اصلاح کنی.
گنج درونت را کشف کن
خورشید راه
امام رضا (ع) دوست دارم فرد مؤمن، محدث باشد. عرض کردم محدث چیست؟ فرمود: مفهم باشد. ( یعنی فهمیده و زیرک باشد.) ( عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۶۲)
ارمغان نور
گاهی از مهمترین نعمتها و موهبتها غفلت می شود عقل و خرد هم یکی از آنهاست. گوهری که مایه ی ارزش وجود انسان و علت امتیاز و برتری او برموجودات دیگر است.
خرد و فهم نوری است درونی که راه کمال را به انسان نشان میدهد و حجت خداست که به سبب آن انسان را مورد سؤال و مؤاخذه قرار میدهند و به خاطر وجود آن در نهاد بشر کارهای نابخردانه و سفیهانه را از او نمی پذیرند. (خردورزی، ص ۱۲)
چشمه ی زلال
خرد و عقل پیامبر درونی» و «حجت باطنی خداوند است که در وجود انسان به ودیعت نهاده شده است.
عامل شناخت حق و پذیرش دعوت به خدا و ایمان آوردن به مکتب انبیا، خردورزی است. .
عقل گنجی نهفته در درون انسان است و خردورزی راه استخراج و به ثمر رساندن این گنجینه است.
ایستگاه درنگ
تو نیز میتوانی مانند دانشمندان و اندیشمندان از توان هوشیات بهره ببری فقط کافی است به قدرت عقل اندیشه و خردورزی ات ایمان بیاوری !
در این مسیر خواندن نمونه های موفقی از زندگی بزرگان و دانشمندان خالی از لطف نیست!
مدیریت زمان شرط بهره برداری از عمر است
خورشید راه
امام رضا (ع): کوشش کنید اوقات روز شما در چهار بخش تنظیم شود؛ بخشی برای عبادت و خلوت با خدا بخشی برای تأمین معاش بخشی برای معاشرت و مصاحبت با برادران و بخشی برای تفریح تا از نشاط آن نیروی انجام وظایف در بخشهای دیگر را به دست آورید. (الحدیث، ج ۲، ص ۱۳۵)
ارمغان نور
شرط بهره برداری از عمر آن است که آن را یک «سرمایه» بدانیم انسانها وقتی خوشبخت میشوند که از عمر و فرصتهای خود استفاده ی صحیح ببرند و بدین وسیله آن را توسعه دهند و کارساز و سودمند سازند. مهم این است که بدانیم هر کاری وقتی دارد. ((مدیریت زمان)) چنین میطلبد که انجام کارهای مختلف در زمانهای مناسب صورت گیرد؛ نه زودتر و نه دیرتر. (گوهر عمر، ص ۲۵)
چشمه ی زلال
زمان بندی اعمال روزانه باید با شرایط زیستی بدن هماهنگ باشد.
اگر روز را با عبادت آغاز کنیم اطمینان روحی حاصل از رابطه با خدا تا پایان روز همراه ما خواهد بود.
شب زمان سکون تمام کائنات است از این رو بهترین زمان آرامش و استراحت انسان نیز محسوب شود.
جدول زمانبندی برای تسریع در امور بسیار مفید است.
ایستگاه درنگ
سعی کن زمان خود را به طور مساوی و برنامه ریزی شده بین کارهایی که باید انجام بدهی تقسیم کنی از جمله کار، تفکر، مهمانی تفریح !
آن قدر سر خود را با کار شلوغ نکن که از لذتهای زندگی مثل تفریح و میهمانیهای خانوادگی بی بهره بمانی!
خودشناسی مقدمه ی خوشبختی است
خورشید راه
امام رضا (ع): آن که قدر خویش بشناسد هلاک نشود. ( عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۵۳ )
ارمغان نور
خودآگاهی عبارت است از شناخت آدمی نسبت به توانایی ها و درک ویژگیهای فردی و اجتماعی خود با وجود خودآگاهی فرد قادر است نسبت به نقاط قوت و ضعف، علائق و تمایلات نیازها و سایر ابعاد وجودی اش معرفت صحیحی به دست آورد. این شناخت در تمامی مراحل زندگی انسان تأثیر بسزایی در رشد پیشرفت و موفقیت ها دارد.
همچنین خودآگاهی زمینه را برای شناخت ارزشها و توانمندی های هر فرد فراهم میکند. کسی که به ارزشهای خویش واقف باشد و هدفمند زندگی کند هرگز تباه نمیشود در مقابل کسی که خود را نمی شناسد. نیازها استعدادها و توانایی هایش هرگز بر او آشکار نمیشود این عدم شناخت موجب تباه شدن استعدادها و از بین رفتن فرصت هاست.
چشمه ی زلال
بالاترین مرتبه ی خردمندی این است که انسان خودش را بشناسد.
خودشناسی پایه و محور خداشناسی است.
شرط اول برای رسیدن به کمال خودشناسی است. . در وجود انسان استعدادهای بیشماری وجود دارد که اگر شناخته نشوند به تدریج از بین میروند.
با درک و شناخت پیچیدگی درون خود به عظمت خالق پی میبریم.
ایستگاه درنگ
نام خود را روی یک برگه ی کاغذ یادداشت کن در سمت راست نامت ویژگیهای مثبتی که داری و در سمت چپ خصوصیات منفی ات را بنویس .
به هر یک از آنها نمره ای اختصاص بده نمره ها می توانند بر اساس پررنگ بودن این خصوصیت در تو باشد.
تلاش کن تا نمره ی ویژگیهای منفی ات هر روز کاسته شود تا بالاخره بتوانی آنها را از این فهرست حذف کنی
این ارزیابی را پایان هر ماه میتوانی تکرار کنی.
عاقبت اندیشان پشیمان نمی شوند
خورشید راه
امام رضا (ع) : دقت قبل از کردار و عاقبت اندیشی پیش از انجام کار انسان را از پشیمانی و ندامت در امان
می دارد. (عيون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۸۳)
ارمغان نور
خردمندان برای جلوگیری از هدر رفتن عمر و امکانات و رسیدن به اهداف مورد نظر آینده نگرند و با تدبیر و برنامه ریزی مانع تباهی عمر و استعدادهایشان می شوند. میتوان نماد بارز عقل را دوراندیشی و عاقبت نگری و نگاه به افقهای وسیع تر و دورتر دانست با تدبیر هم تحیر و تردید از بین میرود و هم زمینه ی خطا و لغزش در کارها و برنامه ها ایجاد نمی شود. ( خردورزی، ص ۲۹)
چشمه ی زلال
باید در زندگی همواره برنامه ای حساب شده و دقیق برای امور خود تدوین کنیم .
افراد عاقبت اندیش هیچگاه خود را از مشورت با دیگران محروم نمیکنند و از تجربیات آنها بهره مند میشوند. . شخص عاقبت اندیش هر کاری را در وقت خود انجام می دهد؛ نه زودتر و نه دیرتر. (خردورزی، ص ۲۹)
ایستگاه درنگ
تعدادی از کارهایت را که در آنها موفق نبودی به خاطر بیاور بررسی کن آیا پیش از انجام آن کارها در مورد عواقب و زوایای گوناگون شان اندیشیده بودی یا خیر؟
تصمیم بگیر پیش از انجام کارها در مورد پیامدهای مثبت یا منفی آنها بیشتر بیندیشی!
مسیر درست به بن بست نمیرسد
خورشید راه
امام رضا (ع) : هر کس به جست وجوی کاری از راه خودش برخیزد نمی لغزد و اگر بلغزد وسیله ای برای رهایی پیدا خواهد کرد.(بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۳۴۱)
ارمغان نور
برخورد منطقی و عقلانی با کارها موجب میشود که انسان از هر گونه سهل انگاری بپرهیزد و بی حساب و کتاب و چشم بسته به کاری اقدام نکند. در تمام مسائل کوچک و بزرگ فردی یا گروهی باید از اقدامات نسنجیده دوری کرد و رفتارهای حکیمانه و عالمانه داشت. ( فرازهایی از سخنان امام رضا (ع)، دفتر سوم، ص ۷۶)
چشمه ی زلال
برای درست انجام دادن کارها به ویژه اگر مهم و حیاتی باشند رایزنی و مشورت بهترین روش است. میتوان از تجربه و دانش متخصصان هم کمک گرفت.
بیشتر تنگناها و به نتیجه نرسیدن ها در اثر فقدان محاسبات و پیش بینیها و برآوردهای همه جانبه است. پیامد قطعی چنین رفتارهایی رسیدن به بن بست و شکست خوردن است.
یکی از روشهایی که انسان را از بیراهه رفتن و خطا کردن در کارهایش باز میدارد عاقبت اندیشی و بررسی نتایج مثبت و منفی آنهاست. (فرازهایی از سخنان امام رضا (ع)، دفتر سوم، ص ۷۷)
ایستگاه درنگ
کارهای مهمی را که تا به امروز انجام داده ای مرور کن.
عوامل موفقیت یا شکست خود را به یاد بیاور و جداگانه یادداشت کن .
این تمرین کمک میکند از تجارب گذشته بهره مند شوی و در تصمیم گیری امور آینده موفق باشی.
پایان را ببین تا درست آغاز کنی
خورشید راه
امام رضا (ع) : هر کس به خیر و شر اعمال خود توجه کند از زندگی بهره مند خواهد شد و هر که از خود غافل شود زیان خواهد دید. ( مسند الامام الرضا (ع)، ص ۴۷۵)
ارمغان نور
توجه و بینش نسبت به نتایج بلندمدت و کوتاه مدت اعمالی که انجام میدهیم آدمی را بر آن میدارد تا با دقت و آگاهی بیشتری برای گذران امور زندگی خود تصمیم گیری کند؛ همچنین در ترک گناهان و دوری از کارهای ناپسند نیز موفق تر خواهد بود. البته یکی از راههای دوری از گمراهی آگاهی از آثار وضعی نافرمانی از خداوند است که هم در زندگی دنیوی و هم در حیات اخروی او تأثیر گذار است. زمینه ساز این آگاهی ها خودآگاهی و دستیابی انسان به کرامت نفس است؛ زیرا شخصی که خود را با ارزش بداند خواسته های نفسانی را خوار میشمارد و هرگز زبان نمی کند.
چشمه ی زلال
به همان نسبت که آدمی از جنبه ی عقلی رشد و تکامل یافته باشد در امور خود دقت میکند و سرانجام کارها و عاقبت برنامه هایش را مورد توجه قرار می دهد.
هنگامی که انسان در رفتار و گفتار خود عقل را سرلوحه ی امور قرار دهد قدرت شناخت نیک از بد را می یابد و هرگز در انجام کارهایش شتاب زده نخواهد بود.
پیروی از هوی و هوس در زندگی نه تنها انسان را از یک زندگی خوب محروم میکند بلکه او را از توجه به
عاقبت امور نیز غافل میسازد.
ایستگاه درنگ
میتوانی فهرستی از کارهایی که باید انجام بدهی را لیست کنی سپس مشخص کنی کدام یک برایت نتیجه ی خوبی به همراه دارد و کدام یک منجر به آسیب تو میشود عاقلانه است آنهایی را که برایت مفید نیستند از فهرست کارها حذف کنی!
راه هر کار را از بیراهه جدا کن
خورشید راه
امام رضا (ع) هر کس کاری را از راه آن انجام دهد، نمی لغزد. (مسند الامام الرضا (ع)، ص ۳۰۵)
ارمغان نور
انجام درست وظایف و تشخیص راه از بیراهه در زندگی آدمی مبتنی بر بهره مندی او از عقل است. هر چه انسان بر مبنای نیروی عقل و منطق در امور تصمیم گیری کند و از هیجانات و برخوردهای احساسی با مسائل دور باشد در زندگی از امنیت بیشتری برخوردار خواهد بود عقل و ایمان همواره در حیات آدمی صحیح ترین و مستقیم ترین مسیر برای رسیدن به هدف را پیش روی او قرار میدهد و او را از هر خطا و لغزش مصون می دارد.
چشمه ی زلال
یکی از بیراهه رفتنها در زندگی پیروی از هوی و هوس است انسان عقل محور پیشگیری از هر زبان احتمالی را ضروری میداند. بنا به آموزه های دینی گناه منجر به خسران و ضرر آدمی میشود پس به حکم عقل باید از آن پرهیز کرد.
وقتی تشخیص مسیر درست در زندگی برای انسان دشوار میشود کمک گرفتن از یک مشاور مورد اعتماد می تواند راه گشا باشد.
ایستگاه درنگ
یک تجربه ی ناموفق یا کاری را که در انجام آن با شکست روبرو شدی در ذهنت مرور کن .
حتماً جایی در مسیر رسیدن به هدف منحرف شدی یا به خطا رفته ای درست است؟
آسیب شناسی خطاهای انسان در زندگی میتواند زمینه ساز موفقیتهای بعدی او شود!
از نکوهش روزگار بپرهیز
خورشید راه
امام رضا (ع) هر کس روزگار را نکوهش کند. همواره سرزنش خواهد شد. (عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۸۱)
ارمغان نور
صبر و استقامت در برابر حوادث تلخ و مشکلات نشانه ی شخصیت و بزرگی روح آدمی است. شکستهای زندگی روح را صیقل میدهد استعدادهای نهفته را آشکار میکند و سبب ارتقاء به مرتبه های بالاتر میشود. انسانهای موفق به جای گلایه از روزگار از شکستها پلی میسازند برای رسیدن به موفقیت و پیروزی و انسانهای ناامید و ضعیف در شکستها می مانند و تمام زندگی خود را با شکایت از شرایط و وضعیت خود تباه می کنند.
چشمه ی زلال
شکست، زمینه ساز حرکت و تکاپو است. ه با گله و شکایت در هنگام سختی ها تنها بر انرژیهای منفی در ذهن خود می افزاییم؛ در حالی که با امید و توکل باید آنها را از بین ببریم .
بسیاری از انسانهای موفق با شکستهای بزرگی در زندگی خود روبرو شدند و از آنها سکوی پرش ساختند!
ایستگاه درنگ
. هر بار که افسرده و غمگین میشوی و احساس میکنی روزگار با تو بی رحم است اندکی تأمل کن و با خودت بگو از این سختی چه درسی میتوانم بگیرم؟ آیا بهتر است برخیزم و با امید و توکل به مبارزه با این شرایط دشوار بپردازم؟ یا فرصت زندگی ام را در غم و اندوه سپری کنم؟
تداوم زندگی در میانه روی است
خورشید راه
امام رضا (ع) : اگر مردمان حد میانه را در خوراک رعایت میکردند بدن هاشان پایدار میماند. ( بحار الانوار، ج ۶۶، ص ۳۳۴)
ارمغان نور
در همه ی امور زندگی افراط کردن و لذت پرستی زیان بار است همیشه اعتدال و میانه روی در امور منجر به موفقیت و سعادت انسان میشود. در مصرف غذا نیز باید برای سلامت و طول عمر به اعتدال پایبند باشیم تا بیماریهای ناشی از پرخوری بر ما عارض نشود و هزینه های فراوان اقتصادی را نیز بر خانواده تحمیل نکنیم.
چشمه ی زلال
محدود کردن لذتهای دنیوی برای بقای زندگی ضروری است.
پدیده ها اگر در حد اعتدال باشند تداوم می یابند.
به عقیده ی متخصصان مسأله ی پرخوری و مصرف بیش از حد مواد غذایی امروزه به عنوان نوع دیگری از
سوء تغذیه در کشورهای پیشرفته مطرح است.
ایستگاه درنگ
آیا میدانی در حالی که در برخی از کشورهای جهان سوم میلیونها انسان بر اثر گرسنگی و کمبود مواد غذایی هر روز به مرگ نزدیکتر میشوند پرخوری در کشورهای پیشرفته مایه ی انواع بیماریهای قلبی کبدی، نقرس و... شده است؟
به عنوان فردی مسؤول در برابر سلامت جامعه و جسم خود تصمیم بگیر در تغذیه میانه رو باشی!
مشورت کن تا موفق شوی
خورشید راه
امام رضا (ع): آن کس که به رأی خود اعتماد کند و خویش را از مشورت با دیگران بی نیاز بببیند جان
خود را به خطر انداخته است. (عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۸۳)
ارمغان نور
نظر خواهی از افراد آگاه با تجربه و دلسوز برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره ی یک موضوع به انسان کمک میکند تا تصمیم صحیح بگیرد. این نکته را همواره باید در نظر داشت که با هر کسی نباید مشورت کرد. مشورت با افرادی که صلاحیت دارند باعث میشود نسبت به برخی از زوایای موضوع که ممکن است از دید ما مخفی مانده باشد آگاهی یابیم و تصمیمات عجولانه و غیر منطقی نگیریم این امر سبب صرفه جویی در وقت هزینه ها و در نتیجه پیشرفت ما میشود. (راه کارهای عملی آموزش اخلاق و مهارت های زندگی، ص ۱۱۷)
چشمه ی زلال
ه فرد موفق کسی است که برای حل مسأله و تصمیم گیری از مشورت دیگران نیز بهره مند شود و
ضریب موفقیت خود را افزایش دهد.
شخصی که با او مشورت میکنید باید از صلاحیت واقعی برای مشاوره برخوردار باشید و در موضوعی که مورد سؤال واقع میشود تخصص کافی داشته باشد.
ایستگاه درنگ
آیا تا به حال برایت پیش آمده است که نتیجه ی مشورت با دیگری به ضرر تو تمام شود؟
میتوانی دلایل آن را برای خودت فهرست کنی؟
سوره ی شوری را به همراه ترجمه ی آن با دقت بخوان!
از آفت های زبان برحذر باش
خورشید راه
امام رضا (ع) زبانت را حفظ کن تا عزیز شوی. (الحجه، ج ۳، ص ۴۰۱)
ارمغان نور
یکی از بخشهای مردم داری نوع بهره گیری از زبان است. چنانچه زبان برای حفظ آبرو و حیثیت مردم به کار رود زمینه ساز مردم داری است و در نقطه ی مقابل به کار گرفتن آن در پرده دری و هتک حرمت دیگران مصداق بارز مردم آزاری به شمار می رود. انسان باید از گفتاری که هیچ سود و بهره ای برای او ندارد بپرهیزد مؤمنان نه تنها از سخن لغو پرهیز میکنند بلکه با آنان که بیهوده سخن می گویند نیز وارد گفت و گو نمیشوند و زبان خود را از هر آفتی چون طعنه، استهزاء، غیبت و.... حفظ میکنند. ( مهارتهای زندگی در سیره ی رضوی، ص ۶۳)
چشمه ی زلال
ارتباط با دیگران به دو دسته ی کلامی و غیر کلامی تقسیم میشود ارتباط کلامی آسان ترین و سریع ترین راه شناخت طرف مقابل است؛ زیرا شخصیت آدمی در کلامش نهفته است.
برای پرهیز از گناهانی که گاهی انسان از طریق زبان مرتکب میشود به خصوص در شرایطی که بیم سخنان لغو یا غیبت میرود میتوان ذکر گفت و یا صلوات فرستاد.
گاهی بسیاری از آزردگیهایی که از کلام برای انسان ایجاد میشود تا سالها از دل و ذهن او بیرون نمی روند.
ایستگاه درنگ
تا به حال این شرایط را تجربه کرده ای که کسی شروع به غیبت درباره ی دیگری میکند و نظر تو را نیز در این باره میپرسد؟ یکی از شرایط سختی که باید زبان را حفظ کنیم در چنین موقعیتهایی است. می توانی موضوع گفت و گو را عوض کنی یا به بهانه ای آن موقعیت را ترک کنی و یا اثرات منفی بدگویی را به فرد غیبت کننده تذکر بدهی.
سخن پاکیزه بگو تا بهترین باشی
خورشید راه
امام رضا (ع) بهترین شما کسی است که سخنش را پاکیزه کند. (عيون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۱۱۷)
ارمغان نور
یکی از مباحث مهم در اخلاق عملی نیکو سخن گفتن است هنگام سخن گفتن باید زبان خود را کنترل کنیم و بکوشیم که از مدار ادب و احترام به مخاطب خود خارج نشویم به خاطر داشته باشیم که شرط شنیدن پاسخهای نیکو و شایسته این است که خود نیکو سخن بگوییم حتی در مقابل کسانی که کنترلی بر زبان خود ندارند و ناپسند صحبت میکنند نیکو سخن گفتن روشی عملی برای امر به معروف است. (نقش زبان در زندگی، ص۸۸)
چشمه ی زلال
هنگام گفت و گو باید مناسب فهم مخاطب صحبت کنید و ظرفیت درک او را در نظر بگیرید.
از صحبتهای ملال آور و خسته کننده بپرهیزید.
حرفهایتان را ناقص و بدون هدف بیان نکنید
با دیگران با چهره ی گشاده و لبخند سخن بگویید تا آنان را جذب کنید.
ایستگاه درنگ
. آیا تا به حال به این نکته توجه کرده ای که همیشه اشخاصی که با ادب و نیکو سخن میگویند دیگران نیز در جواب دادن به آنها نزاکت و احترام را رعایت می کنند؟
سعی کن بیشتر روی سخنانت دقت کنی!
با زبانت مرهم دیگران باش
خورشید راه
امام رضا (ع) نجات مؤمن در نگهداری زبانش است. (ثواب الاعمال، ص ۹۹)
ارمغان نور
یکی از اعضای بدن که میتواند منشأ گناهان بسیار زیادی باشد زبان است کنترل زبان کار دشواری است و بسیاری از افراد قادر به این کار نیستند. یکی از آفت های زبان زیاده گویی است و مطمئنا کسی که زیاد صحبت میکند نمی تواند از خطاهای کلامی در امان باشد. دروغ گفتن تهمت زدن و غیبت کردن عادت داشتن به حرفهای ناپسند و ناسزا گفتن از دیگر آفتهای زبان هستند. از این روست که زخمهای حاصل از زبان که از درشت گویی و یا یکی از آفتهای ذکر شده حاصل می شود گاهی تا سالها در دل دیگران باقی میماند.
چشمه ی زلال
باید همواره قبل از سخن گفتن جوانب امر را بسنجید و درباره ی آن چه میخواهید بگویید فکر کنید .
در مواقعی که سخن گفتن ضرورتی ندارد از سکوت به عنوان یک راه کنترل زبان استفاده کنید.
تا زمانی که سخن را بیان نکرده اید مالک آن هستید. اما همین که آن را بیان داشتید سخن مالک شما خواهد شد.
ایستگاه درنگ
تا به حال تجربه کرده ای که در بعضی از مواقع قصد آزردن دیگران را نداریم اما با یک شوخی بی جا و یا صحبتی طولانی که به مشاجره می رسد رنجش خاطر دیگری را فراهم کرده ایم؟
سعی کن بیش از همیشه ارتباطات کلامی ات را کنترل کنی
لحظه ای لبخند بزن
خورشید راه
امام رضا (ع) با ایمان ترین شما خوش اخلاق ترین شماست. (عيون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۴۰)
ارمغان راه
اخلاق بیان کننده ی چهره ی واقعی و شخصیت اصلی هر انسانی است موفق ترین افراد یک جامعه کسانی هستند که از اخلاق نیکو برخوردارند. این افراد در قلب همه جای دارند و میتوانند مؤثرترین افراد در جامعه باشند. اخلاق نیکو در تسکین دردها چه جسمی و چه روحی بسیار تأثیر گذار است. با اخلاق نیکو میتوان از عهده ی هر مشکلی برآمد.
چشمه ی زلال
در سایه ی اخلاق نیک و خوش رفتاری است که میتوان در قلب ها نفوذ کرد.
خوش رفتاری علاوه بر این که باعث پیشرفت و توفیق در کارهای شخصی و اجتماعی می شود از سختی ها و مشقتهای کار میکاهد و بازدهی تلاش جمعی را افزایش می دهد.
ایستگاه درنگ
اندکی در این جمله تأمل کن: «لحظه ای لبخند بزن وقتی تو لبخند میزنی شخص دیگری نیز لبخند میزند و رفته رفته لبخند تو اشاعه پیدا میکند و همه لبخند می زنند!
تمرین جالبی است میتوانی تجربه اش کنی!
مهربان باش تا دوستت بدارند
خورشید راه
امام رضا (ع) : خوش اخلاق باشید؛ زیرا انسان خوش اخلاق یقیناً در بهشت است. (عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۳۱)
ارمغان نور
حسن خلق کمندی است که دیگران را در دام محبت اسیر میکند کیست که از برخورد شایسته لذت نبرد و جذب چنین انسانی نشود؟ کلام نرم رفتار شایسته گفتار مؤدبانه و جاذب تحمل فراوان حلم و بردباری و چهره ی گشاده از مظاهر حسن خلق است. وقتی محبت خود را به دیگران ببخشید بدی را با خوبی پاسخ بدهید و از خشونت و بدزبانی تحقیر و توهین و تکبر دور باشید حسن خلق دارید.( اخلاق معاشرت، ص ۷۸)
چشمه ی زلال
وقتی با گشاده رویی و لبخند با کسی روبه رو می شوید کلید گنج محبت و دوستی را به او داده اید. ه انس مؤمنان با یکدیگر بسیار با ارزش است و این در سایه ی خوش خلقی پدید می آید.
از رموز موفقیت ائمه (ع) در دعوت مردم به دین و محبوب بودن آنها اخلاق نیکو و برخورد شایسته با
مردم بوده است.
ایستگاه درنگ
به آیینه نگاهی بینداز و از خودت بپرس من فرد گشاده رو و خوش اخلاقی هستم یا چهره ای در هم و اخمو دارم؟ وقتی لبخند میزنم زیباترم یا وقتی ابروهایم را در هم میکشم؟
اگر میخواهی هم دوستت داشته باشند و هم خودت شاد و با انرژی باشی خوش اخلاق بودن را تمرین کن!
دل گنجینه ی معرفت و خانه ی محبت است
خورشید راه
امام رضا (ع) دل همیشه آماده نیست. گاهی نشاط دارد و گاهی رخوت بنابراین به هنگام نشاط به آن توجه کنید و به گاه رخوت به حال خود رهایش سازید. (منتخب میزان الحکمه، ص ۴۷۵)
ارمغان نور
حالتهای عارض بر دل نظیر غم شادی اضطراب اطمینان و.... بیشتر از هر چیز در اعمال و رفتار انسان مؤثر هستند به گونه ای که مهمترین و نزدیک ترین راه برای تغییر و اصلاح رفتار اصلاح دل دانسته شده است. دل گنجینه ی معرفت و خانه ی محبت است. قوه ای درون انسان که برای افروختن روشن شدن گرمی دادن و نور بخشیدن آمادگی دارد ولی نیازمند نیرو گرفتن و تغذیه شدن نیز هست. این نیرو و تغذیه با تربیت حاصل میشود. (مشکات پند جاوید، ج ۲، ص ۱۰۱)
چشمه ی زلال
اگر بخواهیم دلمان برافروخته و روشن باشد رشد کند و به حقایق نزدیک تر گردد، باید همواره پرورش و تغذیه شود. همچنین افکار صحیح به آن عرضه و افکار مسموم از آن دور شود.
همان گونه که غذاهای سالم موجب رشد بدن و غذاهای مسموم موجب ضعف و حتی گاهی منجر به مرگ میشوند دل نیز اگر از علوم و معارف حق بهره مند گردد، رشد میکند و اگر از اینها محروم بماند پس از مدتی فاسد میشود. (همان، ص ۱۰۶)
ایستگاه درنگ
با دلت مهربان باش و موقع کسالت بر آن سخت نگیر!
در آغاز هر روز این جملات را به یاد بیاور: «امروز روز جدیدی است. هرچیز که دیروز اندوهگینم کرد ، اجازه ی ورود به امروز را ندارد.
خشم را با خویشتنداری اشتی بده
خورشید راه
امام رضا (ع): وقتی انسان خود را پاس بدارد و ارزش خود را بشناسد، غضبش آرام گیرد. (مسند الامام الرضا (ع)، ج ۱، ص ۵۰)
ارمغان نور
یکی از مصادیق بارز خودآگاهی کنترل خشم است. انسان باید به این مهارت دست یابد که هنگام خشم خود را کنترل کند تا مبادا سخنی بر خلاف بگوید حیثیت و شخصیت فردی را به خطر بیندازد و از موقعیت و اعتبار او نزد مردم بکاهد. این کار اگرچه دشوار است اما کسی که ارزشها و کرامت نفس خویش را پاس بدارد میتواند بر خود چیره شود، به ایمان و تقوای الهی پناه ببرد و آتش خشم را فرونشاند. خودآگاهی و ایمان حقیقی به خداوند و روز قیامت عواملی هستند که آدمی با اتکا به آنان در همه حال میتواند بر خویش مسلط شود و در مسیر رشد و کمال تعالی یابد. (زبان کلید بهشت و جهنم، ص ۵۲)
چشمه ی زلال
هرگز نباید ناراحتی دغدغه و مشکلات خود را در قالب عصبانیت و پرخاشگری با دیگران تخلیه کنیم.
کنترل خشم به صورت موقت گاهی در بعضی از افراد تبدیل به کینه های عمیق و طولانی و حتی احساس انتقام می شود برای جلوگیری از این اتفاق خطرناک می توان احساسات خود را سریع مستقیم و به دور از توهین با دیگران در میان گذاشت با این روش احساسات منفی بدون رنج تخلیه و به آرامشی پایدار تبدیل میشوند.
ایستگاه درنگ
هنگامی که عصبانی می شوی، فورا وضعیتت را تغییر بده؛ اگر ایستاده ای لحظه ای بنشین و یا خودت را با کاری دیگر سرگرم کن و در صورت امکان برای مدتی از آن موقعیت فاصله بگیر تا خشمت فروکش کند.
می توانی وضو بگیری و استغفار بطلبی و از وسوسه های شیطان که خشم و پرخاشگری به دیگران یکی از نشانه های آن است به خداوند پناه بری.
تندخویی پیامدهای جبران ناپذیری دارد
خورشید راه
امام رضا (ع) : هر کس خشم خود را فرو برد خداوند عذابش را از او برگرداند. ( عیون اخبار الرضا (ع)، ص ۱۳۰)
ارمغان نور
در میان عواطف منفی خشم یکی از هیجاناتی است که در زندگی روزمره و در بسیاری از شرایط سخت گریبان گیر بسیاری از انسانها میشود. تجربه ای که اغلب پس از آن دچار احساس پشیمانی میشوند. از این رو یادگیری مهارت کنترل خشم برای هر فردی ضروری به نظر می رسد. از طرفی رابطه ای مستقیم میان خودآگاهی و خویشتنداری وجود دارد برای کنترل عواطف منفی نیاز است که آدمی به شناختی همه جانبه از خویش رسیده باشد. وقتی انسان جایگاه و منزلت خود را دریابد قدر و ارزش خود را بشناسد برای تقویت نقاط مثبت و تضعیف نقاط منفی وجودش تلاش میکند.
چشمه ی زلال
عصبانیت باعث بروز هیجانات و احساسات منفی در افراد خشمگین میشود. تندخویی میتواند خطر آفرین و موجب پیامدهای جبران ناپذیر باشد.
در هنگام خشم بخشهایی از مغز انسان تحریک و با افزایش ترشح هورمون آدرنالین موجی از انرژی تولید میشود که توانایی لازم را برای دست زدن به رفتارهای خشونت آمیز برای انسان فراهم میکند .
وقتی عصبانی میشوید برای کنترل خودتان لحظه ایآن مکان را ترک کنید اگر نشسته اید، بایستید و اگر
ایستاده اید چند قدم راه بروید.
ایستگاه درنگ
تا به حال افرادی را دیده ای که برای رسیدن به خواسته ها و اهداف خود در زندگی خانوادگی و اجتماعی از خشونت و پرخاشگری استفاده می کنند؟ به نظر تو با چنین افرادی چگونه باید برخورد کرد؟
با سکوت و بردباری معجزه کن
خورشید راه
امام رضا (ع) سکوت و بردباری از علائم دانایی است. (اصول کافی، ج ۱، ص ۳۶)
ارمغان نور
آیا میدانید سکوت نیز میتواند حامل پیام باشد؟ سکوت همیشه مؤثر است به شرطی که معنا و پیام خاصی را به همراه داشته باشد. در ارتباطات اجتماعی با انواع سکوتها رو به رو میشویم سکوت به معنای پذیرفتن سکوت در معنای ناخشنودی و نارضایتی، سکوت عاشقانه سکوت غم انگیز و.....
در گفتار با استفاده از مکتهای موزون بر وقار خویش افزوده و اشتباهات لغوی یا کلامی را به حداقل خواهید رساند سکوت یکی از ارکان مهم و تأثیر گذار ارتباط است. (مدیریت ارتباطات بین فردی، ص ۱۶۲ )
چشمه ی زلال
سکوت معجزه ی ارتباط است.
سکوت فرصتی مغتنم برای فکر کردن گوینده و شنونده فراهم می کند.
با سکوت فرصتی برای شنیدن حرفهای دیگران فراهم می شود.
از نشانه های احترام سکوت در هنگام صحبت کردن طرف مقابل است.
ایستگاه درنگ
با تکرار و تمرین عادت سکوت کردن در بین گفت و گو را در خودت پرورش بده !
پس از این اگر نکته ی کلیدی یا موضوع حساسی را بیان کردی کمی مکث کن آن گاه عنان سخن را در اختیار بگیر همواره پس از بیان نکات مهم با سکوت فرصتی برای تأمل به مخاطب بده و بی وقفه مطالب مهم را بیان نکن
خویشتنداری سامان زندگی است
خورشید راه
امام رضا (ع) از نشانه های فهم خویشتنداری و دانستن است. (مسند الامام رضا (ع)، ج ۱، ص ۲۶۴)
ارمغان نور
یکی از مصادیق خودآگاهی شناخت ظرفیت و جایگاه آدمی است. اگر این معرفت حاصل شود فرد میتواند رابطه ای منطقی با خود برقرار کند و به خویشتنداری برسد از آنجایی که خودآگاهی ارتباطی مستقیم با توان عقلی و خردورزی دارد شخص فهیم قادر است نسبت به نقاط ضعف و قوت خویش در تمامی ابعاد معرفتی صحیح پیدا کند. هر چه این بصیرت بیشتر شود، اندیشه بالندگی و پرورش بیشتری می یابد. در این شرایط فرد خویشتنداری و سازگاری را در دو بعد فردی و اجتماعی در پیش خواهد گرفت.
چشمه ی زلال
کسی که به خودآگاهی دست یافته باشد در موارد ضروری توانایی کنترل هیجانات خود را خواهد داشت.
خویشتنداری یک مهارت در مدیریت ارتباط است و با تمرین به دست می آید.
هنگامی که انسان ارزش واقعی خویش را بشناسد میتواند خویشتن داری کند و ارتباط خود با دیگران و
جهان هستی را سامان بخشد.
ایستگاه درنگ
به نظر تو خویشتنداری در مقابل ارتکاب به گناهان سخت تر است یا در مقابل هیجانات و عواطف منفی مثل خشم؟
به نظر من هر دو اینها در مقایسه با اراده ی انسان ضعیف و بی مقدار هستند!
پیروز این میدان تویی
خورشید راه
امام رضا (ع) رسول اکرم (ص) به یکی از اصحاب خود که از جنگ بر میگشت فرمود: از جهاد اصغر برگشته ای و به جهاد اکبر میروی گفت: مگر بالاتر از جنگ با شمشیر وجود دارد؟ فرمود: بلی جهاد آدمی با نفس خود. ( فقه الرضاء ص ۳۸۰)
ارمغان نور
از وجوه خودآگاهی درک عوامل مؤثر در تباهی و سقوط آدمی است. چنین در کی زمینه ساز نجات از لغزشهاست جهاد با دشمن درون بسی ارزشمندتر از جهاد با دشمن بیرون است. چنین نگاهی آدمی را بر آن میدارد تا گام در راه مبارزه ای دشوار با نفس بنهد؛ مبارزه ای که پاداش آن را خداوند به انسان عطا خواهد کرد.
چشمه ی زلال
برای مبارزه با نفس ابتدا باید به شناخت همه جانبه ای از خود برسیم.
هنگامی که انسان نسبت به گوهر وجودی خود شناخت پیدا میکند مبارزه با نفس سرکش آسان تر خواهد شد. برای مجهز شدن در جهاد با نفس باید توانایی ها و نقاط قوت خود را تقویت کنیم؛ آنگاه از بین بردن نقاط ضعف دشوار نخواهد بود.
ایستگاه درنگ
تا به حال در شرایطی قرار گرفته ای که با نفس ات مبارزه کنی؟ آیا میدانی وقتی تصمیم میگیری امروز غیبت نکنی یا اگر در مکان و شرایطی که دیگران غیبت میکنند قرار گرفتی آن محل را ترک کنی در حال جهاد با نفس خود هستی؟
تنهایی یار خودپسندان است
خورشید راه
امام رضا (ع) هر کس که خودستایی در او راه یافت هلاک گردید. (عیون اخبار الرضا، ج ۲۰، ص ۸۴)
ارمغان نور
روحیه ی ناپسند خودستایی نوعی نادانی و سفاهت است و از عوامل آسیب رساننده به روابط اجتماعی و پیوند برادری به حساب می آید. افراد خودبین توقع تکریم و احترام یک جانبه دارند و طبعاً جامعه خواسته ی نابه جای آنان را برآورده نمی کند. این ناهنجاری عامل کینه توزی میشود و لطمه های بزرگی در روابط اجتماعی برجای می گذارد. خودپسندان همیشه تنها هستند و تنهایی مایه ی هلاکت است.
چشمه ی زلال
وقتی کسی در زمینه های مختلف زندگی هیچ کس را شایسته ی هم اندیشی نمی داند در بند غرور تنها میماند و دچار مشکلات فراوان خواهد شد.
خودخواهی ایجاد کینه و بغض میکند و بر دشمنان فرد می افزاید کمی دوستان و فزونی دشمنان انسان را هلاک می کند.
تثبیت غرور در خلق و خوی فرد باعث عصیان در برابر پروردگار میشود و خضوع و خشوع قلبی را از بین می برد.
ایستگاه درنگ
تا به حال دقت کرده ای وقتی کسی با نیت شگفت زده کردن دیگران نسبت به توانمندی های خود شروع به فخرفروشی و خودستایی میکند نه تنها عزیز نمیشود بلکه بی حرمت و کم قدر نیز میشود؟
آیا تو فرد متواضع و فروتنی را میشناسی که نزد دیگران محبوب و محترم نباشد؟
خود شیفته را کسی نمی ستاید
خورشید راه
امام رضا (ع) خودپسندی درجاتی دارد. از جمله آن که زشتکاری در نظر بنده آراسته میشود تا آن را زیبا ببیند پس از آن به خود میبالد و گمان میبرد کار نیک انجام داده است. دیگر آن که بنده به خاطر ایمان به پروردگارش بر خدا منت گذارد حال آن که منت خدا بر اوست. ( تحف العقول، ص ۴۴۴)
ارمغان نور
کسی که به خودآگاهی رسیده باشد ارزش واقعی خود را میشناسد و هرگز رفتارهای کاذب و واکنشهای غلطی که ناشی از غرور و تکبر است از او سر نمی زند چنین فردی خوب میداند که غرور مانع رشد و تعالی اوست و همه ی استعدادها، توانایی ها و موفقیت های خود را لطف و رحمت خداوند میداند. از این رو هرگز بر خود غره نمیشود و همواره شکر گزار خداوند است.
چشمه ی زلال
در سنین جوانی باید بیشتر مراقب باشیم تا دچار خودپسندی و خودشیفتگی نشویم؛ زیرا شرایط ویژه ی این سن به گونه ای است که این احساس را در فرد ایجاد میکند.
افراد خودپسند تنها منافع و خواسته های خود را محترم و مقدم می شمارند.
اگر میخواهید در اجتماع مورد ستایش دیگران قرار بگیرید هرگز خود شیفته نباشید .
غلبه بر خودشیفتگی با آموزش ارتباط صحیح با خویشتن و توجه به حقوق اطرافیان حاصل میشود.
ایستگاه درنگ
سعی کنید چند رفتار غرور آمیز را که از کسی سرزده و مایه ی رنجش شما شده است در ذهن خود بازسازی کنید و مراقب باشید که این رفتارها روزی از شما سر نزند.
به نظر شما انسان که با اندک بیماری توان جسمانی اش را از دست میدهد و به کسی نیازمند میشود درست است که با غرور و تکبر زندگی کند؟
او را از راستگویی و امانت داری اش بشناس
خورشید راه
امام رضا (ع) تنها به بسیاری نماز و روزه و حج و انفاق و زمزمه های افراد در تاریکی شب ننگرید بلکه به
راستگویی و اداء امانت شان نظر کنید. (عیون اخبار الرضا (ع)، ص ۷۵)
ارمغان نور
معمولاً سوء تفاهم ها هنگامی شکل می گیرد که افراد به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه در پیوندهای اجتماعی، رفتاری متناسب و هم سطح با تعهدات خود بروز ندهند. تا جایی که ممکن است کمتر به دیگران قول دهید و در صورتی که قول دادید حتما به آن عمل کنید. ساده تر این است که به دیگران قولی ندهید که مجبور شوید خود را به زحمت بیندازید یا به خاطر انجام ندادن آن دروغ بگویید این کار باعث کوچک شدن شخصیت شما می شود.(مدیریت ارتباط بین فردی، ص ۱۷۶)
چشمه ی زلال
هرگز نباید درباره ی کاری که نمی توانیم انجام بدهیم به دیگران قول دهیم
باید توان «نه» گفتن را بیاموزیم اگر دیگران قولی از ما می خواهند که قادر به انجامش نیستیم می گوییم نه .
اگر نمی توانیم امانت دیگران را حفظ کنیم چه در گفتار و چه در عمل باید از پذیرفتن امانت شان خودداری کنیم
ایستگاه درنگ
از خود سؤال کن:
تا به حال چقدر به قولهایی که داده ام عمل کرده ام؟
چه کسانی را به خاطر بدقولی هایم آزار داده ام؟ آیا مطمئن شده ام که آنها مرا بخشیده اند؟
آیا دوستانم من را امین خود میدانند؟
مال اندوزی نکوهیده ایمان را به باد میدهد
خورشید راه
ثروت جز بر پنج خصلت جمع نشود بخل بسیار آرزوی دراز از غالب بریدن از خویشان و گزیدن دنیا بر آخرت. (عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۱، صص ۲۷۶ و ۲۷۷)
ارمغان نور
پدیده ی سرمایه داری و به تعبیر قرآن تکاثر» از طرز تفکر اخلاق و منش درونی انسان سرچشمه میگیرد عامل اصلی گرایش به ثروت اندوزی زیر پا گذاشتن اصول ،انسانی اخلاق و عدالت گرایی است. هر یک از این خصلتها مانع میشوند که فرد در مسیر کمالات معنوی ارزشهای والای انسانی و قرب به پروردگار، رشد کند و تعالی یابد .(فرازهایی از سخنان امام رضا (ع)، ج ۱، ص ۲۹)
چشمه ی زلال
وسوسه های شیطانی و مادی گرایی زمینه ساز بی تعهدی و بی اعتنایی طبقه ی سرمایه دار نسبت به محرومان و بینوایان است و موجب زیر پا نهادن اصول عدالت اجتماعی می گردد.
مال اندوزیهایی نکوهیده شمرده میشوند که نه بر مبنای تلاش فردی و تولید اقتصادی سالم، بلکه بر اساس انگیزه های شیطانی و از راههای ظلم، احتکار گرانفروشی رباخواری و.... به دست آمده اند.
ایستگاه درنگ
تا به حال به این موضوع اندیشیده ای که اگر افرادی که از توانایی مالی برخوردارند هر کدام هر چند اندک و به اندازه ی توانایی شان به زیردستان کمک می کردند و در قبال آنها احساس مسؤولیت داشتند. دیگر هیچ نیازمندی در دنیا وجود نداشت؟ سعی کنیم به نوبه ی خود به مسؤولیتمان در قبال فقرا عمل کنیم.
از دنیا به قدر نیازت بهره گیر
خورشید راه
امام رضا (ع) از لذایذ دنیوی نصیبی برای و کامیابی خویش قرار دهید و خواسته های دل را از راه های مشروع برآورید. مراقبت کنید در این کار به شرافتتان آسیب نرسد و دچار اسراف و تندروی نشوید. ( الحديث، ج ۲، ص ۲۷)
ارمغان نور
انسان موجود پیچیده ای است و ویژگیهایی دارد که او را از موجودات دیگر متمایز میسازد. یکی از این ویژگیها که در ساختار شخصیت انسان تأثیر فراوانی دارد این است که وجود او از دو بعد مادی و معنوی تشکیل شده و نیازهای گوناگونی در جنبه های جسمی و روحی دارد. اسلام به همه ی نیازهای مادی و معنوی بشر توجه کرده و استفاده از لذایذ مادی را نه تنها بد نمی داند. بلکه در حد معقول و منطقی به آن سفارش میکند. اما همواره این نکته را نیز یادآور میشود که مبادا لذتهای مادی آدمی را از حقیقت زندگی که رسیدن به کمال و رشد معنوی است دور کند و در امور مادی گرفتار اسراف و افراط گرایی شود.
چشمه ی زلال
خداوند هر چیز پاکی را که مطابق با میل و طبع سالم بشری است حلال کرده و استفاده از آن را مجاز و مشروع دانسته است.
انسان زمانی به کامیابی حقیقی دست می یابد که مادیات و دنیا را زمینه ساز کسب تعالی و پاداش اخروی خود قرار داده باشد.
دین اسلام دین تعادل و عاقلانه زیستن است پس با افراط و تفریط میانه ای ندارد از این رو نه ترک دنیا کردن را پسندیده میشمارد و نه دنیازدگی و گرایش افراطی به مادیات را !
ایستگاه درنگ
تا به حال دیده ای بعضی از افراد به قدری در مسائل مذهبی افراط میکنند که برای مایحتاج اولیه ی زندگی خود و خانواده شان را به سختی می اندازند؟ و از طرف دیگر کسانی وجود دارند که آن قدر خود را درگیر کار میکنند که به نیازهای معنوی و عاطفی خود و خانواده شان نمیرسند آنچه در آموزه های دینی توصیه شده است تقسیم اوقات زندگی به عبادت و کار و تفریح و معاشرت با دیگران است. بهتر است این را از یاد نبریم!
به دستانت سخاوت بیاموز
خورشید راه
امام رضا (ع) شخص با سخاوت به خدا بهشت و مردم نزدیک است و از آتش دور و در مقابل بخیل از
بهشت و مردم دور و به آتش نزدیک است. (عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۱، ص ۶۶۷)
ارمغان نور
بذل و بخشش عملی بسیار پسندیده و برای استحکام و سالم ساختن روابط اجتماعی مفید است ولی انجام ندادن آن بهتر از آن است که به منت و آزار آلوده باشد. افراد زیادی در پی خدمت کردن به دیگران هستند و بذل و بخشش میکنند اما در پوششی از طعنه و منت با این کار این عمل خیر و زیبا از ارزش ساقط و باطل می گردد.
چشمه ی زلال
آن چه در سخاوت و بخشش اهمیت دارد مقدم داشتن خویشاوندان و نزدیکان بر خود است.
امساک همراه با لطف و مهربانی از بذل و بخشش همراه با منت و بی احترامی بهتر است.
همیشه بذل و بخشش مادی نیست بلکه مهربانی بی چشم داشت نیز از مظاهر بخشش است.
ایستگاه درنگ
میدانی حتی اگر ثروتی برای بخشیدن نداشته باشیم میتوانیم با لبخندی به دیگران شادی ببخشیم؟
تا به حال به این موضوع فکر کرده ای اگر انسان خود را مالک اصلی اموالش نداند و همه چیز را از آن خداوند
بپندارد هرگز به خود اجازه ی بخل نمیدهد؟
ایمان و حیا، همراه یکدیگرند
خورشید راه
امام رضا (ع): حیا از نشانه های ایمان است. (عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۲۳۹)
ارمغان نور
روابط اجتماعی بر اساس موازین خاصی صورت می گیرد. سخن گفتن با یکدیگر تعامل ها و رفتارها نوع پوشیدن لباس و.... هر یک دارای قلمرو خاصی است که باید رعایت شود. اگر در سخن گفتن از الفاظ رکیک زشت و بی پرده همراه با تمسخر پوزخند توهین ناسزا و... استفاده شود افزون بر آن که در برخی موارد گناه شمرده میشود شخصیت افراد را نیز بی ارزش خواهد کرد. این امر خود از مصادیق بی حیایی و بی شرمی است و باعث ضعف ایمان یا خروج از آن خواهد شد. چنان که در روایات اشاره شده است ایمان و حیاء به هم پیوسته و همراه یکدیگرند و اگر یکی از آن دو برود دیگری نیز خواهد رفت!! (نشانی بهشت، ص ۹۷)
چشمه ی زلال
در فراگرفتن مسائل دینی عمل به وظیفه ی
شرعی و حتی پرسش از یک مسأله ی شرعی جایی برای شرم و حیا وجود ندارد بلکه عمل به آن از واجبات
است.
حیا و عفت برای زنان اهمیت خاصی دارد. زنان باید در سخن گفتن پوشش و حجاب خود عفت و حیای کامل
را رعایت کنند.
زنان میتوانند با داشتن حیا و عفاف در محیط های اجتماعی فعالیت مطلوب داشته باشند.( همان، ص ۹۸)
ایستگاه درنگ
آیا میدانی که هر یک از اعضاء و جوارح انسان حیای خاص خود را دارد؟ در این میان حیای چشم کنترل نگاه و مراقبت بر آن است که نه تنها انسان را از آسیب گناه باز میدارد بلکه پاداش و آثار دنیوی و اخروی بسیاری نیز دارد.