وی که دارای هوش سرشار و قریحه ای دانش دوست بود توانست اوضاع عباسیان را ساماندهی نماید وی در ادامه راه هارون مسیر مبارزه فرهنگی را با شیعیان در پیش گرفت بنا بر اقوال مشهور مأمون حتی در مجالس عمومی اظهار به تشیع و محبت اهل بیت مینمود و در خفا برای تثبیت حکومت خود از هیچ عملی برای تضعیف پایگاه دینی مردم فروگذار نمی نمود. این دوران که مقارن با پنج سال پایانی عمر با برکت حضرت علی بن موسى الرضا بود به لحاظ سیاسی و اجتماعی مهمترین و تأثیر گذارترین بخش امامت حضرت را شامل می شود.