روش نوشتاری

از جمله روشهای مورد استفاده برای تربیت و تغییر رفتار و امر به معروف و نهی از منکر نمودن دیگران روش نوشتاری است که میتواند به شکل های گوناگون از جمله نوشتن مقالات در مجلات و روزنامه ها و..... تألیف کتابها، تذکرات و یادآوری ها و نصب آنها در مکانهای قابل دید مخاطبان نوشتن آیات یا روایات یا سخنان بزرگان دین استفاده از اینترنت و نامه و دیگر اشکال نوشتاری نمود یابد.

این روش به لحاظ پوشاندن زشتیها عدم اشاعه آنها و تأثیر گذاری از اهمیت به سزا برخوردار است و از سویی به دلیل عدم رویارویی با فاعل منکر و تارک معروف می تواند مفید باشد. از همین روی اهل بیت فراوان از این روش بهره گرفته اند، چنانچه رسول خدا به پادشاهان ایران و روم و.... نامه نوشته و قسمت مهمی از نهج البلاغه را نامه های علی اله به افراد مختلف همچون معاویه و.... تشکیل می دهد. دیگر معصومانه نیز از این روش بهره گرفته اند چنانچه امام رضا با همین روش به نهی از منکر منحرفان زمان خویش همچون واقفیه اقدام نموده اند چنانچه علی بن عبدالله زبیری گفته در ضمن نامه ای به حضرت رضا از ایشان در خصوص واقفیه پرسش نمودم ایشان در پاسخ نوشتند واقفیها از حق منحرف هستند، و آلوده به گناه میباشند چنانچه با این حال بمیرند جایگاهشان دوزخ است که بد جایگاهی میباشد(1)(مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۸، ص ۳۶۳) و در موردی دیگر فردی از آن حضرت در خصوص زکات دادن به واقفیه پرسش نموده و حضرت در پاسخ فرموده اند: «به آنها زکات ندهید چون آنها کافر مشرک منکر و ملحد هستند(2).( همان.)

هر چند امام رضا از طریق نوشته به تنبیه منحرفان (واقفیه) اقدام نموده اند و از این روی می توان از آن در روش تنبیه نیز سخن به میان آورد از آنجا که استفاده از نوشته برای تشویق نیز ممکن است و نیز از آنجا که در عصر حاضر که به برکت پیشرفتهای روز افزون بشری جهان به دهکده ای کوچک تبدیل شده استفاده از انواع نوشتار اهمیت خاص دارد میتوان از روش نوشتاری به عنوان روشی مستقل یاد نمود، به ویژه آنکه در امر به معروف و نهی از منکر استفاده از روشهای روز و جدید ضروری است. در عین حال در این روش باید خدا و اخلاقیات را در نظر گرفت و با شرایط درست از آن استفاده کرد به گونه ای که استفاده از آن موجب ارتکاب منکر و ترک معروف دیگری نشود. 

نامه های امام رضا به امام جواد نیز در این باره حایز اهمیت است، چه آنکه از نامه های مزبور نکات تربیتی جالبی همچون احترام و محبت به فرزندان و کودکان نوجوانان جوانان و.... قابل استفاده است که در امر به معروف و نهی از منکر می توانند کارساز و راهگشا باشند.