معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > اعتقادات > توحيد > صفات خداوند > علم و آگاهی ‌ عالم
معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > قرآن > تفسير آيات و سُوَر > استدلال به آيات قرآن

حسين بن بشّار می‌گويد از حضرت رضا عليه السّلام پرسيدم: آيا خداوند می‌داند چيزی که موجود نيست، اگر قرار بود موجود باشد، چگونه می‌بود؟ حضرت فرمودند: خداوند به همه چيز، قبل از اينکه موجود شوند، عالم است. خداوند می‌فرمايد: ( ما آن چه را که شما انجام می‌داديد، می‌نوشتيم.) (سوره مبارکه جاثيه، آيه 29 ) ( و درباره اهل جهنّم فرموده است: ( اگر به دنيا بازگردانده می‌شدند، دوباره به کارهايی که از آن نهی شده بودند، رو می‌آوردند و آن‌ها دروغ می‌گويند.) (سوره مبارکه انعام، آيه 28) پس خدا می‌دانست که اگر آنان را به زندگی دنيا بازگرداند آن‌ها دوباره به سراغ کارهايی که از آن نهی شده بودند می‌رفتند. و نيز ملائکه گفتند: ( آيا می‌خواهی کسی را در زمين قرار دهی که فساد و خونريزی بپا کند، حال آن که ما تو را تسبيح و تقديس می‌کنيم.) (سوره مبارکه بقره، آيه 30) و خداوند چنين فرمود: ( من چيزی را می‌دانم که شما نمی‌دانيد.). (سوره مبارکه بقره، آيه 30) پس خداوند هميشه قبل از اشياء و قبل از خلقت آن ها، به آن‌ها علم داشته است، پس پاک و منزّه است خداوند بسی بلند مرتبه و بالاتر است، اشياء را خلق کرده است و قبل از خلقت آن ها، به آن‌ها علم داشته همان گونه که می‌خواسته است، اين چنين است پروردگار ما، عالم، بينا و شنوا بوده است.

حسين بن بشّار می‌گويد از حضرت رضا عليه السّلام پرسيدم: آيا خداوند می‌داند چيزی که موجود نيست، اگر قرار بود موجود باشد، چگونه می‌بود؟ حضرت فرمودند: خداوند به همه چيز، قبل از اينکه موجود شوند، عالم است. خداوند می‌فرمايد: ( ما آن چه را که شما انجام می‌داديد، می‌نوشتيم.) (سوره مبارکه جاثيه، آيه 29 ) ( و درباره اهل جهنّم فرموده است: ( اگر به دنيا بازگردانده می‌شدند، دوباره به کارهايی که از آن نهی شده بودند، رو می‌آوردند و آن‌ها دروغ می‌گويند.) (سوره مبارکه انعام، آيه 28) پس خدا می‌دانست که اگر آنان را به زندگی دنيا بازگرداند آن‌ها دوباره به سراغ کارهايی که از آن نهی شده بودند می‌رفتند. و نيز ملائکه گفتند: ( آيا می‌خواهی کسی را در زمين قرار دهی که فساد و خونريزی بپا کند، حال آن که ما تو را تسبيح و تقديس می‌کنيم.) (سوره مبارکه بقره، آيه 30) و خداوند چنين فرمود: ( من چيزی را می‌دانم که شما نمی‌دانيد.). (سوره مبارکه بقره، آيه 30) پس خداوند هميشه قبل از اشياء و قبل از خلقت آن ها، به آن‌ها علم داشته است، پس پاک و منزّه است خداوند بسی بلند مرتبه و بالاتر است، اشياء را خلق کرده است و قبل از خلقت آن ها، به آن‌ها علم داشته همان گونه که می‌خواسته است، اين چنين است پروردگار ما، عالم، بينا و شنوا بوده است.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْوَهَّابِ الْقُرَشِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْفَضْلِ بْنِ الْمُغِيرَةِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو نَصْرٍ مَنْصُورُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْأَصْبَهَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ بَشَّارٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا ع قَالَ‏ سَأَلْتُهُ أَ یَعْلَمُ اللَّهُ الشَّیْ‏ءَ الَّذِی لَمْ یَکُنْ أَنْ لَوْ کَانَ کَیْفَ کَانَ یَکُونُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی هُوَ الْعَالِمُ بِالْأَشْیَاءِ قَبْلَ کَوْنِ الْأَشْیَاءِ قَالَ عَزَّ وَ جَلَ‏ إِنَّا کُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‏ وَ قَالَ لِأَهْلِ النَّارِ وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ وَ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ‏ فَقَدْ عَلِمَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنَّهُ لَوْ ردوهم [رَدَّهُمْ‏] لَعَادُوا لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَ قَالَ لِلْمَلَائِکَةِ لَمَّا قَالَتْ‏ أَ تَجْعَلُ فِيها مَنْ یُفْسِدُ فِيها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ قالَ إِنِّی أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ‏ فَلَمْ یَزَلِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِلْمُهُ سَابِقاً لِلْأَشْیَاءِ قَدِيماً قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَهَا فَتَبَارَکَ اللَّهُ رَبُّنَا وَ تَعَالَی عُلُوّاً کَبِيراً خَلَقَ الْأَشْیَاءَ وَ عِلْمُهُ بِهَا سَابِقٌ لَهَا کَمَا شَاءَ کَذَلِکَ رَبُّنَا لَمْ یَزَلْ عَالِماً سَمِيعاً بَصِيراً

جوان ، کارشناسان و صاحبنظران

سخنرانی ، کارگاه آموزشی ، کتاب معارفی