رابطه عاطفی با شیعیان

امامان معصوم ل رهبرانی راستین اند که همواره در فکر مردم بوده و در اندیشه آسایش و سلامت زندگی مردم به سر میبردند. امام رضا از جمله این پیشوایان است که محبت خاصی به مردم و شیعیانش داشت. این از آن روست که آن حضرت محبت به مؤمن را سبب عنایت بیشتر خداوند می دانست. چنان که خود آن حضرت فرمود:

مَن فَرَّجَ عَن مُؤْمِن فَرَجَ اللهُ عَن قلبه يوم القيامة؛ هر کس که اندوهی از فردی مؤمن برطرف نماید، خداوند در قیامت اندوه را از قلب او دور می گرداند.(1. همان، ج ۲، ص ۲۰۰)

 آن حضرت که به حق امامی رئوف بود رابطه ای توأم با رأفت و مهربانی با دوستان و شیعیان خود داشت و دارد. اینک در این مجال، برخی موارد از مهربانی های آن حضرت را یادآور می شویم.

خیر خواهی به شیعیان

همان طور که پیامبر خدا برای همگان رحمت بود: «وما أرسلناك إلا رحمةً للعالمين»(2. انبیاء (۲۱): ۱۰۷ ) امام رضاء الله نیز مایه رحمت برای همگان بوده و هست. این به آن دلیل بود که حضرت امام را همدمی مهربان پدری دلسوز، برادری صمیمی و مادری خیرخواه برای فرزند کوچک خود میدانست(3. الامام الأنيس الرفيق، والوالد الشفيق، والأخ الشقيق، والأم البرة بالولد الصغير، كليني، محمد بن يعقوب، ج ۱، ص ۲۰۰)

از این رو برای همگان و سعادت تمامی شیعیان دعا میکرد چنان که در دعای سجده می فرمود:

يا كريم! إغفر لمن في مشارق الأرض ومغاربها من المؤمنين و المؤمنات اى خدای بزرگوار تمام زنان و مردان مؤمن را که در شرق و غرب عالم زندگی می کنند مورد رحمت خویش قرار بده(1. ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۲۳ )

 آن حضرت در جای دیگر در عنایت و توجه به تمام شیعیان بدون هیچ تفاوتی میان آنان، فرمود:

من عادى شيعتنا فقد عادانا و من والاهم فَقَد والانا، لأنهم مِنَّا خُلِقوا من طينتنا، من أحَبَّهُم فَهُو مِنًا، وَ مَن أَبغَضَهم فليس منا .... ما من أحد من شيعتنا يمرَضُ إِلَّا مَرضُنا لمرضه، و لا يَعْتَمُ إِلَّا اعْتَمَمْنَا لِغَمِّه، و لا يَفْرَحُ إِلَّا فَرَحْنا لِفَرَحِه، و لا يَغِيبُ عَنَّا أَحَدٌ مِن شيعتنا أين كان في شرق الأرض و غربها هر که با شیعیان ما دشمنی کند با ما دشمنی کرده و هر که آنان را دوست بدارد ما را دوست داشته است، چرا که آنان از ما خاندان بوده و از طینت ما آفریده شده اند. هر که آنان را دوست بدارد از ماست و هر کس کینه آنان را به دل گیرد از ما نیست .... هیچ شیعه ای از شیعیان ما مریض نمیشود مگر آنکه ما به خاطر بیماری او بیمار می گردیم و محزون نمی گردد جز آنکه ما به حزن او محزون میشویم هیچ یک از شیعیان ما هر جا که باشند در شرق و یا در غرب زمین باشند از ما دور نیستند. (2. همو، فضائل الأشهر الثلاثة، ص ۱۵۰)

عنایت به جنازه دوستان

لازم به یادآوری است که رأفت امام و رابطه عاطفی آن حضرت با دوستانشان به زمان حیات آنان منحصر نمیشود بلکه بعد از مرگ نیز شاملشان

می گردد.

موسى بن سیار گوید در خدمت امام رضا الله بودم که ناگاه صدای شیون به گوش رسید بی درنگ امام حرکت کرد و به سمتی رفت که شیون به گوش می رسید. در آنجا جنازه ای یافت که بستگانش در کنار آن جنازه شیون می کردند. آن حضرت مانند مادری که فرزند خویش را در بغل میگیرد، آن جنازه را در بغل گرفت و سپس فرمود:

مَن شَيَّع جنازة ولي من أوليائنا خرج من ذنوبه كيوم ولدته أمه لا ذنب له؛ هر كس جنازه دوستی از دوستان ما را تشییع کند چنان از گناهانش فاصله گیرد که گویا مادرش او را تازه به دنیا آورده است و هیچ گناهی بر او نیست. (1. نوری ،حسین مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۲۹۴)

حضرت در مراسم تشیع آن جنازه شرکت کرد و آن را تا کنار قبر همراهی کرد و سپس دست مبارک خود را بر سینه جنازه گذاشت و فرمود: یا فلان بن فلان، أبْشِرُ بالجَنَّةِ فَلا خَوْفٌ عَلَيْكَ بعد هذه الساعة؛ اى فلاني فرزند فلانی، بشارت باد بهشت بر شما و از این پس هیچ خوفی و هراسی بر شما نیست.

راوی می گوید از آن حضرت پرسیدم آیا این مرد را می شناختی؟ فرمود:

یا موسى بن سيار، أما علمت أنا معاشر الأئمة تُعرض علينا أعمال شيعتنا صباحاً و مساءً، فما كان من التقصير في أعمالهم سألنا الله تعالى الصفح لصاحبه، و ما كان من العُلُو سألنا الشكر لصاحبه اى موسی پسر سیار آیا نمیدانی که اعمال شیعیان ما هر صبحگاهان و شامگاهان بر ما امامان عرضه میشود؟ هر جا که در اعمالشان قصور باشد خدا را مسألت میکنیم که از آنان در گذرد و در هر موردی که پیشرفتی در عملشان باشد برای صاحبان آن طلب پاداش میکنیم.(2. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۳۴۱)

رابطه عاطفی در قیامت

دوستان امام رضا در قیامت نیز از رابطه عاطفی و دوستی توأم با رأفت آن امام برخوردارند، این سخن نورانی و نوید بخش آن امام، دلیل بر این واقعیت است که فرمود:

من زارني على بعد داري أتيته يوم القيامة في ثلاثة مَواطِنَ حَتَّى أَخَلَّصَه مِن أهوالها: إذا تطايرت الكتب يميناً وشمالاً، و عند الصراط، و عند الميزان؛ هر کس از راه دور به زیارتم بیاید روز قیامت در سه موقف به نزد او خواهم رفت و او را از دهشت های آن موقفها رها خواهم ساخت هنگامی که نامه های اعمال به دست راست و چپ افراد داده شود در هنگام عبور از پل صراط و در هنگام سنجش اعمال(1. این بابویه، محمد بن علی شیخ صدوق)، الامالی، ص ۱۶۸)

ص178