جبر و تفويض
سليمان بن جعفر جعفری میگوید در حضور امام هشتم درباره جبر و تفویض صحبت شد. حضرت فرمودند
آیا می خواهید در این مورد اصلی را به شما بیاموزم که هیچ وقت دچار اختلاف نشوید و با هر کس بحث کردید پیروز شوید گفتیم اگر صلاح است بفرمائید.
فرمودند: خداوند متعال هیچگاه بالاجبار اطاعت نشده و نمی شود. یعنی اگر کسی خدا را عبادت میکند با اختیار خود عبادت میکند و کسی او را اجبار نمیکند و اگر انسانها نیز گناه و نافرمانی میکنند از این جهت نیست که آنها بر حق پیروز شده در عین حال خداوند بندگان را بحال خود رها نکرده و او خود مالک همان چیزی است که به آنها عطا کرده یعنی اگر بنده قدرتی بر عبادت و یا معصیت دارد از خداست بنابراین اگر مردم بخواهند اطاعت کنند خداوند ما نعشان نخواهد شد و چنانچه بخواهند معصیت کنند ممکن است از معصیت آنان جلوگیری کند و با رهایشان سازد در این صورت اگر آنها را رها کرده و از معصیتشان جلوگیری نکرد گناه آنها بخدا مربوط نمی شود.
سپس فرمود: هر کس حدود این گفتار را دریابد و مراعات کند پیروز است. و باز هم سخن از جبر و تفویض احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی گوید. به حضرت رضا عرض کردم بعضی از شیعیان قائل به جبر و بعضی قائل به تفویض شده اند.
حضرت فرمود: خدا میفرماید ای فرزند آدم این تو هستی که به مشیت و خواسته من میتوانی اراده کنی و به نیرو و قدرت من واجبات را انجام دهی و با نعمت من بر معصیت و نافرمانی توانا شده ای تو را شنوا و بینا و قدرتمند نمودم. پس هر آنچه نیکی بتو رسد و یا کار خوبی انجام دهی) از ماست و هر آنچه سختی به تو رسد از خودت است زیرا من سزاوارم که نیکی هایت بمن نسبت داده شود و تو نیز سزاوارتری که بدیهایت به خودت نسبت داده شود. من در مورد کارهایم مورد سئوال و بازخواست نیستم ولی از تو درباره کارهایت سئوال خواهد شد.