خطبه امیر المؤمنین در روز غدیر
۲۳ - فياض بن محمد بن عمر طوسی گوید: در روز غدیر در محضر حضرت رضا (ع) بودیم و گروهی از خواص آن جناب نیز بودند.
امام رضا برای آنها افطار تهیه دیده بود و به منازلشان نيز غذا و خوراك و پوشاك حتی کفش و انگشتری فرستاده بودند و در آن روز اوضاع و احوال خیلی خصوصی و خودمانی بود و از تشریفات و رسوم معموله کاسته بودند
حضرت رضا (ع) از فضائل روز غدیر سخن می گفتند ، و در ضمن سخنان خود فرمودند: پدرم از پدرش از حضرت باقر و او از پدرش امام سجاد علیهم السلام روایت کرد امام حسین (ع) فرمود که در یکی از سالهای ایام خلافت علی (ع) ، غدیر وجمعه مصادف شدند
علی (ع) پنج ساعت از روز بالا آمده بالای منبر رفتند و چنان حمد و ستایش به جای آوردند که تا آن روز از آن حضرت شنیده نشده بود .
مؤلف گوید :
این خطبه بسیار فصیح و بلیغ و مفصل است و ما اينك آنچه مربوط به روز غدیر است ذکر می کنیم
خداوند متعال برای شما گروه مؤمنان در این روز دو عيد بزرك را جمع کرده که یکی از آنها بدون دیگری قوام ندارد ، پروردگار به این جهت خواسته است شما را هدایت کند و بطریق رشد و سعادت رهنمون گردد، وراه خود را به شمانشان دهد ، و از عطايا و بخششهای خود شما را بهره‌مند کند .
جمعه را برای شما روز اجتماع قرارداد، تاشما دلهای خود را که از کثافات پر شده پاک کنید ، و سروتن خود را از آلود کیهای ظاهری بشوئید
پروردگار در روز غدیر مقصود و هدف خود را برای حضرت رسول (ص) نازل کرد ، ورسول خود را فرمان داد تا فرمان او را به مردم برساند ، و از اهل مکر و نفاق نترسد و تضمین کرد که جان آن حضرت را در برابر مکاران و منافقان حفظ کند
نیات شوم اهل نفاق در آن روز آشکار شد ، و معلوم گردید گروهی هستند که در نظر دارند حضرت رسول اکرم را اذیت کنند و به وجود مقدسش آسیب برسانند .
آنان که اهل حق بودند ثابت ماندند ، و کسانی که اهل نفاق و کفر بودند بر جهالت خود افزودند، و دندانهای خود را به هم فشار دادند ، سخنان و گفتگوهائی آغاز کردند و بانك و فریاد برآوردند و بر کفر خود افزودند
گروهی نیز در آن روز بازبان خود اقرار و اعتراف کردند در حالیکه دلهای آنها هر گزیقین و ایمان نداشت ، و جماعتی هم با دل و زبان تصدیق کردند و اذعان نمودند.