سلام

امام رضا فرموده است اگر کسی سؤال کند چرا به جای سلام نماز تکبیر یا تسبیح و یا کلام دیگر قرار داده نشده است و پس از سلام نماز ارتکاب افعالی که در نماز حرام است حلال و جایز میشود؟

پاسخ داده میشود زیرا در هنگام ورود به نماز سخن گفتن با غیر خدا حرام است و فقط باید به خالق توجه شود ولی پس از نماز این حرمت برداشته میشود و نمازگزار از حضور خدا بر می گردد و در بین مردم قرار میگیرد و همان گونه که مردم هنگام ملاقات یکدیگر به هم سلام میکنند انجام هر نماز نیز به سلام خاتمه می پذیرد. (۲)(عیون اخبار الرضا، جلد ۲ باب ۳۴ علل احکام مروی از این شاذان)

یکی از عرفای بزرگ اسلامی گوید کسی که در نماز حواسش پیش غیر خدا و پیش زندگی است او چگونه به خود اجازه میدهد بگوید در پایان نماز السلام عليكم و رحمة الله من شرمنده ام سرش آن است که نمازگزار با خدا مشغول مناجات است. پس با مردم نیست. در جمع دیگران نیست وقتی نمازش تمام شد و مناجاتش با خدای سبحان به پایان رسید، از حضور خدا بر می گردد و در بین مردم قرار میگیرد و چون اولین بار است که وارد جمع دیگران میشود میگوید: السلام علیکم افرادی که در مجمع و مجلسی در کنار یکدیگر نشسته اند هیچکدام به یکدیگر سلام نمیکنند زیرا در حضور یکدیگرند، کسی که در آن جمع نیست و از جای دیگر وارد میشود سلام میکند سلام آخر نماز نه دعاست و نه ذکر است. این تحیت است نه دعا. لذا اگر در وسط نماز کسی عمداً بگوید: السلام علیکم نمازش باطل است و اگر اشتباهاً گفت دو سجده سهو دارد. سلام آخر نماز کلامی آدمی است که به عنوان تحیت و درود است. چون نمازگزار با خدایش مناجات میکند و در بین مردم نیست وقتی که نمازش تمام شد و از مناجات با خدا برگشت و زمینی شد و به جمع مردم پیوست به مردم سلام میکند لذا گفتند در نماز جماعت هنگام گفتن السلام علیکم امام به کدام قسمت نگاه میکند مأمومین به کدام قسمت نگاه کنند. 

آن بزرگ عارف میگوید من در تعجبم کسی که حواسش پیش زندگی است او اصلاً با خدا مناجات نکرده و از مردم جدا نشده است چگونه به خود اجازه میدهد که بگوید السلام علیکم !!(۱)(اسرار عبادات، آیة الله جوادی آملی، ص ۴۶-۴۵ و اسرار الصلوة، «امام خمینی»)