هرگاه بنده به نماز بایستد در این هنگام فرشته الهی به او خطاب میکند

حقیقتاً کسی رستگار است که بر عبادت و نماز مواظبت کند. (۲)(بحار الانوار، جلد ۱۸، ص ۳۷۷)

چیزی برای انسان لذیذتر از مشاهده پشت پرده عالم طبیعت نیست. هیچ چیز جهان غیب نمی تواند انسان را به خود مشغول کند. اگر انسان باطن این عالم را دید ولو به مقدار کم هیچ چیز او را نه به خود مشغول میکند و نه او را می ترساند.» (۳)(اسرار عبادات، آية الله جوادي أملى، ص ۷۰)

به کوی میکده هر سالکی که ره دانست                   در دیگر زدن اندیشه تبه دانست 

در تاریخ به بزرگانی بر میخوریم که در نماز آن چنان مستغرق یاد الهی می شده اند که به سبب نشاط «خودرهایی همه چیز و از آن جمله غمهای خویش را فراموش میکردند و در آن حال خوش هرگز از خدا چیزی نمی طلبیدند. 

گفته بودم چو بیایی غم دل با تو بگویم

                                                                   چه بگویم که غم از دل برود چو تو بیایی (۴)(سعدی شیرازی رنجوری را گفتند دلت چه می خواهد؟ گفت آن که دلم چیزی نخواهد گلستان سعدی)

شما ملاحظه بفرمایید که نماز که در رأس همه عبادات واقع است وضع نماز چطور است. با تکبیر شروع میشود و بعد هم با سه دفعه تکبیر به آخر میرسد و محتوای نماز هم تکبیر است و تسبیح است و تحمید

این برای این است که شاید به ما بفهماند به همه بشر بفهماند که در همان اولی که می خواهید در بزرگترین عبادت خدا واقع شوید وارد بشوید توجه کنید که خدای تبارک و تعالی اکبر از این است که شما عبادتش بکنید.... اگر اجازه نبود که انسان وارد بشود بر عبادات همه عبادات انسان خجالت میکشید که بایستد در مقابل خدا و بخواهد در مقابل خدا او را تمجید کند انسان کوچکتر از این است که بایستد در مقابل خدا و خدا را تحمید کند تمجید کند. این ادعا است. تحمید و تمجید ادعای این است که من شناختم و انسان عاجز است از اینکه بشناسد. لکن چاره نیست چون خود گفته است. خود او امر فرموده است و چون او امر فرموده است همه باید اطاعت کنند ولو اینک قاصر هستند از اینکه تحمید کنند خدا را تنزیه کنند خدا را .... و اگر نبود امر خدا و لزوم اطاعت از امر خدا باید بگویم انسان آن که حظ ضعیفی از معرفت دارد جرأت به اینکه بایستد و عبادت کند خدا را نداشت، لکن او جرأت داده است. همانطوری که متنزل کرده است همه معارف را تا رسانده است به اینجا.»(۱)(ابواب معرفت، ص ۲۴۳ - به نقل از صحیفه نور، جلد ۱۸، ص ۳۳ - ۳۰)

ما اگر لیاقت قرب الی الله را نمیداشتیم بدان مکلف نمیشدیم، ما اگر آشنایی با خداوند عالم نداشته باشیم او را خطاب نمیکنیم زیرا خطاب به مجهول مطلق چون طلب مجهول مطلق محال است.» (۲)(مجموعه مقالات استاد حسن زاده آملی، ص ۷۱)

43

نماز بر محور یقین

در روایت معمر بن خلاد است که امام رضا فرمود: 

مردی از اصحاب حضرت علی که به او قیس» می گفتند به نماز ایستاد. وقتی رکعتی خواند ناگهان مار سیاهی آمد و در موضع سجده قیس قرار گرفت. قیس با بی توجهی کامل به رکوع و سجود رفت.

هنگامی که پیشانی خود را از موضع سجده برداشت، مار به گردن فیس پیچید سپس از یقه وارد پیراهن او شد. ولی این بنده تسلیم که به درجه عالی یقین رسیده و حقیقت نماز را دریافته بود به نمازش ادامه داد تا نمازش تمام شد، و آسیبی هم از مار ندید. (۲)(بحار الانوار، جلد ۸۴، ص ۲۴۶)

همه چیز بر محور یقین به خداوند سبحان و محو کردن اسباب جهان تکوین از استقلال در تأثیر دور میزند بنابراین هر قدر اعتقاد و ایمان انسان به قدرت مطلقه الهیه بیشتر گردد اشیاء جهان به همان نسبت در برابر او مطیع و منقاد خواهد شد. (۳)(تفسیر المیزان، جلد ۶ ص ۲۰۰)

همانا روزی من در فرع روستایی واقع در مابین مکه و مدینه بودم وقت نماز فرا رسید. پس من پیاه شدم و به سوی بوته ثمامه (۴)(معمولاً در بیابان عربستان گاهی بوته ای به قدر یک درخت وجو دارد که از سایه اش به خوبی می توان استفاده کرد) رفتم.

وقتی به نماز ایستادم و رکعتی خواندم یک افعی نزدیک آمد و در کنارم قرار گرفت و من متوجه نماز شدم و از آن نکاستم افعی به نزدیک من آمد و سپس به طرف بوته برگشت. وقتی از نماز فارغ شدم در حالی که دعا و تعقیبات نماز را نیز تخفیف نداده بودم چیزی از آن را کم نکردم بعضی از یارانم را که همراه ما بودند، فراخواندم و به آنها گفتم پشت سر شما زیر بوته افعی است. آنها حیوان را کشتند. 

آنگاه امام فرمود: هر کس غیر از خدا از احدی نترسد، خداوند تمام امور او را اصلاح خواهد کرد. (۱)(بحار الانوار، جلد ۸۴ ص ۲۷۴)