معارف دينی در کلام امام رضا (عليه السلام) > اعتقادات > توحيد > خالقيت و آفرينش خدا > خلقت و آفرينش حروف

علیّ بن الحسن بن علیّ بن فضّال از پدرش نقل می کند که امام رضاعليه السّلام فرمودند: اولين چيزی که خداوند تعالی خلق فرمود تا مردم به وسيله آن با نگارش آشنا شوند، حروف الفبا بود.

علیّ بن الحسن بن علیّ بن فضّال از پدرش نقل می کند که امام رضاعليه السّلام فرمودند: اولين چيزی که خداوند تعالی خلق فرمود تا مردم به وسيله آن با نگارش آشنا شوند، حروف الفبا بود. و هرگاه بر سر کسی ضربه ای بزنند و در اثر آن ضربه نتواند به خوبی تکلّم کند، حکم اين است که: حروف الفبا را بر او عرضه می کنند سپس به تعداد حروفی که نتوانست تلفظ کند، به او ديه داده می شود، و پدرم از پدرش و او از جدّش از قول أميرالمؤمنين عليه السّلام درباره حروف الفبا چنين نقل نموده است که أميرالمؤمنين عليه السّلام فرمود: الف، آلاء و نعم الهی است؛ باء، بهجت و سرور خداست؛ تاء، تکميل شدن کار قائم آل محمّد«صلوات الله عليهم» است؛ ثاء، ثواب مؤمنين به خاطر کارهای خوبشان است. جيم، جمال و جلال خداست؛ حاء، حلم و صبر خدا درباره گناهکاران است؛ خاء، بی نام و نشان بودن گناهکاران در نزد خداوند عزّوجلّ است. دال، دين خداست؛ ذال از ذوالجلال و صاحب جبروت است. راء، از رؤف و رحيم و زاء زلزله های قيامت است. سين، نور الهی است؛ شين، خداوند خواست آنچه خواست و اراده کرد آنچه اراده کرد و اراده و آن چه را که مردم خواسته اند خدا خواسته است. صاد، از راستگو است برای بردن مردم بر صراط و نيز بازداشتن ظالمين در کمين گاه الهی؛ ضاء، هر کس با محمّد و آل محمّد عليهم السّلام مخالفت کند به گمراهی افتاده است. طاء، خوشی و عاقبت به خيری برای مؤمنين است؛ ظاء، مؤمنين به خداوند حسن ظن دارند و کافرين سوء ظن به خدا دارند. عين، از علم و غين، از غنی است. فاء، شعله هايی از شعله های آتش است و قاف، قرآن است که جمع کردن و قرائت آن بر عهده خداست. کاف از کافی و لام، سخن لغو کافرين است در دروغ هايی که بر خدا می بندند. ميم، مُلک خداست در روزی که هيچ کس جز خدا مالک نيست و خداوند در آن روز می فرمايد:(پادشاهی در امروز برای کيست) (سوره مبارکه مؤمن، آيه 16) سپس ارواح انبيا و پيامبران و حجج الهی می گويند: (برای خداوند يکتای مقتدر است)، (همان) سپس خداوند می فرمايد: (امروز هر کس جزای کارهای خود را می بيند، امروز ديگر ظلمی در کار نيست، خداوند به سرعت به حساب بندگان رسيدگی می کند.) (سوره مبارکه مؤمن، آيه 17) و نون، نعمتهای الهی است که به مؤمنين می دهد و نکال و عذابی است که به کافران می دهد. واو، وای بر کسی که خدا را نافرمانی کند و هاء، ذلّت و خواری و کوچکی نافرمانان است در برابر خدا. و لام الف،(لا) «لا إله الّا الله» است که به آن کلمه اخلاص گويند و هر بنده ای که آن را با اخلاص بگويد، بهشت بر او واجب می گردد، و ياء، دست خداست که بر خلق گشاده است و روزی می دهد، و او منزّه و برتر از آن چيزی است که مشرکين می گويند. سپس حضرت فرمودند: خداوند بلند مرتبه اين قرآن را با همين حروفی که عرب آن را بکار می برند نازل فرمود و سپس گفت: ( بگو اگر جنّ و انس دست به دست يک ديگر دهند تا چنين قرآنی بياورند نخواهند توانست هر چند در اين کار به يک ديگر کمک کنند). (سوره مبارکه اسراء، آيه 88)

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَکْرَانَ النَّقَّاشُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ بِالْکُوفَةِ سَنَةَ أَرْبَعٍ وَ خَمْسِينَ وَ ثَلَاثِمِائَةٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْهَمْدَانِیُّ مَوْلَی بَنِی هَاشِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا ع قَالَ‏ إِنَّ أَوَّلَ مَا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَی لِیُعَرِّفَ بِهِ خَلْقَهُ الْکِتَابَةَ الْحُرُوفُ الْمُعْجَمُ وَ إِنَّ الرَّجُلَ إِذَا ضُرِبَ عَلَی رَأْسِهِ بِعَصًا فَزَعَمَ أَنَّهُ لَا یُفْصِحُ بِبَعْضِ الْکَلَامِ فَالْحُکْمُ فِيهِ أَنْ تُعْرَضَ عَلَیْهِ حُرُوفُ الْمُعْجَمِ ثُمَّ یُعْطَی‏ الدِّیَةَ بِقَدْرِ مَا لَمْ یُفْصِحْ مِنْهَا وَ لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع فِی أ ب ت ث قَالَ الْأَلِفُ آلَاءُ اللَّهِ وَ الْبَاءُ بَهْجَةُ اللَّهِ وَ التَّاءُ تَمَامُ الْأَمْرِ لِقَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ ص وَ الثَّاءُ ثَوَابُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَی أَعْمَالِهِمُ الصَّالِحَةِ ج ح خ فَالْجِيمُ جَمَالُ اللَّهِ وَ جَلَالُهُ وَ الْحَاءُ حِلْمُ اللَّهِ عَنِ الْمُذْنِبِينَ وَ الْخَاءُ خُمُولُ ذِکْرِ أَهْلِ الْمَعَاصِی عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ د ذ فَالدَّالُ دِينُ اللَّهِ وَ الذَّالُ مِنْ ذِی الْجَلَالِ ر ز فَالرَّاءُ مِنَ الرَّءُوفِ الرَّحِيمِ وَ الزَّاءُ زَلَازِلُ الْقِیَامَةِ س ش فَالسِّينُ سَنَاءُ اللَّهِ وَ الشِّينُ شَاءَ اللَّهُ مَا شَاءَ وَ أَرَادَ مَا أَرَادَ وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللَّهُ‏ ص ض فَالصَّادُ مِنْ صَادِقِ الْوَعْدِ فِی حَمْلِ النَّاسِ عَلَی الصِّرَاطِ وَ حَبْسِ الظَّالِمِينَ عِنْدَ الْمِرْصَادِ وَ الضَّادُ ضَلَّ مَنْ خَالَفَ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ ص ط ظ فَالطَّاءُ طُوبَی لِلْمُؤْمِنِينَ‏ وَ حُسْنُ مَآبٍ‏ وَ الظَّاءُ ظَنُّ الْمُؤْمِنِينَ بِاللَّهِ خَیْراً وَ ظَنُّ الْکَافِرِينَ سُوءاً ع غ فَالْعَیْنُ مِنَ الْعِلْمِ وَ الْغَیْنُ مِنَ الْغِنَی ف ق فَالْفَاءُ فَوْجٌ مِنْ أَفْوَاجِ النَّارِ وَ الْقَافُ قُرْآنٌ عَلَی اللَّهِ جَمْعُهُ وَ قُرْآنُهُ ک ل فَالْکَافُ مِنَ الْکَافِی وَ اللَّامُ لَغْوُ الْکَافِرِينَ فِی افْتِرَائِهِمْ‏ عَلَی اللَّهِ الْکَذِبَ* م ن فَالْمِيمُ مُلْکُ اللَّهِ یَوْمَ لَا مَالِکَ غَیْرُهُ وَ یَقُولُ عَزَّ وَ جَلَ‏ لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ‏ ثُمَّ یُنْطِقُ أَرْوَاحَ أَنْبِیَائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ حُجَجِهِ فَیَقُولُونَ‏ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ فَیَقُولُ جَلَّ جَلَالُهُ‏ الْیَوْمَ تُجْزی‏ کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْیَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ‏ وَ النُّونُ نَوَالُ اللَّهِ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ نَکَالُهُ بِالْکَافِرِينَ و ه فَالْوَاوُ وَیْلٌ لِمَنْ عَصَی اللَّهَ وَ الْهَاءُ هَانَ عَلَی اللَّهِ مَنْ عَصَاهُ لا ی فَلَامُ أَلِفٍ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ هِیَ کَلِمَةُ الْإِخْلَاصِ مَا مِنْ عَبْدٍ قَالَهَا مُخْلِصاً إِلَّا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ وَ الْیَاءُ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ خَلْقِهِ بَاسِطَةً بِالرِّزْقِ‏ سُبْحانَهُ وَ تَعالی‏ عَمَّا یُشْرِکُونَ‏ ثُمَّ قَالَ ع إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْزَلَ هَذَا الْقُرْآنَ بِهَذِهِ الْحُرُوفِ الَّتِی یَتَدَاوَلُهَا جَمِيعُ الْعَرَبِ ثُمَّ قَالَ‏ قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی‏ أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً

نوجوان ، جوان ، میانسال ، کارشناسان و صاحبنظران

سخنرانی ، کارگاه آموزشی ، کتاب معارفی