نماز

از جمله عواملی که به رشد معنوی انسان می انجامد بندگی برای معبود یگانه است زیرا عبادت گذرگاهی نجات بخش است که آدمی را از حصار تنگ دنیا وزندگی مادی عبور میدهد و به عالم قدس معنوی میرساند و رابطه فطری او را با مبدأ آفرینش تجدید و تقویت میکند.

اگر پیامبر اسلام به مقامی والا مانند مقام رسالت میرسد، دلیلش این است که ایشان پیش از آنکه رسول خدا باشد، عبد و بنده اوست. همان طور که ما مسلمانان به این واقعیت گواهی داده و میگوییم: أشهد أن محمداً عبده و رسوله.

در بیان این واقعیت که بندگی خدا آدمی را به مقامی والا عروج می دهد، از معبود یگانه بشنویم که در حديث قدسي فرمود : عبدي أطعني حتى أجعلك مثلي؛ بنده من از من اطاعت کن تا شما را مظهر خود قرار دهم.(2. حر عاملی، محمد بن حسن الجواهر السنية في الأحاديث القدسية،ص ۳۶۱)

 در این میان نماز یکی از بارزترین نمودهای عبادت و بندگی انسان به درگاه خداست، زیرا این نماز است که رکن ایمان ستون خیمه اسلام(1. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۸۲ ص ۲۱۸ ) و معراج مؤمنان معرفی شده است(2. نمازی شاهرودی، علی، مستدرك سفينة البحار، ج ۶، ص ۳۴۳) این نماز است که آدمی را از کژیها و ناراستی ها باز داشته و زمینه شکوفایی راستی و درستی را در انسان فراهم می آورد(3. عنکبوت (۱۹) ۴۵ ) و آرامش درون و امنیت بیرون را به فرد و جامعه هدیه می کند. (4. آمدی، عبدالواحد بن محمد غرر الحکم و درر الكلم، ج ۲، ص ۱۶۶)

به این دلیل که نماز از اهمیت ویژه ای برخوردار است، امام رضا ، علی رغم مراجعات اشتغالات و گرفتاریهای فراوان توجه و عنایت آن حضرت به نماز مثال زدنی است. اهمیت دادن به نماز اول وقت نماز جماعت و نمازهای مستحبی از جمله این موارد است. این از آن رو بود که آن امام نماز را هدیه ای از سوی خداوند می دانست(5. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۸۴ ص ۲۴۶ ) و بر این باور بود که نماز بعد از معرفت به خدا با ارزش ترین چیز در زندگی معنوی انسان است. (6. نوری ،حسین مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۱۷۵) از این رو سجده های آن حضرت بسیار طولانی بود به طوری که گاه پس از نماز صبح به سجده می افتاد تا دمیدن آفتاب در سجده میماند.(7. مجلسی، همان، ج ۴۹، ص ۹۰) این به آن دلیل بود که آن حضرت سجده در برابر خداوند را نزدیکترین حالت بنده به معبود خود میدانست، چنان که فرمود:

أقرب ما يكونُ العَبدُ مِن الله عَزَّ وَجَلَّ وهو ساجد و ذلك قَولُه عَزَّ وَ جَلَّ و اسجد و اقترب ؛(8. علق (۹۶): ۱۹) نزدیکترین حالت بنده به خدای بزرگ زمانی است که او در حال سجده است این همان سخن خدای بزرگ است که فرمود خدا را سجده کن و خود را به او نزدیک گردان.(1. كليني، محمد بن يعقوب، الکافی، ج ۳، ص ۲۶۵)

ص47