دعا

وجود غریزه تکامل معنوی و میل به ترقی در نهاد انسان مورد قبول همگان است زیرا این امر مسلم است که تکامل انسان تنها در مادیات نیست و جهان طبیعت آخرین مرحله کمال واقعی او نمیباشد بی تردید یکی از عواملی که آدمی را در این حرکت تکاملی یاری میدهد دعاست. این دعاست که آدمی را به مبدأ کمال متصل می کند.

اهمیت و ارزش دعا را باید در تعالیم پیشوایان معصوم له جستجو کرد که عالی ترین و اصولی ترین مسائل توحیدی تربیتی سیاسی و اخلاقی، و نیز نیازهای فردی و اجتماعی را در آن جای دادند و با زبان دعا، راه بهزیستی مادی و تکامل معنوی را به انسانهای حقیقت جو آموختند کتاب هایی همچون جامع الزيارات، صحيفة علوى صحيفه سجادية، صحيفة الرضوية الكاملة و ديگر منابع دعایی گواه این واقعیت است.

اینکه دعا چیست و چه نقشی در زندگی مادی و معنوی انسان ایفا می کند، از زبان امام رضا الله بشنویم که فرمود: الدعاء سلاح المؤمن و عماد الدين و نور السماوات والأرض(1. ابن بابویه قمی، محمد بن علی شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۳۷ و ۹۵) دعا سلاح مؤمن ستون دین روشنایی آسمانها و زمین است.

آن حضرت در جای دیگر فرمود: عَلَیكُم بسلاح الأنبياء، فقيل: و ما سلاح الأنبياء؟ قال: الدعاء(2. کلینی، محمد بن يعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۴۶۸ ) بر شما لازم است که سلاح پیامبران را به دست آورید پرسیده شد سلاح پیامبران چیست؟ فرمود: دعا.

امید اجابت دعا

آن گونه که از آموزه های اسلامی به دست می آید هر دعایی که با آداب و شرایط مخصوص خود صورت میگیرد مستجاب میشود هر چند که اجابت آن محسوس نباشد و یا به کندی صورت پذیرد. این واقعیت را از زبان امام رضا بشنویم که در پاسخ به سؤال بزنطی مطرح شده است. او می گوید به امام رضا گفتم برایم پیش آمده که حاجتی را از خدا خواسته ام، ولی سالها از آن گذشته، اما هنوز اجابت نشده است و این مایه نگرانی من شده است. امام فرمود: أخبرني عنك لو أني قلت قولاً، كُنتَ تَثقُ به منّي؟ قلت: جعلت فداك، و إذا لم أثق بقولِك فَبِمَن أثقُ وأنتَ حُجَّةُ الله على خَلقِه قال : فكن بالله أوثق، فإنك على موعد من الله، أليس اللهُ يَقُولُ: وإذا سألك عبادي عني فإني قريب أجيب دعوة الداع إذا دعان(1. بقره (۲) ۱۸۶ ) و لا تقنطوا من رحمة الله(2. زمر (۳۹): ۷۳ )، فَكُن بالله عَزَّ وجَلَّ أوثق منك بغيره؛(3. حمیری قمی، عبد الله بن جعفر، قرب الأسناد، ص ۳۸۶؛ حویزی، عبد علی بن جمعه نور الثقلين، ج ۱، ص ۱۷۱)  از خودت برایم بگو اگر من به شما قولی بدهم آیا به آن اطمینان پیدا می کنی یا خیر؟ گفتم: فدایت شوم اگر به وعده شما اطمینان حاصل نکنم پس به چه کسی اعتماد کنم امام فرمود پس باید اطمینان شما به خدا بیشتر باشد؛ چرا که خدا به شما وعده داده است. مگر غیر از این است که او فرمود: «هرگاه بندگان من از شما چیزی بپرسند بگو که من به آنان نزدیکم چون مرا بخوانند دعایشان را مستجاب میکنم و نیز فرمود: هرگز از رحمت خدا ناامید نباشید. 

ص70