در میراث اولاد

از کتاب ارث

۱ - يونس بن عبد الرحمان گوید: از حضرت رضا علیه السلام پرسیدم قربانت گردم چگونه موضوع ارث در اولاد يك نفر متفاوت است مثلا پسر از دختر زیاد میبرد ، در صورتیکه دختر از پسر ضعیف تر است.

امام رضا علیه السلام فرمود: خداوند متعال مردان را بر زنان فضیلت و بر تری داده و مقام آنها را يك درجه بالاتر برده است و نیز برای اینکه زنان شوهر میکنند و شوهران خرج آنها را میدهند.

۲- احمد بن عامر طائی از حضرت رضا علیه السلام از پدرانش از علی عليه السلام روایت کرده که يك نفر از اهل شام از آن جناب پرسید چرا میراث

را دو قسمت به پسر و يك قسمت به دختر میدهند

فرمود: هنگامیکه آدم و حوا در بهشت بودند و از درخت ممنوعه گندم خوردند، حواه يك دانه گندم خودش خورد و دو دانه به آدم علیه السلام داد. از این جهت سهم مرد دو برابر سهم زن است .

3- محمد بن سنان گوید حضرت رضا علیه السلام در جواب مسائل من نوشت: علت اینکه به زنان نصف ارث میدهند و به مردان دو برابر از این جهت است که زن هنگامیکه شوهر کرد از شوهر خود نفقه میگیرد و لیکن مرد باید مخارج خانواده خود را بدهد و برای همین جهت سهم مردان زیاد شده است.

علت دیگر اینکه زنان در تحت نفقه مردان هستند و بر مرد لازم است و سائل زندگانی زن را فراهم کند و مخارج و نفقه آن را بپردازد و بر زنان هم چنین شرطی نیست و واجب النفقه ندارند از این رو خداوند متعال حق پسر را زیاد کرد ، و در قرآن مجید هم فرمود:

«الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِدُ اتَّفَقُوا مِنْ أَمْوَ الهِم»

در میراث ازواج

٤- محمد بن سنان گوید: حضرت رضا علیه السلام در پاسخ مسائل من نوشت: علت اینکه از ضیاع و عقار ارث نمیبرند مگر از اعیان از این جهت است که باغ و ملك قابل تغییر و تبدیل نیستند و لیکن زن امکان قطع بين او و شوهرش میرود و طلاق بین آنها را جدائی میاندازد، در صورتیکه اولاد چنین نیستند و اتصال آنها با پدر هر گز قطع نمیگردد در صورتیکه روابط زن و شوهر دائمی نیست.

پس بنابراین کسیکه پیوند خانوادگی او ثابت نیست و امکان تغییر و تبدیل در آن هست میراث آن هم باید با سایر افراد خانواده فرق داشته باشد.

5- محمد بن فضیل گوید از حضرت رضا علیه السلام پرسیدم مردی در گذشت و از وی يك زنی که با وی قرابت داشت ماند و کسی دیگر نداشت که میراث او را دریافت کند فرمود: همه این مال را باید به آن زن بدهند.

در میراث مهدوم

٦- عباس بن هلال گوید حضرت رضا علیه السلام فرمود ابن ابی لیلی و ابن شبرمه وارد مسجد الحرام شدند و خدمت حضرت باقر عليه السلام رسیدند امام باقر فرمود شما از روی چه قضاء را انجام میدهید؟

گفتند: از کتاب خدا و سنت رسول فرمود اگر موضوعی پیش آمد که در کتاب و سنت نبود در این مورد چه میکنید.

گفتند با رأی خود عمل میکنیم!

حضرت باقر فرمود با رأی خود؟!! اينك بفرمائيد يك زن و کنیزش دو كودك را شیر میدادند در این هنگام سقف خانه فرود آمد و آن دو زن مردند و هر دو كودك سالم ماندند در اینجا چگونه حکم میکنید؟

گفتند قیافه شناش میآوریم تا کودکان را تشخیص دهد فرمود قیافه شناس نمیتواند در هر جا حکم واقعی را بیان کند.

ابن ابی لیلی و ابن شبرمه گفتند شما بفرمائید در این باره چه باید کرد؟

ابن داود که یکی از خدمتکاران آن حضرت بود گفت: شنیده ام امیر المؤمنین عليه السلام فرمود: هر قومی که امور خود را به پروردگار واگذارند و در امور مشكله قرعه بیاندازند حق را خواهند یافت در این هنگام امام علیه السلام ساکت شد.