۳-۳- آراستگی

انسانها به زیبایی و آراستگی گرایش دارند این موضوع در تعالیم اسلامی و سیره و روش معصومین نیز آموزش داده شده است که افراد در عین سادگی و پرهیز از اشرافی گری پاکی و آراستگی ظاهری را رعایت کرده و در جامعه اسلامی از سیمایی زیبا برخوردار باشند.

آنچه که از سیره امام رضا سلام به دست ما رسیده گواه بر آن است که این امام همام نیز همچون سایر ائمه همیشه با ظاهری آراسته و زیبا در میان مردم ظاهر می شدند و همگان از دیدن ایشان لذت میبردند و اینک روایاتی در این باره ذکر می نماییم 

روزی گروهی از صوفیان به حضور ایشان آمدند و به آن امام بزرگ چنین گفتند: 

«امير المؤمنین، مأمون درباره امری که خداوند به عهده او گذاشته است اندیشید و دریافت که شما اهل بیت از تمامی مردم به امامت و پیشوایی امت سزاوار ترید. سپس به اهل بیت نظر انداخت و دانست که شما از همه آنان شایسته ترید به همین دلیل بر آن شد که امر خلافت را به شما بازگردانید اکنون امت به پیشوا و رهبری نیازمنداست که جامه اش خشن و طعامش ساده باشد. بر الاغ سوار شود و از بیمار عبادت کند.» امام فرمود یوسف منصب پیامبری داشت و قبای ابریشمی با تکمه های زر می پوشید و در مجلس فرعونیان بر پشتیهای آنان تکیه می زد. وای بر شما جز این است که از امام قسط و عدل خواسته شود...  همانا خداوند لباس یا طعامی را حرام ننموده است و این آیه را تلاوت نمودند. «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ » (اعراف، (۳۲) بگو زیورهایی را که خدا برای بندگانش پدید آورده بود و نیز روزیهای پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده است.» (الموتر العالمی۱۰۲٫۲؛ ربیعی، ۲۱؛ اربلی، (۱۴۷)

این افراد چون به ترک دنیا و زهد صوفیانه انحراف یافته بودند و آراستگی ظاهری را با زهد اسلامی ناسازگار میدانستند چنین گفتند اما امام در پاسخ آنان آیه فوق را قرائت فرمودند که باید از نعمتهای خدادادی بهره برده و جامعه اسلامی دارای افرادی آراسته و پاک و منظم باشد از این رو امام همیشه خود را برای مردم می آراست و با ظاهری آراسته در جامعه حاضر میشدند.

سلمان بن یحیی گوید: روزی حضرت رضا السلام لباس روئین خود را پوشید تا به سوی خانه مأمون حرکت کند به من فرمود شانه را بده شانه اش را دادم موی سر و صورتش را شانه کردند.... (مجلسی ۱۱۵٫۷۶؛ عبدوس ۲۳۵) 

پیامبر و ائمه ، علاوه بر آراستگی همواره عطر و بوی خوش استعمال میکردندامام رضا السلام نیز همچنین از عطر و مشک استفاده می کردند.

 به امام جواد ع السلام عرض شد درباره مشک چه میفرمایی؟ فرمود: «پدرم دستور داد قطعه مشکی برای او تهیه کردند که هفتصد درهم بهای آن شد. فضل بن سهل به آن حضرت نوشت که مردم این را عیب جویی میکنند. پدرم در پاسخ او نوشت ای فضل آیا نمیدانی یوسف که پیامبر خدا بود و جامه ابریشم با تکمه های زر می پوشید و بر کرسی زرین مینشست و این عمل چیزی از عدالت و حکمت او نمی کاست سپس دستور فرمود عالیه یا آمیخته ای از چند نوع عطر برای آن حضرت فراهم کردند که بهای آن ۴۰۰۰ در هم شد.» (کلینی، ۵۱۶٫۶؛ بحرانی، (۵۳۷) 

و نیز در روایتی دیگر نقل شده است که صولی گوید: در آن هنگام که جده ام صد سال داشت خیلی از اوقات راجع به حضرت رضا السلام از او می پرسیدند در جواب میگفت چیزی از آن جناب به یاد ندارم جز اینکه به عود هندی بخور می کرد و پس از آن گلاب و مشک به کار میبرد.... ( شیخ صدوق، (۸۹٫۲) 

همان گونه که لازم است انسان با سیمایی آراسته در جامعه حضور یابد، در خانواده نیز این آراستگی بسیار ضروری است تا دوستیها در کانون خانواده استوارتر گردد و زمینه پاکدامنی در خانواده فراهم شود. 

ابن حجم گوید: نزد امام رضا سلام رفتم او موهایش را رنگ سیاه زده بود گفتم فدایت شوم با رنگ سیاه موهایت را سیاه کرده ای؟ فرمود: در رنگ آمیزی مو پاداش است. آراستگی از چیزهایی است که پاکدامنی زنان را افزون می سازد؛ و زنان پاکدامنی را رها کردند؛ چون همسرانشان خود را برای ایشان آماده نکردند. (طبرسی، (۸۹)

آری روایات ذکر شده درباره امام بیانگر آن است که نظافت و آراستگی از دیدگاه اسلام دارای اهمیت فراوان میباشد.