امین و مأمون ؛ تفاوتها و تضادها

هارون در زمان خلافت خود محمد امین را (که مادرش زبیده بود ولیعهد خود قرار داده از مردم برای او بیعت گرفت و «عبدالله المأمون» را نیز ( که از مادری ایرانی تولد یافته بود ) ولیعهد دوم قرار داد .

در سال ۱۹۳ هجری به هارون گزارش رسید که انقلاب و شورش در شهرهای خراسان بالا گرفته و فرماندهان ارتش با همه بی رحمی و درندگی که نشان می دهند از خاموش ساختن فریاد انقلاب عاجز مانده اند . هارون پس از مشاوره با وزیران و مشاوران خویش ، صلاح دید که شخصاً به آن سامان سفر کند و قدرت خلافت را یکجا برای سرکوبی انقلابها و نهضتهای خراسانیان به کار گیرد. وی پسرش محمد امین را در بغداد گذاشت و مأمون را که ضمناً از طرف پدر والی خراسان بود همراه خود به خراسان برد.

هارون توانست اوضاع آشفته خراسان را آرام کند و به اصطلاح - فتنه ها را خاموش سازد، اما دیگر نتوانست به بغداد - مرکز خلافت - بر گردد . او در سوم جمادى الاخرى سال ۱۹۳ هجری در طوس در گذشت و دو برادر را در صحنه رقابت بر جای گذاشت .

(۱) محقق، سید علی، زندگانی پیشوای هشتم؛ امام علی بن موسى الرضا - عليه السلام، قم، انتشارات نسل جوان

ص ۵۸-۵۹