۶-۳- عدم خودستایی

یکی از صفات نکوهیده که گریبان گیر بسیاری از افراد و ملت هاست خودستایی و خود را برتر دانستن میباشد و از جمله صفاتی است که در قرآن آیات متعددی (نجم ۳۲، نساء ۴۹ و مائده (۱۸ ) در نهی آن ذکر شده است. خودستایی عبارت است از اینکه آدمی در مقام اثبات کمال و نفی نقص از خود برآید و این از نتایج عجب است و قبح آن ظاهر و مبین است؛ زیرا هر که حقیقت خود را شناخت دیگر زبان به مدح خود نمی گشاید.» (نراقی، ۲۸۳)

در سیره پیامبر و ائمه و از جمله سیره امام رضا السلام به شدت از خودستایی نهی شده است که روایات ذکر شده در تأیید این گفتار می باشند.

اباصلت خادم گوید از آن حضرت پرسیدم ای پسر پیامبر خدا! این چیست که مردم از شما نقل میکنند؟ امام فرمود مگر چه میگویند گفتم می گویند شما ادعا می کنید که مردم بردگان شمایند امام سر به آسمان برداشت و فرمود: خداوندا! تو آفریننده آسمانها زمین و دانای آشکار و نهانی تو گواهی که من هرگز این را نگفته ام و نشنیده ام کسی از پدرانم هرگز چنین چیزی گفته باشد و تو دانایی به ستمهایی که بر ما داشته اند پس از آن رو به من کرد و فرمود اگر مردمان آن چنان که می گویند همه بردگان ما هستند ما آنها را از چه کسانی خریده ایم؟ گفتم: ای فرزند و پیامبر خدا راست فرمودی....» (شیخ صدوق، ۱۹۴٫۲؛ عطاردی، (۴۵٫۱) 

امام رضا ع السلام این تهمت و نسبت مغرضانه که دشمنان بدین وسیله میخواستند مهر آنان را از دلها بزدایند ذکر و آن را از جمله ستمهایی شمرد که امت در حق آنها روا داشته است چرا که ائمه له هیچ گاه زبان به مدح و ستایش خود و برتری جویی بر انسانها نمی گشودند و همه مردم را از لحاظ حقوق اجتماعی یکسان و برابر می دانستند؛ جز ولایت حق که خداوند آنها را بدان مخصوص داشته است و دیگران نمیتوانند آن را برای خود ادعا نمایند.