سیره امام رضا علیه سلام

از خلافت امین بیش از ۱۸ روز نگذشته بود که در صدد بر آمد مأمون را از ولا يتعهد خلع کند و آن را به فرزند خود، «موسی»، واگذار کند . او در این باره با وزرا مشاوره نمود و آنها این کار را مصلحت ندیدند، مگر يك نفر بنام علی بن عیسی بن ماهان که اصرار بر خلع مأمون داشت. سرانجام امین،

تصمیم خود را مبنی بر خلع برادر اعلام کرد.

مأمون نیز در واکنش نسبت به این عمل، امین را از خلافت خلع کرد و پس از يك سلسله درگیریهای نظامی سرانجام امین در سال ۱۹۸ هجری کشته شد . بدین ترتیب پس از قتل امین اختیارات کامل کشور اسلامی در دست مأمون قرار گرفت .

آزادی نسبی امام در زمان امین

در دوران حکومت امین و سالهایی که بین مرگ هارون و حکومت مأمون فاصله شد برخوردی میان امام و مأموران حکومت عباسی در تاریخ به چشم

نمی خورد و پیداست که دستگاه خلافت بنی عباس در این سالهای کوتاه که گرفتار اختلاف داخلی و مناقشات امین و مأمون و خلع مأمون از ولایتعهد و واگذاری آن به موسی فرزند امین بود، فرصتی برای ایذا و آزار علویان عموماً و امام رضا - عليه السلام - خصوصاً نیافت و ما می توانیم این سالها (۱۹۳) - (۱۹۸) را ایام آزادی نسبی امام و فرصت خوبی برای فعالیتهای فرهنگی آن حضرت بدانیم .

(۱) ابن اثیر، الکامل في التاريخ، بيروت، دار صادر، ج ۶، ص ۲۸۷

(۲) محقق، سید علی زندگانی پیشوای هشتم؛ امام علی بن موسى الرضا - عليه السلام قم، انتشارات نسل جوان

ص ۶۰ .