امام رضا و حال رضای نسبت به خداوند

درباره امام رضا نقل شده است که از نظر روانی در حال رضا نسبت به خداوند متعال به سر می برد و مردم را نیز به چنین حالت خوشایند و سعادت آفرینی دعوت میکرد و میفرمود: اگر کسی در برابر روزی کم از حق تعالی راضی باشد حق تعالی نیز از او در برابر عمل اندک راضی خواهد بود.

همچنین از احمد بن عمر بن ابی شیبه حلبی و حسین بن یزید معروف به نوفلی روایت شده است که میگفتند حضور امام رضا رسیدیم و عرض کردیم ما در نعمت و رفاه و فراخ روزی به سر میبردیم، لکن سالمان دگرگونه شده و گرفتار فقر و تهیدستی شدیم دعا کن خداوند متعال، حال گذشته را به زندگانی ما بازگرداند فرمود میخواهید چه بشود؟ آیا دوست دارید چون سلاطین باشید و خوشحال میشوید که همانند طاهر و هر ثمه زندگانی کنید و این حالت رضای درونی را از دست داده و از این عقیده و آیینی که پای بند آن هستید، بیگانه گردید؟ آنها در پاسخ عرض کردند نه سوگند به خدا، اگر دنیا و آنچه در آن است و تمام زر و سیمی را که در آن وجود دارد، در اختیارمان قرار دهند، ما را راضی نخواهد کرد که از این حالت دست برداریم.

حضرت فرمود: حق تعالی می فرماید:

«اعملوا آل داوود شكراً وقليل من عبادى الشكور» (سباء آیه ۱۳)

ای خاندان داوود شاکر و راضی باشید که بندگان شاکر و دلخوش و راضی من اندک هستند. سپس آن حضرت فرمود نسبت به خدا دارای حسن ظن باش؛ چرا که اگر کسی در برابر خدا قانع باشد خدا نیز عمل اندک را از او پذیرا می گردد و چنانچه به رزق اندکی از حلال دلخوش باشد، مونه او سبک گشته و شاد و خرم خواهد بود و خدا او را به درد و رنجهای دنیا و راه و چاره و درمان آنها رهنمون گشته و به سلامت از این دنیا به دارالسلام رخت بربندد. طبق آیه رضى الله عنهم و رضوا عنه خداوند متعال رضای خود را نسبت به هر کس مقرون به رضای آن شخص نسبت به خود قرار داده است و لذا ما به این حقیقت پی میبریم که کسی می تواند مشمول رضای پروردگار قرار گیرد که او نیز از خدا و دستاوردهای او راضی باشد.

. امام رضا مظهر و مصداق کامل و فرد اکمل این حقیقت بوده است. و این خدای راضی از امام رضا بود که نام رضا را برای او به ویژه انتخاب فرمود چرا که آن حضرت مصداق بارز رضای خدا و رسول او و ائمه بوده است. و این نام به طور اختصاصی از آن این امام میباشد؛ چون دوست و دشمن نمی توانستند از احساس رضایت درونی نسبت به آن حضرت دریغ ورزند. و قلباً خویشتن را تهی از رضایت نسبت به او احساس کنند(۱) ۱- دکتر سید محمد باقر حجتی مجله صحیفه ش ۴۰ ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی ص ۱۹. )

در نتیجه باید گفت مقام رضا براثر دوستی و محبت نسبت به خداوند حاصل می شود. این دوستی و محبت نیز بر اثر معرفت به ذات بی مانند احدیت حاصل می گردد. وقتی دوستی و محبت بنده به درجه ای برسد که اگر بلایی بر او نازل شود درد و الم آن را درک نکند در این حالت راضی و راغب به آن خواهد بود.

عاشم بر رنج خویش و درد خویش

بهر خشنودی شاه فرد خویش

اگر کسی را توفیق ورود در میدان عشق و محبت الهی حاصل گشت به مراتبی از معرفت الهی نائل گردد که عقل تیزبین را امکان درک آن نباشد. آنچه ناگفتنی است آن شنوی

آنچه نادیدنی است آن بینی

از مضیق جهات درگذری

وسعت ملک لامکان بینی

آنچه داری اگر به عشق دهی

کافرم گر جوی زیان بینی (۲) ۲- معراج السعاده، ص ۷۷۲. )

اگر کسی با چشم بصیرت جلال و کمال الهی را بنگرد، قهراً به خدا دلبستگی می یابد و حب او به خدا با افزایش معرفت نسبت به او فزاینده میگردد.

چنانکه در قرآن می فرماید: «والذین آمنوا اشد حبالله» (بقره: آیه ۱۶۵)

افرادی که به خاطر فزونی معرفت دارای ایمان هستند حب آنها نسبت به خدا استوارتر و فزون تر میباشد وقتی شخص دوستدار خدا باشد هر پدیده و دستاوردی که از ناحیه او میرسد نیکو و زیبا تلقی کرده و آنرا پسند میکند. چنین موضع روانی در انسان بیانگر رضای او نسبت به خدای متعال است. (3) 3- دکتر سید محمد باقر حجتی صحیفه ش ۴۰ ضمیمه) روزنامه جمهوری اسلامی) ص 18)