مقابله با غلو و غالیان 

از جمله آفات بزرگ در میان پیروان اهل بیت سلام کسانی بوده و هستند که ایشان را از مرتبه والای خویش بالاتر برده و در مورد ایشان غلو کرده و معتقد به ربوبیت یا نبوت یا برخی صفات الهی برای ایشان شده اند. این گروه همواره در میان شیعه و ائمه الله مطرود بوده اند. حضرت صادق اسلام فرمود: مواظب جوانان خود باشید تا غالیان آنها را فاسد نکنند. فَإِنَّ الْغُلَاةَ شَرٌّ خَلْقَ اللَّهُ يُصَغُرُونَ عَظَمَهُ الله وَ يَدَّعُونَ الرُّبوبية لعباد الله همانا غاليان بدترین خلق خدا هستند آنها عظمت خداوند را کوچک و ربوبیت را برای بندگان خدا ادعا میکنند به خدا سوگند که غالیان از یهود و نصاری و مجوس و مشرکان بدترند.

لذا حضرت رضا لام نیز به مبارزه با این گروه که در زمان حضرت فعالیت می کردند پرداخت.

در حدیثی حضرت رضا روایتی را با ذکر سند از پدر و اجداد خویش از رسول الله ﷺ نقل کرد که حضرت فرمود: مرا از حقی که دارم بالاتر نبرید همانا خداوند تبارک و تعالی مرا بنده خود قرار داد قبل از آن که پیامبر قرار دهد؛ سپس حضرت آیه ۷۹ و ۸۰ سوره آل عمران را قرائت نمود و ادامه داد که علی ام فرموده است يَهْلِكُ فَي اثْنَانِ وَ لا ذَنْبَ لي مُحِبُّ مُفْرِط وَ مُبْغِضُ مُفَرِّط در مورد من دو نفر هلاک میشوند و من بی گناهم دوستی که زیاده روی میکند و دیگری دشمنی که کوتاهی می کند؛ سپس حضرت رضا السلام فرمود و ما نزد خداوند عزوجل بیزاری می جوییم از آن که در مورد ما غلو کند و ما را از اندازه خودمان بالا برد؛ همانند بیزاری عیسی بن مریم از نصاری سپس حضرت بعد از تلاوت آیاتی فرمود: هر که برای پیامبران ربوبیت ادعا کند یا برای امامان ربوبیت یا پیامبری ادعا کند و یا برای غیر امام امامت ادعا کند ما از او در دنیا و آخرت بیزاریم یعنی پیروان اهل بیت اما باید مراقب باشند نه تحت تأثیر مخالفان مقام امام را پایین آورند و نه به جهت محبت و تعصب نابجا، امام را در حد خدایی یا پیامبری بالا برند بلکه پیرو عقل و شرع باشند و از هر آنچه خودشان بیان کرده اند، پیروی کنند. 

در روایت دیگری حضرت رضا الله فرمود: لعنت خدا بر غالیان چرا یهودی نشدند؟ چرا مجوس نشدند؟ چرا نصرانی نشدند؟ چرا قدریه نشدند؟ چرا مرجئه نشدند؟ چرا خارجی نشدند؟ یعنی چرا خود را به ما منتسب کرده اند؟ سپس فرمود با آنها همنشینی نکنید و آن ها را تصدیق نکنید و از آنها بیزاری جویید خدا از آن ها بیزار باشد. 

و چون ابوهاشم جعفری از حضرت رضا در مورد غالیان و اهل تفویض پرسید حضرت فرمود غالیان کافرند و اهل تفویض مشرک اند هر که با آنها بنشیند یا دم خور باشد با هم غذا یا هم نوش با کمک کار باشد یا با آنها وصلت کند بدهد یا بگیرد یا به آن ها ایمان آورد یا آن ها را در امانتی امین شمرد و یا حدیث آنها را تصدیق کند یا آن ها را به نیم کلمه ای کمک کند از ولایت خداوند عزوجل و ولایت رسول الله ﷺ و ولایت ما اهل بیت خارج شده است. 

و ما چون به روایات مربوط به مذمت غلات مراجعه میکنیم در می یابیم که تعداد بسیاری از این روایات از حضرت رضا السلام صادر شده است و این میرساند که فعالیت غالیان در آن زمان گسترده بوده است.

یکی از غالیان به حضرت رضا له گفت یونس بن ظبیان - از متهمان به غلو - گفته است شبی در طواف بودم که از بالا سر و صدایی شنیدم ای یونس منم که خدایی جز من نیست مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من برپا دار سرم را که بلند کردم ناگهان ابوالحسن برایم ظاهر شد. xxx ٤ در متن بحار فاذا(ج) دارد حضرت رضا با شنیدن این سخنان چنان ناراحت شد که به آن مرد فرمود از نزد من بیرون رو خداوند تو را و هر که این را به تو گفته است و یونس بن ظبیان را هزار لعنت کند که به دنبال آن هزار لعنت باشد که هر لعنتی تو را به قعر جهنم فرو برد گواهی میدهم که جز شیطان نبود که او را صدا زد و این روایت هشداری است به مدعیان شهود و پیروان آنها زیرا حتی اگر براستی نیز صدائی به گوش آن ها برسد معلوم نیست جنبه الهی داشته باشد زیرا شیطان نیز در کمین این افراد و این حالات است. و چون به حضرت رضا سلام گفتند: برخی از کسانی که خود را طرفدار شما می دانند می پندارند که این صفات - الهي - صفات علی اسلام است و اوست آن الله رب العالمين؛ حضرت رضا با شنیدن این کلمات بند بند بدن مبارکش به لرزه افتاد و غرق در عرق شد و فرمود سبحان الله منزه است خداوند از آنچه ستمکاران و کافران می گویند آیا نه این بود که علی خورنده ای از خورنده ها و نوشنده ای از نوشنده ها و ازدواج کننده ای از ازدواج کننده ها و... بود؟ آیا او نبود که در مقابل پروردگار خود در حالی که خاضع و ذلیل بود به نماز می ایستاد و به سوی او راز و نیاز میکرد؟ آیا کسی که این صفات را دارد خداست؟ امروز که دشمنان بیش از پیش به دنبال بهانه برای حمله به مکتب اهل بیت الله هستند، وظیفه هر شیعه ای به ویژه علمای اعلام - اعزهم الله تعالی – آن است که در مقابل برخی مطالب غلو آمیز به ویژه اشعار ناصواب بایستند و از حریم اهل بیت الم دفاع کنند؛ شاعران و مداحان متعهد نیز افراد غالی و منحرف را از خود دور نمایند و مردم نیز با هوشیاری به این گونه افراد تذکر و هشدار دهند.