اقدامات فرهنگی حضرت رضا

تحلیل صحیح از چگونگی اقدامات گوناگون بزرگان در زمان های متفاوت نیاز به شناخت دقیق شرایط حاکم بر آن زمان و اهداف ایشان دارد و بدون شناخت آن هرگونه نظریه و حدسی هرگز از دقت و صحت لازم برخوردار نخواهد بود به ویژه در مورد ائمه اطهار الهام که صرف نظر از مسائل غيبى و الهامات الهی دارای عقل و درایت عمیق و از داناترین افراد بشر بوده اند.

از طرفی گزارشهای تاریخی موجود از شرایط حاکم بر آن دور آن ها از جهات گوناگون ناقص و مبهم و نارساست به گونه ای که یک محقق هرگز نمی تواند برای یک تحلیل دقیق و صحیح به آن ها بسنده کند. 

اگر چه در مورد اهل بیت الله خوشبختانه نیازی به روایات تاریخی نیست چراکه معتقدیم ایشان به اقتضای مقام امامت که ایشان را به علم و حکمت الهی متصل میکند از الهامات و حتی برنامه مدون که برای آن ها به صورت مکتوب تهیه شده است بهره مند هستند و همواره بهترین و مناسب ترین تصمیم را در شرایط گوناگون اتخاذ می کنند. 

ولی این همه مانع از آن نیست که ما به برخی از موارد ذکر شده در زمان ایشان نپردازیم تا هر چه بیشتر به تفصیل آن آگاه گردیم و از آن جمله است. شرایط حاکم بر دوران امامت حضرت رضا م که سبب نشر گسترده معارف و حقایق اسلام شد چرا که با مراجعه به آثار به جای مانده از اهل بیت در می یابیم که بعد از حضرت امیر و حضرت باقر و صادق الام بیشترین اثر را ایشان از خود به جای نهاده است و این امر به جهت شرایط خاص و فرصت مناسبی بود که در زمان حضرت پدید آمد. 

با وجود آن که دشمن برای نشان دادن ضعف علمی حضرت و کاستن از محبوبیت ایشان تلاش میکرد اما دوران امامت و به ویژه ولایت عهدی حضرت فرصت مناسبی فراهم کرد تا حضرت رضا در جهت نشر علوم اسلامی و حقایق مکتب اهل بيت الله اقدام کند که به پاره ای از آن موارد اشاره میکنیم.

48

مبارزات حضرت رضا علیه السلام با فرقه صوفیه

یکی از فرقه هایی که در جامعه اسلامی در قرن اول هجری توسط فردی به نام ابوهاشم کوفی پدید آمد فرقه صوفیه بود که در پوشش زهد و دوری از دنیا بدعتهایی را در دین ایجاد کردند و دارای افکار و اعمال ویژه ای بودند.

اینان از همان نخست از مکتب اهل بیت الله منحرف بودند و ائمه الهام نیز به شدت به مبارزه با آنها پرداخته و پیروان خود را از نزدیک شدن به ایشان برحذر داشته اند. از جمله حضرت رضا ها نیز شیعیان را از خطر این گروه آگاه کرد و فرمود هیچ کس معتقد به صوفیگری نمی شود مگر برای فریب یا گمراهی یا حماقت و چه بسا برخی همه این امور را داشته باشند.

و فرمود: هر که نزد او صوفیه یاد شوند و با زبان و دلش آنها را انکار نکند، از ما نیست و هر که آنها را انکار کند گویا با کفار در مقابل رسول الله ﷺ جهاد کرده است.

روایات در مذمت این گروه منحرف از پیامبر اکرم و ائمه اطهار الهام فراوان است و شیعه امامیه از زمان ائمه اطهار له پیوسته بر بطلان مذهب تصوف اجماع داشت و بر رد ایشان کتابها نوشته است.

و حضرت صادق عالم صوفیه را دشمنان اهل بیت خواند و کسانی را که به آنان متمایل شوند محشور با ایشان شمرد و فرمود: به زودی گروهی که مدعی محبت ما هستند به صوفیه متمایل میشوند خود را شبیه آن ها می کنند و به القاب آنها نام می نهند سخنان آنها را توجیه می کنند، هر که به آن ها متمایل شود از ما نیست و من از او بیزارم(2). (همان، ص ۳۲).و متأسفانه این فرقه مناله با سوء استفاده از شرایط معنوی جامعه و تسامح برخی مسئولان فرهنگی و سکوت برخی علما بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران فعالیت خود را وسعت بخشیده است؛ وظیفه آحاد مردم به ویژه رهبران جامعه و علمای اعلام است که از این انحراف و بدعت بزرگ جلوگیری و به مسئولیت خویش در مورد حفظ امنیت مرزهای دین و عقیده مردم، عمل کنند و از تبلیغ رهبران آنها و کتاب ها و سخنان آن ها بپرهیزند. چرا که در کشور امام زمان (عج) و با استفاده از انفال و اموال آن حضرت به تبلیغ مخالفان ایشان پرداختن سبب محرومیت از عنایات الهی و آن حضرت می شود.

52