امام رضا(ع) الگوی زندگی  ( صص 143-142 ) شماره‌ی 3212

موضوعات

سيره امام رضا (عليه السلام) > سيره علمی و فرهنگی امام > اصحاب و راويان امام > اصحاب راستين > دعبل خزاعی > اشعار دعبل

خلاصه

و قبر ببغداد لنفس زكية                 تضمنها الرحمن في الغرفات «و قبری در بغداد از جان پاک موسی بن جعفر که خدای سبحان او را در غرفه های بهشت جا داده است»، امام رضا علیه السلام از او پرسید آیا دو بیت دیگر نمیخواهی اضافه کنی؟ دعبل عرض کرد چرا آنگاه امام علیه السلام فرمود: وقبر بطوس يالها من مصيبة               الحت على الاحشاء بالزفات و قبری که در طوس وای که چه مصیبتی شعله ور شده بر درون آن شخص از زهر سوزان» آنگاه دعبل پرسید منظور از این قبر در طوس کیست، امام علیه السلام فرمود منظور قبر من است!

متن

دعبل

فكيف و من أين يطالب زلفة                   الى الله بعد الصوم والصلوات

 سوی حب ابناء النبي و رهطه                و بغض بني الزرقاء و العبلات

 و هند و ما أدت سمية و ابنها                   اولوا الكفر على الاسلام والفجرات (1) دیوان دعبل، ص ۵۸ )

« چگونه و از کجا به خدا میتوان تقرب جست بعد از روزه و نماز جز به محبت فرزندان رسول الله و اهل بیتش و دشمنی نسبت به فرزندان بنی مروان و تبارش و نیز بیزاری جستن از هند و سمیه و فرزندش (هند مادر معاویه و سمیه مادر عبیدالله بن زیاد میباشند) همانان که مسلمان و کافرند و آلوده به فجور و منکرات میباشند. »

مدارس آيات خلت من تلاوة                   و منزل وحى مقفر العرصات

لال رسول الله بالخيف من منى             و بالركن و التعريف و الجمرات

«مدارس آیات خدا خالی از تلاوت شده است. وحی تبدیل به عرصه خالی و بی روح شده است. هنگامی که دعبل این بیت را راجع به موسی بن جعفر به خواند:

و قبر ببغداد لنفس زكية                  تضمنها الرحمن في الغرفات

«و قبری در بغداد از جان پاک موسی بن جعفر که خدای سبحان او را در غرفه های بهشت جا داده است»، امام رضا از او پرسید آیا دو بیت دیگر نمیخواهی اضافه کنی؟ دعبل عرض کرد

چرا آنگاه امام فرمود:

وقبر بطوس يالها من مصيبة                الحت على الاحشاء بالزفات

« و قبری که در طوس وای که چه مصیبتی شعله ور شده بر درون آن شخص از زهر سوزان» آنگاه دعبل پرسید منظور از این قبر در طوس کیست، امام فرمود منظور قبر من است! (1) ۱. مناقب، ج ۴، ص ۳۶۷ ) سپس هنگامی که دعبل به این بیت رسید

خروج امام لا محالة خارج                        يقوم على اسم الله والبركات

يميز فينا كل حق و باطل                       و يجزى النعماء والنقمات

«قیام امامی که حتماً تحقق خواهد یافت، همان قیامی که به نام خدا و برکت الهی شکل خواهد گرفت و حق و باطل به خوبی از هم جدا خواهند شد. نیکو کاران پاداش و تبهکاران، مجازات خواهند شد. حضرت در حق وی فرمود یا خزاعی نطق روح القدس على لسانك بهذين البيتين(2) همان، ص ۳۶۷ دیوان، ص ۶۱ ) فرشته این دو بیت را بر زبان تو جاری ساخته است. »

 

مخاطب

جوان ، میانسال

قالب

کتاب داستان كوتاه ، کتاب داستان بلند و رمان ، کتاب معارفی