فصل سوم

خواص خوراکی‌ها

آلو

امام رضا میفرماید آلوی تازه حرارت بدن را خاموش میکند و صفرا را تسکین میدهد؛ آلوی خشک نیز خون را صاف مینماید و داروی هر مرضی است.(.کافی، ج ۶، ص ۳۵۹ )

انار

امام رضا میفرماید خوردن انار نیروی جنسی را زیاد میکند و بچه ها را نیکو میگرداند.(محاسن برقی، ج ۲، ص ۵۴۶ .) و نیز می فرماید: دود درخت انار حشرات را دور میکند و آنها را از بین می برد.(۳.کافی، ج ۶، ص ۳۵۵)

کندر

امام رضا میفرماید به زنان حامله کندر بخورانید که اگر بچه ی شکمش پسر باشد. با قلبی پاک و دانا و شجاع متولد شود و اگر دختر باشد بچه ای نیکو صورت و نیکو سیرت به دنیا می آید و رانهایش چاق باشد و نزد شوهرش نیز سعادتمند و خوشبخت گردد.(. تهذيب الاحکام، ج ۷، ص ۴۴۰)

باقلا

امام رضا میفرماید باقلا را با پوستش بخورید که آن معده را دباغی و پاکیزه میکند.(۲. کافی، ج ۶، ص ۳۴۴) در روایتی دیگر می فرماید: خوردن باقلا باعث رشد مغز ساق پاها میشود و خون تازه در بدن به وجود می آورد.(همان)

کاسنی

امام رضا روزی یکی از خدمتکاران خود را که تب و سردرد داشت خواست و به وی فرمود: کاسنی را بکوب و بر روی کاغذی بگذار و روغن بنفشه بر روی آن بریز و بر سرت بگذار که آن تب را ریشه کن کرده، سردرد را از بین می برد.(مکارم الاخلاق، ص ۱۷۸) همچنین آن حضرت درباره ی کاسنی

می فرماید سبزی کاسنی بخورید؛ چرا که آن مال و فرزند را زیاد میکند و هر کس دوست دارد که مال و فرزندش زیاد شود؛ به خوردن کاسنی مداومت نماید.(۱. همان)

مرزنگوش

صالح بن عبد الرحمن میگوید: به امام رضا از فلج و لقوه ای که خانواده ام را اذیت می کرد، شکایت نمودم فرمود چرا از دوای پدرم غافلی؟ عرض کردم آن کدام دو است؟ فرمود دوای جامعی است؛ آب دانه ی مرزنگوش را بگیر و در بینی اش بچکان که به اذن الهی عافیت می یابد.(۲. مستدرك الوسائل، ج ۱۶، ص ۴۶۴) 

گل نرگس

امام رضا میفرماید بوییدن گل نرگس، انسان را از مبتلا شدن به زکام در امان می دارد.(طب الرضا، ص ۳۸)

ضرر گوشت نیم پخته

امام رضا می فرماید: خوردن گوشت نیم پخته باعث تولید کرم در شکم می شود.(.۴ همان، ص ۲۶)

بادنجان

امام رضا میفرماید برای ما بادنجان زیاد درست کنید که آن در وقت سردی گرم و در وقت گرمی، سرد است؛ در همه ی اوقات معتدل است و در هر حال نیکو می باشد.(۱. نسخه های شفا از ائمه ی هدی ، ص ۲۰۱) همچنین فرمود: بادنجان را هنگام بریدن شاخه های درخت خرما بخورید که در آن وقت شفا از هر مرضی است روشنایی صورت را زیاد میکند رگها را باز می نماید و آب پشت مرد را زیاد میگرداند.(۲. مكارم الاخلاق، ص ۱۸۴)

نان برنج

امام رضا میفرماید چیزی برای شکم شخص مسلول با منفعت تر از نان برنج نیست.(۳. کافی، ج ۶، ص ۳۰۵)

چغندر

امام رضا میفرماید به مریض هایتان برگ چغندر بخورانید که در آن شفا هست و هیچ مرضی در آن نیست و خواب بیمار را دلچسب میکند و از ریشه ی آن پرهیز نمایید که سودا را به هیجان می آورد.(۴. کافی، ج ۶، ص ۳۶۹) راوی می گوید: امام رضا به من فرمود با سبزی میانه ات چگونه است؟ عرض کردم من همه ی آنها را دوست دارم. فرمود: در هنگام میل چغندر بخور، زیرا که آن در کنار فردوس روییده است و در آن شفای مرضهاست؛ استخوان ها را محکم می کند و گوشت را میرویاند در حدیثی دیگر می فرماید عقل را زیاد میکند و خون را صاف می نماید.(۱. محاسن برقی، ج ۲، ص ۵۱۹)

عسل

امام رضا می فرماید: عسل را با سیاه دانه بخورید.(۲. بحار الانوار، ج ۶۳، ص ۲۹۳) همچنین میفرماید خوردن عسل در حال ناشتا بلغم را قطع میکند صفرا را از بین میبرد سودا را بر طرف مینماید به ذهن صفا می بخشد و حافظه را قوی می گرداند.(همان) 

کدو

امام رضا از رسول گرامی اسلام ﷺ نقل می کند که آن حضرت فرمود هنگامی که کدو را پختید، از آن بیش تر بخورید که آن دل غمگین را شاد میکند.(۴.عيون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۳۶)

قارچ

امام رضا میفرمایند قارچ از من است و آب آن شفا برای چشم است.(۵. مکارم الاخلاق، ص ۱۹۵.)

روغن زيتون

امام رضا می فرماید که رسول خدا فرمود: روغن زیتون بخورید که آن زهره و بلغم را از بین می برد عصب را محکم می کند، رنج و درد سخت مفاصل و عضلات را بر طرف می نماید، اخلاق را نیکو می گرداند نفس را پاک و پاکیزه میکند و غم و غصه را از بین می برد.(۱. همان، ص ۱۹۰.)

عدس

از حضرت امام رضا منقول است که رسول خدا فرمود: بر شما باد به خوردن عدس که مبارک و مقدس است دل را نرم می نماید گریه را زیاد میکند و هفتاد پیامبر بر آن برکت فرستاده اند که آخرین آنها حضرت عیسی است. (۲. حيوة القلوب، ج ۲، ص ۱۰۹۸)

سيب

امام رضا میفرماید سیب برای چند چیز نافع است: سحر، سم، جنون آن چیزی که از بیماری به انسان دست می دهد و بلغم و هیچ چیزی از آن در منفعت رساندن سریع تر نیست.(۳. مكارم الاخلاق، ص ۱۷۳)

شكر

امام رضا می فرماید: شکر سفید بلغم را از بین می برد.(۱. کافی، ج ۶، ص ۳۳۴)

انجير

محمد بن عرفه میگوید در زمان امام رضا در خراسان بودم که روزی به آن حضرت عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! نظرتان درباره ی انجیر چیست؟ فرمود: آن را بخورید که از برای قولنج مفید است.(طب الأئمة ، ص ۱۳۷.) همچنین از آن حضرت روایت شده است انجیر بخورید که برای دفع قولنج مفید است بوی بد دهان را از بین می برد، استخوان را محکم میکند، موی بدن را می رویاند و درد دهان را از بین میبرد.(منهاج العارفين، ص ۲۱۳.) و نیز فرمود با داشتن انجیر هیچ احتیاجی به دوای دیگر نیست.(۴. کافی، ج ۶، ص ۳۵۸)

نان جو

حضرت امام رضا می فرماید: فضیلت نان جو بر نان گندم مانند فضیلت ما بر مردم است. هیچ پیامبری نبود مگر این که برای نان جو دعا کرد و آن را متبرک می ساخت. نان جو بر هیچ شکمی وارد نمی شود؛ مگر این که همه ی مرض ها را از آن بیرون می برد آن غذای انبیا و نیکان است؛ خداوند ابا دارد بر این که غذای انبیا را غیر از نان جو چیز دیگری قرار دهد.(۱. کافی، ج ۶، ص ۳۰۴)

آرد عدس

از امام رضا نقل شده که فرمود: آرد عدس هنگامی که در حال ناشتا که شکم خالی است خورده شود، حرارت را از بین می برد و زهره را آرام میکند اما زمانی که خمیر شد دیگر آن خاصیت را ندارد.(۲. همان، ص ۳۰۷)

گوشت گوسفند

راوی میگوید که به امام رضا عرض کردم: خانواده ام گوشت بز میخورند ولی گوشت گوسفند نمی خورند. امام فرمود برای چه؟ عرض کردم می گویند که گوشت گوسفند زهره را تهییج میکند امام فرمود: اگر خداوند چیزی بهتر از گوسفند داشت، آن را قربانی اسماعیل می کرد.(. همان، ص ۳۱۰)

نخود

امام رضا میفرماید نخود برای درد پشت خوب است و باید با غذا و بعد از غذا میل شود.(۴. همان، ص ۳۴۳)

ضرر هندوانه

امام رضا میفرماید در حال ناشتا هندوانه خوردن ایجاد بیماری فلج می کند که از آن به خداوند پناه میبریم.(. کافی، ج ۶، ص ۳۶۱)

بِه

امام رضا میفرماید به رسول خدا «به» هدیه دادند؛ آن را با دست خود نصف نمود. آن حضرت «به» را خیلی دوست داشت و آن را تناول کرده به یارانش که در محضرش بودند نیز داد و فرمود: «به» بخورید که قلب را جلا می دهد و برای سینه خوب بوده، آن را تمیز میکند.(۲. محاسن برقی، ج ۲، ص ۵۴۹ )

ضرر خربزه

حضرت امام رضا میفرماید خوردن خربزه در حال ناشتا باعث فلج میگردد.(بحار الانوار، ج ۶۳، ص ۱۹۴) و نیز می فرماید: باعث قولنج می شود. (۴. همان)

سرکه

در روایت آمده است که برای امام رضا در سفره ای سرکه با نمک آوردند؛ حضرت غذای خود را با سرکه شروع کرد. شخصی گفت: فدایت شوم به ما امر میکنید که غذایمان را با نمک آغاز کنیم فرمود: سرکه ذهن را محکم کرده و عقل را زیاد و قوی میکند.(محاسن برقی، ج ۲، ص ۴۸۷)

خيار

حماد بن مهران بلخی میگوید در خراسان زیاد به نزد امام رضا می رفتیم روزی جوانی از شیعیان از زردی به آن حضرت شکایت کرد حضرت فرمود: خیار را پوست بکن و بعد پوستش را با آب بپز و بعد از پختن به مدت سه روز و هر روز به مقدار یک رطل از آن را در حال ناشتا بخور. بعد از چند روز آن جوان را دیدم و از حالش سؤال کردم؛ گفت: دو بار با آن دوا خودم را معالجه کردم و به اذن الهی عافیت یافتم و زردی از من بر طرف شد.(۲.طب الأئمة ، ص ۷۲)