نیشابور

نیشابور از شهرهای سابقه دار ایران و یکی از مراکز علم و ادب به شمار می رود. دانشمندانی از اهل سنت چون خیام، عطار و حاکم از این خطه اند. اکثر جمعیت نیشابور را در زمان امام رضا اهل سنت تشکیل می داده اند و به همین خاطر مأمون اجازه داده بود کاروان امام رضا از این شهر عبور نمایند. در عین حال تعدادی شیعه که در اعتقاد خویش متعصب و محکم بودند نیز در این شهر حضور داشتند. از برخی آثار این نکته آشکار است که شیعیان نیشابور افرادی متعهد و در اعتقاد خود پایدار و با یکدیگر صمیمی و متحد بودند. پیش از اینکه امام رضا به این شهر قدم نهد شیعیان نیشابور دارای هویت و نام و نشان بودند این داستان گویای موقعیت شیعه در آن زمان میباشد در زمان موسی بن جعفر تعدادی از شیعیان هم پیمان شخصی به نام محمد بن علی را انتخاب نموده مبلغ سی هزار دینار و پنجاه هزار درهم به عنوان خمس به وی میدهند تا به خدمت امام موسی بن جعفر در مدینه برساند، فدفعوا اليه ثلاثين الف دينار وخمسين الف درهم. (1) ۱ . مناقب، ج ۴، ص ۳۱۵ ) این داستان مفصل و بسیار آموزنده است که فرصت نقل آن نیست. همین قسمت روایت تعداد شیعه و هماهنگی آنها را به خوبی گواهی می دهد.

هنگام ورود امام رضا به نیشابور استقبال و نیز بدرقه شایانی از حضرت میشود در مدت اقامت حضرت در نیشابور حوادث ماندگاری رخ می دهد امام رضا در نیشابور از چشمه ای که اندک آبی داشت وضو گرفتند آب آن جوشان و فراوان شد. در کنار چشمه حوضی بوده است که آب چشمه در آن جمع می شده، حضرت در آن حوض غسل میکنند این چشمه و حوض به چشمه کهلان» معروف شده و مردم از آن وضو گرفته و از آب آن می نوشیدند و متبرک میشدند این چشمه تا زمان صدوق باقی بوده است، يقصدها الناس الى يومنا هذا. حتى تا زمان ابن شهر آشوب نیز باقی

مانده بود! (2) ۲ عیون، ج ۲، ص ۱۴۵، مناقب، ج ۴، ص ۳۷۲ )

در نیشابور امام رضا برای شستشو به حمامی می رود که به گرما به رضا » معروف میشود و مردم به آن حمام رفته و متبرک می شده اند. (1) همان) نیز مسجدی که حضرت در آنجا نماز می گذارد. (2) همان، مناقب، ج ۴، ص ۳۷۷ ) حتی محلی که حضرت آن را میپسندد و اقامت می گزیند به نام محل «پسند» نامیده می شود. (3) منتهى الأمال، ج ۲، ص ۵۰۴)