بحث دیگر در زمان امام رضا ء ، بحث تشبیه و جبر بود که بعضی شیعه را متهم به این عقیده میکردند و امام ها نیز به نقد این مطلب پرداخت و این عقیده را عقیده غلات شیعه دانست. حسین بن خالد، یکی از شیعیان میگوید به امام رضاء عرض کردم که مردم به خاطر روایاتی که از پدرتان نقل شده است، ما را قائل به جبر و تشبیه می دانند.

حضرت در پاسخ فرمود: ای ابن خالد بگو ببینم آیا اخباری که از پیامبر درباره جبر و اختیار روایت شده است، بیشتر است یا اخباری که از پدرانم روایت شده است؟ گفتم آنچه از پیامبر روایت شده، بیشتر است. حضرت فرمودند پس باید بگویند پیامبر نیز قائل به جبر و تشبیه بوده است. گفتم آنها معتقدند که حضرت رسول ﷺ هیچ یک از احادیث را نگفته اند بلکه به آن حضرت الله افترا زده اند. حضرت فرمودند: پس در مورد پدرانم هم باید بگویند آنها این مطالب را نگفته اند بلکه به آنها دروغ بسته اند. سپس فرمود: هر کس قائل به جبر و تشبیه شود کافر و مشرک است و ما در دنیا و آخرت از او بری و بیزار هستیم .... (عيون اخبار الرضا، ج ۱، صص ۲۸۸ و ۲۸۹ و التوحيد، صص ۳۶۳ و ۳۶۴) سپس امام ال روایات تشبیه را ساخته غلات دانست و از شیعیان خواست آنها را طرد کنند. امام رضا درباره عقیده به تشبیه و جبر، از قول آباء گرامی اش از رسول خدا روایت فرمود: هر کس که خدا را به آفریدگانش تشبیه کرد او را نشناخته و کسی که گناهان بندگان را به او نسبت دهد او را عادل ندانسته است. ( التوحيد، ص ۴۷.)

امام در روایت دیگر اعتقاد به تشبیه و جبر را که در میان اهل حدیث رواج داشت، اعتقاد کفر آمیزی دانست. داوود بن قاسم در این باره میگوید از امام رضاء شنیدم که فرمود: هر کس خدا را به آفریدگانش تشبیه کند مشرک است و هر کس برای خدا قائل به مکان شود، کافر است.