حکمت های زیارت در بعد فردی

دیدار با امام معصوم و چشیدن طعم وجود ایشان در گرو توجه و همراهی و تبعیت از امام در سلوک الی الله است؛ امام وجودش به خدا پیوسته است و زائر نیز باید بعد از زیارت وجودش سرشار از ذکر و یاد محبوب گردد. اگر چنین امری تحقق یابد فلسفه وجودی امام که هدایت و دستگیری از بندگان در صراط مستقيم الى الله است محقق شده است و زائر نیز از دیدار امام که آیت عظمای الهی است بهره واقعی را که رسیدن به مقام ذکر و معرفت الهی است را کسب نموده است.

    بر اساس آنچه درباره معنای اصطلاحی زیارت یاد شد، می توان فهرستی از حکمت های زیارت را به شرح زیر ارائه کرد:

- زيارت عامل اتصال به کامل است زیارت پیوست بین کامل و کسی است که کمال را می خواهد . (الزيارة في الكتاب والسنة، ص ۸۳)

- زیارت زمینه ساز تعظیم شعایر الهی و تکریم اولیای خداست زیارت شخصیت های بزرگ جاودان سازی پادشان و برجسته سازی رسالت های آنان در اذهان است.(الزيارة في الكتاب والسنة، ص ۸۴)

- زیارت فضای دست یابی تقواست زیارت آن بزرگواران معصومان) به عنوان اولیاء الله و درخواست از آنان به عنوان شفیعان درگاه الهی و بندگان شایسته پروردگار عین توحید و یکتاپرستی است و سبب پرورش روح تقوا و ایمان است. (مفاتیح نوین، ص ۲۰۷)

- زيارت عمل به امر صریح خدای متعال در قرآن است محبت کردن به امامان معصوم یک دستور الهی است و نیز کسی که آنان را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و دشمنان آنان در ردیف دشمنان خداوند هستند. (مفاتیح الجنان بخشی از زیارت جامعه کبیره)

- زیارت زمینه ساز بهره مندی از ذخایر الهی است خداوند خطاب به حضرت آدم فرماید: اهل بیت پیامبر اکرم به بهترین مخلوقات من می باشند که به سبب وجود آنان به بندگان ثواب و عقاب داده میشود و باید در درگاه من به آنان توسل جست و هر گاه دچار مشکل شدی این وجودها را نزد من شفیع قرار ده و به وسیله آنان طلب حاجت نما و من سوگند یاد کرده ام هر کس ایشان را در درگاه من شفیع خود قرار دهد و به وسیله آنان نیاز خود را مطرح کند. درخواستش را اجابت کرده شفاعت آنان را بپذیرم . (تفسیر جامع، ج ۱، ص ۱۴۸)

- زیارت موجب سنخیت با اولیای الهی است:  رسیدن به مقامات معنوی و کمالات ملکوتی بدون دوستی اولیای الهی امکان پذیر نمیباشد و پذیرش اعمال هر مسلمان در گرو محبت و ولایت اهل بیت خواهد بود؛ به گفته مولوی:

           هر که خواهد همنشینی با خدا                                     او نشیند در کنار اولیا

زیارت فضای پرورش روح است: حرمهای شریف و مشاهد متبرک محل تردد فرشتگان ارواح انبیاء و اولیاء و محل حضور روح زیارت شونده است. به همین دلیل در این فضای معنوی زائر یک نوع پالایش و پاکی را در خود احساس میکند و دعایش در مظان استجابت قرار می گیرد.

زیارت زمینه ساز بازگشت به سوی خداوند متعال است: توبه و بازگشت صادقانه و همراه با عزم عملی به درگاه الهی مهمترین ابزار و راهبرد تربیتی و اصلاحی در همه زمینه های فردی و اجتماعی است که اسرار و کارکرد آن متأسفانه مورد توجه قرار نگرفته است. فضای حرم اولیای الهی به سبب وجود عوامل معنوی و مادی مناسب بهترین بستر همه جانبه را برای توبه و بازگشتی موفق به درگاه الهی فراهم می نماید و.....

(53-55)

فرازهایی از سیره عبادی امام رضا

     عبادت و بندگی خدای متعال راز اصلی رسیدن اولیای الهی به مراتب کرامت و معنویت است. اولیای الهی همه دامنه زندگی خود را به میدان عبادت تبدیل کرده اند و با نشستن بر مرکب عبادات متنوع در عظمت خدای متعال فانی می شوند. این سیره آنان وجودشان را مبدل به وجه الله نموده و واسطه فیض خدای سبحان به دیگر مخلوقات شده اند. در این قسمت از باب نمونه برخی از سنتهای عبادی امام رضا را مرور میکنیم:

     بعد از نماز صبح به سجده می رفت و تا طلوع آفتاب در سجده بود.

     گاهی که فرصت و فراغتی بود در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند.

     بعد از نماز همواره سجده شکر به جای می آورد.

     چنان با قرآن مأنوس بود که همه سخن و پاسخ و مثالهای او قرآنی بود.

     در هر سه روز یک ختم قرآن میکرد و میفرمود اگر بخواهم در کمتر از این ختم میکنم ولی به هر آیه ای میرسم تأمل میکنم که در کجا و در چه زمانی  خوابش در شب اندک بود و بیشتر شبها را شب زنده داری می کرد.

    بسیار روزه میگرفت و روزه سه روز در هر ماه از او فوت نمی شد.

     در دعاهای خویش اول صلوات میفرستاد و ذکر صلوات را در نماز و غیر نماز بسیار می گفت.

     شب در بستر زیاد قرآن میخواند و چون به آیه ای مربوط به بهشت و جهنم می رسید، بسیار می گریست.

    همه اوقات به ذکر خدا مشغول بود و بیش از همه از جانب خداوند واهمه داشت.(بحار الأنوار، ج ۴۹، ص ۹۴-۹۰)

    این حدیث شریف حاوی چند نکته اساسی است:

     - وجود امام فقط در پرتو بندگی خداوند متعال معنای حقیقی خود را می یابد.

     - همه ائمه معصومین اصلی ترین اوقات زندگی خود را به عبادت و راز و نیاز با خدای متعال اختصاص می دادند.

     - از رهگذر عبادات مختلف است که امام به مقامات رفیع نایل گردیده و مجرای فیض الهی برای دیگر مخلوقات شده است.

     - درس امام برای همه دوستداران و شیعیان خود این است که به تمام زندگی خود رنگ عبادی بزنند و از طریق عبادات خالصانه به خدای خود تقرب جویند.

(116-117)