۱ نماز باران

مدتها بود که در مرو باران نیامده بود و عوارض طبیعی نباریدن باران بر ابعاد گوناگون زندگی مردم تأثیر منفی گذاشت اقتصاد و کشاورزی و منابع طبیعی طیور، چهار پایان و عوارض دیگر ناشی از آن و بروز بیماری و.....

همه و همه از عوارض خشکسالی بود که مردم را نگران ساخته بود.

دشمنان شایعاتی را پخش میکردند تا به زعم خویش موقعیت امام را زیر سوال ببرند. آنها می گفتند: از هنگامی که علی بن موسی الرضا در پی تصدی ولایتعهدی به مرو آمد. خداوند باران رحمتش را از این سرزمین دریغ می نماید.

خشکسالی همه سرزمینهای مرو و اطراف آن را فرا گرفته و نیر علمای نجوم(2)(فضل بن سهل خود نیز از علم نجوم اطلاعات کافی داشت. از یک عیون اخبار الرضا ج ۲، باب ۳۹، ص ۳۳۳) و پیشگویان نیز به خاطر نبود علائم باران تصریح کردند که به این زودی ها باران نمی آید. خبرها به مأمون و فضل بن سهل رسید آنها برای اینکه موقعیت امام را در بین مردم تضعیف کنند. با پندار واهی خویش نقشه ای را طرح ریزی کردند مأمون و فضل میپنداشتند چنانچه امام دعا بکند و باران نیاید، مردم در قداست و ولایت امام تردید خواهند کرد. 

با توجه با اطمینان آنان از عدم ریزش باران تصمیم گرفتند امام را در معرض یک شکست قرار دهند؛ از این رو هم مردم را به نحوی ترغیب مینمودند تا از امام بخواهند تا برای نزول باران نماز باران را اقامه کند و هم خود از امام خواستند تا برای این امر اقدام نماید(1).(زندگانی امام علی بن موسی الرضا ص ۱۸۵ منتخب التواريخ ۱۵۸۱ عیون اخبار الرضا ج ۲، ص ۱۶۹ - ۱۱۶۸ و انا ترجمه ) ج ۲، ص ۳۸۳ - ۳۸۶ حديثه الرضويه، ص ۱۰۶) 

امام فرمود: سه روز دیگر یعنی روز دوشنبه(2)(روز جمعه مأمون از امام خواست دعای باران بخواند و امام فرمود روز دوشنبه به این امر مبادرت می نماید و در خبر است که امام فرمود: مردم به روز روزه بگیرند و روز سوم به همراه آنان در صحرا نماز و دعای باران می خواند.) به همراه مردم به صحرا رفته و برای ریزش باران رحمت الهی، نماز باران را به همراه مردم اقامه خواهند فرمود.

صبحگاهان روز دوشنبه مردم بر در خانه امام تجمع کردند امام همراه مردم از شهر خارج گشته و به سوی صحرا حرکت کردند. 

امام ابتدا نماز باران را به همراه جمعیت خواندند پس بر فراز منبر رفته برای مردم خطبه خواندند و .... سپس دست به دعا بلند نموده و دعا خواندند(۳).(امام دعا می کردند.... اللهم يارب انت عظمت حقنا اهل البيت فتوسلوا بنا کی امرت و املو فضلک و رحمتک و توقعوا احسانک و نعمتک فاسقهم سقياً نافعاً عاماً غير رايت ولا ضائر ابتدأ مطرهم بعد انصرافهم من مشهدهم هذا إلى منازلهم و مقارهم (عنوان اخبار الرضا (با ترجمه ) ج ۲، ص ۳۸۵) ای پروردگار من تو حق ما اهل بیت را بزرگ قرار دادی، چنانچه مردم به ما متوسل شدند در این امر (باران) این مردم انتظار فضل و رحمت تو را دارند. پس به وسیله باران رحمتت را بر این سرزمین بیاران که موجب انتفاع این مردم باشد.)

راوی می گوید:

... ناگهان بادها در هوا وزیدن گرفت و در اثر غرش و برق درخشنده طوفانی به پا شد و..... در نهایت به قدری باران بارید که تمام صحراها رودخانه ها جویبارها و نیز حوض ها و استخرهای منازل مردم پر از آب شد(4).(همان مدارک ص۱۸۶)

حقانیت امام پس از نزول باران رحمت الهی برای مردم آشکارتر شد و این بار نیز حاکم عباسی ناکام ماند. وی که اصلاً چنین پیامدی را پیش بینی نمی کرد - بر حسادتش نسبت به امام افزوده شد.