نام گذاری

نام، لقب و کنیه هر یک از امامان ام بیانگر صفت و پیامی خاص است که زیبنده آن بزرگواران است. القاب حضرت رضا نیز از این قاعده برکنار نیست.

برخی از علمای شیعه برآنند که حضرت رسول ﷺ از قبل و چه بسا به وسیله فرشته وحی برای هر یک از اهل بیت اسلام نام و لقبی مناسب برگزیده است؛ همچنان که هنگام نام گذاری امام حسن و امام حسین فرمود: ما كُنْتُ لِأَسْبِقَ رَبِّي باسمه (ر.ک: معانی الاخبار، ص ۵۷) در انتخاب نام بر پروردگارم پیشی نمیگیرم.

 همچنین سلیمان بن حفص مروزی نقل کرده است که امام کاظم به فرزندش «رضا» لقب داد و به دیگران توصیه می فرمود که او را به این نام به بخوانند.(ر.ک: عیون اخبار الرضاء ، ج ۱، ص ۲۶.) در روایتی دیگر از امام جواد نقل است که چون هم مخالفان و هم موافقان از پدرم راضی بودند ایشان را «رضا» نامیده اند.( ر.ک: بحار الانوار، ج ۴۹، ص ۴؛ عیون اخبار الرضاء ، ج ۱،ص ۲۵ )

برخی مورخان هم گفته اند که وقتی مأمون، آن حضرت را به جانشینی خود تعیین کرد؛ لقب «رضا» را برای ایشان برگزید(ر.ک: تاریخ طبری، ج ۸، ص ۵۵۴ البداية والنهاية، ج ۱۰، ص ۲۴۷ الكامل فی التاریخ، ج ۶، ص ۳۲۶ ) که درست نمی نماید زیرا این نام گذاری و سفارش امام کاظم به زمانی مربوط میشود که هنوز موضوع خلافت مأمون و تحمیل ولایتعهدی به حضرت رضا مطرح نبوده است. همچنین در نامه ای که فضل بن سهل پیش از موضوع ولا یتعهدی به امام رضا نوشته و ایشان را به توس دعوت کرده لقب «رضا» آمده است.(ر.ک: امام على بن موسى الرضا، منادی توحید و امامت ص ۱۷)

نامها و لقبها

نام امام هشتم «علی» و لقب مشهور آن بزرگوار «رضا» و كنيه معروفش ابو الحسن» است. علامه مجلسی کنیه حضرت را در میان عوام ابوالحسن» و در میان خواص «ابوعلی دانسته است( بحار الانوار، ج ۴۹، ص ۱۰.) ؛ اما محدثان و مورخان القاب و عنوانهای دیگری هم برای حضرت برشمرده اند که از آن جمله است:

سراج الله نور الهدى، قرة عين المؤمنين، مكيدة الملحدين، كافي الخَلْق الرَّضي الرّضا، رَبُّ السرير، رَبُّ التدبير، الفاضل، الصابر، الوفى الصديق الولي، وافي، زكي، سلطان الإنس والجن، ضامن الامة الداعي الى الله، زَيْنُ المومنين، غريب الغرباء، معين الضعفاء، الراضى الى الله، الراضي بالقدر والقضاء، شَمْسُ الشَّمُوسِ، أَنِيسُ النفوس، غَيظُ الملحدين. (ر.ک: دلائل الامامه، ص ۳۵۹؛ مروج الذهب، ج ۳، ص ۴۴۱؛ مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۳۴۸)