امامت

سیره نویسان و محققان بسیاری به سبب اهمیت امامت و ولایت که از مشخص ترین ویژگیهای اهل بیت اسلام است. به نقل روایات معتبر و مستند پرداخته اند به طور کلی روایاتی که در باره امامت حضرت رضا نقل شده، به سه دسته تقسیم می شود

الف - روایاتی که از پیامبر نقل گردیده و نام دوازده امام در آنها یاد شده است و نام مبارک «رضا» نیز در زمره آنان است.

 ب - روایاتی که برخی امامان شیعه در باره امام رضا نقل کرده اند.

ج - روایاتی که حضرت موسی بن جعفر ا در مورد امام بعد از خود فرموده است.

از دسته نخست روایتی هست که مرحوم شیخ صدوق از چند طریق به استناد سخن جابر بن عبدالله انصاری نقل کرده است که جابر گفت: در زمان حیات حضرت رسول ﷺ برای تهنیت و تبریک تولد حسین به خدمت فاطمه رسیدم. در دست ایشان لوحی سبز رنگ دیدم که گمان کردم زمرد است و بر آن لوح نوشته ای همانند نور خورشید، می درخشید. عرض کردم ای دختر رسول خدا پدر و مادرم فدای شما باد! این لوح چیست؟ فرمود: این لوح را خداوند - عز وجل - به رسول خود هدیه کرده است و اسامی پدر شوهر و دو فرزندم و نیز اسامی اوصیا که همگی فرزندانم هستند - در آن است. پدرم برای این که مرا خوشحال کند آن را به من داد.» (عيون اخبار الرضاء ، ج ۱، صص ۸۱۸۰) سپس جابر میگوید: نام محمد را در سه جا و نام علی را در چهار جای آن لوح دیدم.»(ر.ک: همان)

از احادیث دسته دوم میتوان به روایتی از شیخ طوسی اشاره کرد که جابر جعفی از امام باقر در باره تأویل آیه شريفة: ﴿إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللهِ أَثْنَا عَشَرَ شَهْراً .... (شمار ماهها نزد خدا دوازده است. ر.ک: سوره توبه (۹) آیه ۳۶) پرسید. امام نفس عمیقی کشید آن گاه فرمود.... دوازده ماه امامان هستند. در این حدیث نیز از امام علی بن موسی ال با لقب «رضا» یاد شده است.(ر.ک: امام على بن موسى الرضا، منادی توحید و امامت، ص ۲۵)

مهمترین بخش در باره امامت حضرت رضا، روایاتی است که حضرت موسی بن جعفر در آنها، مژده آمدن امام بعد از خود را داده و با بر شمردن مشخصات جانشین خود را معرفی کرده است. داوود رقی می گوید: «به امام موسی کاظم گفتم پدرم فدای شما من اکنون پیر شده ام و می ترسم برایم اتفاقی بیفتد و دیگر نتوانم شما را زیارت کنم، بفرمایید امام بعد از شما کیست؟ فرمودند: پسرم علی .(عيون اخبار الرضاء ، ج ۱، ص ۴۳.)

علامه مجلسی در بحار الانوار - ج ۴۹، صص ۱۱ - ۲۸ فصل دلایل امامت امام رضا - چهل و هشت روایت را برشمرده که در آنها امام کاظم فرزند خویش، علی بن موسى الرضا را به جانشینی معرفی کرده است.