بیعت
در لغت به معنای الزام به اطاعت و پیمان بستن به فرمانبرداری و اطاعت از کسی است. (۲) بیعت یک برنامه اجتماعی برای رسمیت دادن به حکومت یک حاکم و به معنای اعلام پذیرفتن او و تسلیم دربرابر اوست.(معارف و معاریف، ج ۳، ص ۳۳۲ )
جلوه ظاهری بیعت دست در دست حاکم نهادن و فشردن دست اوست و در پس این پرده ظاهری عهد و پیمانها و گواهی های متعدد است که بیعت کننده به آنها متعهد می شود. (۳)( موعود نامه ، ص ۱۸۷)
بیعت با امام رضا
بعد از این که مأمون امام رضا را به خراسان دعوت نمود و امام بالاجبار این دعوت را پذیرفتند، مأمون در پی رسیدن به اهداف شومش امام رضا را به ولایتعهدی خویش منصوب کرد. (۱) او در اولین قدم برای امام بیعت جمع نمود و اولین کسی که با امام بیعت نمود، عباس فرزند خود مأمون بود و پس از آن فضل بن سهل - وزیر مأمون - و سپس تمام کارگزاران و مأموران و لشکریان و علویان حاضر با امام ه به عنوان ولیعهد بیعت کردند. مردم خراسان به عنوان دوستداران اهل بیت ، در بیعت نمودن با امام رضا سر از پا نمی شناختند. مأمون حتی مأمورانی به دیگر بلاد فرستاد تا برای امام ه بیعت جمع نماید. هم چنین در مراسم حج آن سال امیر الحاج، بر منبر رفت و بر خلاف میل باطنی اش برای امام رضا بیعت جمع نمود.(مناقب آل ابی طالب ،ج۴،ص۳۶۳)