ضرب سکه
یکی از اقداماتی که شاهان امرا و سلاطین در گذشته انجام میدادند این بود که با رسیدن به قدرت و نشستن بر اریکه سلطنت به نام خود سکه ضرب می کردند. اوایل بر روی این سکه تنها نام و نشان سلاطین حک می شد بعدها با ترویج این عمل ضرب سکه به همراه شمایلی از سر سلاطین بر روی سکه ها باب گردید.
آنگاه که امام رضا بالاجبار و از روی اکراه ولایتعهدی مأمون را پذیرفتند، یکی از اقدامات مأمون ضرب سکه» به نام امام رضا بود. (۱)(عيون اخبار الرضاء ، ج ۲، باب ۴۰، ص ۳۳۱ تاريخ الخلفاء، ص ۳۰۷؛ مسند الامام الرضالة ، ج ۱، ص ۱۷۰ تاریخ فخری ص ۳۰۱؛ بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۱۲۰؛ منتهی الامال، ص ۱۳۲۶ تاریخ طبری، ج ۱۳، ص ۵۶۵۹ )
سکه های ضرب شده به نام امام رضا از جنس نقره خام بود و در اختیار امام قرار گرفت و امام ه از آنها یا به فقرا و مساکین کمک میکردند یا به شاعرانی چون دعبل، ابو نواس و ابراهیم بن عباس و.... که اشعاری را در وصف و ستایش اهل بیت می سرودند، می بخشیدند. (۲)(عيون اخبار الرضا، ج ۲، باب ۴۰، ص ۳۱۹ )
این سکه ها در میان مردم بسیار محترم بود و مردم خراسان به نیت تبرک و تیمن، آن را نزد خود نگه می داشتند و حاضر بودند برای بدست آوردن سکه ای بهای گزاف تری بپردازند.
عماد زاده اصفهانی می نویسد: دو عدد از سکه هایی که به نام حضرت رضا در سال ۲۰۱ هجری قمری ضرب گردید هم اکنون در موزه بریتانیای کبیر موجود است. (۳)(زندگی حضرت رضا،ج۱،ص۵۲۲)
در آستان قدس رضوی نیز دو سکه وجود دارد که از نقره و ۵٫۲ سانتیمتر قطر دارند. خطوط منقوش بر روی سکه ها به خط کوفی است. یک طرف آن دایره ای در وسط و حاشیه ای بر اطراف دارد. در وسط دایره هفت سطر بدین مضمون نوشته شده است.
۱ - الله، ۲- محمد رسول الله ۳- المأمون خليفة الله ۴ - مما امر به الامير الرضا، ۵- وليعهد المسلمين علی بن موسی۶-علی بن ابی طالب ۷-ذو الریاستین بر حاشیه آن نیز نوشته شده: هُوَ الَّذِی ارسل رَسُولَهُ بِالهُدَى وَ دِينِ الحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلى الدِّينِ كُلّهِ وَ لَوكره المُشْرِكُونَ (۴)(مطلع الشمس، ج ۲، ص ۷۵۴ تاریخ راهنمای آستان قدس، ص ۴۴۹ منبع آیه قرآنی سوره توبه، آیه ۳۳)
در قلعه ای کهن در مرو تعدادی اشرفی که چند عدد آن به نام مأمون و حضرت امام رضا بوده، پیدا شده که این عبارت بر آن منقوش است الملک الله والدين المأمون بالله امير المؤمنين خليفته الرضا الامام المسلمين. (۵)( زندگانی حضرت رضا ، ج ۱، ص ۲۸۷)
سکه هایی بدست آمده است که به نام امام رضا میباشد و تاریخ آن مربوط به سال ۲۰۴ هجری قمری میباشد. برخی از تذکره نویسان معاصر به استناد این تاریخ شهادت امام رضا را در سال ۲۰۴ هجری قمری بیان داشته اند. علامه سید محسن امین میگوید: تاریخ ضرب سکه ها دلیل آن نمی شود که سکه ها در زمان حیات امام ضرب شده باشند؛ بلکه ممکن است برای تبرک پس از شهادت امام ه، سکه هایی ضرب شده و مردم آنها را تهیه کرده باشند.» (۶)(اعیان الشیعه،ج۲،ص۲۱)