قاطعیت امام رضا
حضرت رضا در مورد حفظ دین و نگهبانی از احکام خدا در برابر مأمون و شخصیت های دیگر با شجاعت و صلابتی خلل ناپذیر برخورد میکردند و هرگز در امر دین مسامحه و ملاحظه کاری نداشتند. برخورد قاطع و جواب دندان شکن امام در برابر تحویل مقام خلافت از طرف مأمون یکی از نمونه های بارز این ادعا میباشد که امام با صراحت تمام به مأمون فرمودند: «اگر این خلافت حق توست و خداوند خلافت را به تو سپرده تو حق نداری جامه ای که خداوند بر قامتت پوشانده بیرون آوری و بر تن دیگری کنی؛ و اگر خلافت از غیر توست حق نداری چیزی که از تو نیست به دیگری بدهی و زمانی که مأمون گفت: یابن رسول الله ﷺ برای تو چاره ای نیست و باید خلافت را بپذیری امام باز هم با قاطعیت فرمودند: این کار را به میل خود هرگز انجام نخواهم داد. (۲)(عیون اخبار الرضائية ، ج ۲، ص ۱۴۰ روضة الواعظين، ص ۳۶۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۳۶۳؛ بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۱۲۰ )
روزی امام رضا بر مأمون وارد شدند در حالی که او وضو میگرفت و غلامش به دستش آب می ریخت امام رضا بدون این که چون او خلیفه است و باید ملاحظه نمایند، به او فرمودند: «ای رئیس مؤمنان هیچ کس را در عبادت خدا شریک قرار نده (۳) (لا تشرك بعبادة ربك احدا (اقتباس از آیه ۱۱۰ کهف)مأمون غلام را رد کرد و خود و خویش را به پایان رسانید. همین تذکر امام بر کینه و خشم باطنی مأمون نسبت به امام افزود. (۴)(كشف الغمه، ج ۳، ص ۱۰۸ )