ورود امام به نیشابور

ورود امام به نیشابور، مورد اتفاق همه تاریخ نگاران و محدثان است. (4) ۴ - نیشابور از شهرهای خراسان است که در سال ۱۷ یا ۲۳ هـ . في معاصر خلیفه دوم توسط ارتش اسلام فتح شد. برخی نیز فتح آن را رخدادی از سال ۳۱ هـ . ق میدانند. مطلع الشمس ۸۲۴٫۳؛ معجم البلدان ۳۳۱٫۵ )این بخش از سفر امام را میتوان پرشکوهترین مرحله هجرت امام و مظهر استقبال امت از امام دانست. اگر پیامبر اکرم ﷺ فرموده باشد: «خَيْرُ بلاد خراسان نیشابور»(1) - آثار باستانی خراسان ۱۳۵، (نقل از تاریخ بیهقی) ؛ بهترین شهرهای خراسان، شهر نیشابور است می تواند نظر به این همایش معنوی و پر ثمر و شکوهمند داشته باشد.

نویسنده معجم البلدان مینویسد:

«نیشابور شهری بزرگ و دارای فضایل بسیاری است زیرا این شهر خاستگاه فضلا و مركز علماست و در میان شهرهایی که من گردش کرده ام چونان نیشابور ندیده ام.» (2) - معجم البلدان ۳۳۱٫۵ - ۳۳۵ )

نیشابور در روزگاران قدیم مرکز بزرگ فرهنگی و علمی به شمار می رفت که بزرگانی از نقاط مختلف دور و نزدیک در آن اقامت گزیده به امور علمی و تحقیقاتی اشتغال داشتند. (3) - حاکم نیشابوری (م) ۴۰۵) هـ . ق در تاریخ خود بتفصیل در این زمینه سخن گفته و حتی دانشمندانی را که از غیر ایران به نیشابور آمده و در آنجا اقامت داشته اند با نام بلادشان یاد میکند. ترجمه تاریخ نیشابور (۱۳۱) در همین کتاب از برخی صحابه و تابعین یاد شده است که در نیشابور زیسته اند و به نشر معارف دین پرداخته اند. )

حاکم نیشابوری که دیگر مورخان از قول او ورود امام به نیشابور را گزارش کرده اند، چنین می نویسد:

«چون سلطان اولیاء، برهان ابقياء، وارث علوم المرسلين، مهبط اسرار رب العالمين ولى الله صفي الله، فلذة كبد رسول الله، غوث الامة وكشف الغمة ... سلطان المقربين يوم الحشر و الجزاء الامام ابو الحسن على بن موسى الرضا صلوات الله وسلامه على رسول الله وعلى الائمة المعصومين وأتباعهم اجمعين الى يوم الدين، به مقتضای قضای ازل و حكم مبرم قديم لم يزل به صوب خراسان عزیمت نمودند و آن به سال دویست از هجرت بود که شهر نیشابور به مقدم حضرت ایشان روضات جنان شد و چون سطوات شعشعه اشعه آن نور بر قطر نیشابور میان سکان شهر مشهور شد قطب الانام، كهف العلماء، برهان المجتهدین این محب محبوب حقیقی نه مجازی شیخ ابو یعقوب راهويه مروزی (4) - وی در سال ۱۶۱ هـ . ق متولد شده و در سال ۲۳۸ هـ . ق وفات یافته است. او روزگارانی یکی از بزرگترین حافظان قرآن در مرو بود و بعد که به نیشابور آمد عالم زمان خود در خراسان به شمار می رفت. اعلام زرکلی ۲۸۴٫۱)  شیخ شهر و مقدم ارباب کشف و ولایت بود به تأیید توفیق غیبیه تا قریه مؤیدیه با چند هزار رفیق صدیق در پی پیشواز رفتند. نقل است که حضرت سلطان صلوات الله علیه در محفه ای(1) ۱ - هودج. )بر ناقه غضباء خود سوار بودند. (2) ۲ - تاریخ نیشابور ۱۳۲ - ۱۳۱ )

امام رضا در میان استقبال با شکوه و بی نظیر مردم وارد نیشابور شدند و در ناحیه ای به نام بلاش آباد(3) - بحار الانوار ۱۲۱٫۴۹

 یا پلاس آباد(4) ۴ - آثار باستانی خراسان ۱۲۰ )منزل گزیدند. (5) - حضرت در منزل شخصی که به نام پسنده معروف گردیده است اقامت گزیدند. عیون اخبار الرضا .(١٣٢٫٢ )حضرت چند روزی در نیشابور ماندند و در یکی از روزها به زیارت آرامگاه امامزاده محمد محروق که از نوادگان امام سجاد(6) - مقاتل الطالبيين ۵۱۳ ) است رفته اند.

حاکم نیشابوری مینویسد:

حضرت رضا فرمودند یکی از خاندان ما این جا مدفون است به زیارت ایشان می رویم و آنگاه حضرت به روضه سلطان محمد محروق در تلاجرد تشریف بردند و آن روضه مقدسه را زیارت کردند. (7) ۷ - تاریخ نیشابور ٫ ۱۷. )