نام، لقب و کنیه امام

نام شریف وی علی لقب مشهورش رضا و کنیه معروفش، ابوالحسن است. (2) ۲ - از ایشان با عنوان ابوالحسن ماضی یاد کرده اند. (مجمع البحرین (۴۷۹٫۵)

برای امام رضا لقبها و کنیه های دیگری نیز نقل کرده اند.

علامه مجلسی می نویسد:

«کنیه حضرت در میان مردم ابوالحسن و در میان خواص، ابوعلی بوده است. »(3) - بحار الانوار ۱۰٫۴۹ )

محمد بن جریر طبری می نویسد:

«کنیه خاص حضرت ابو محمد بوده است.» (4) ۴ - دلائل الامامه ۱۸۳. )

در باره القاب امام ، محدثان و مورخان القاب ذیل را یاد کرده اند

«سراج الله ، نور الهدى، قرة عين المؤمنين، مكيدة الملحدين، كافي الخَلْق، الرضي، الرضا، رَبُّ السَّرير، رَبُّ التدبير، الفاضل، الصابر، الوفي، الصديق. »(5) ۵ - همان )

و برخی القاب زیر را آورده اند

«الولي، وافي، زكي، سُلطان الإنس والجن، ضامِنُ الْأُمَّة، الداعي الى الله، زَيْنُ المؤمنين، غريب الغرباء، معين الضعفاء الراضي الى الله، الراضى بِالْقَدَرِ وَ القضاء، شَمْسُ النُّمُوسِ، أَنبِسُ النُّفُوسِ، غَيْظُ الْمُلْحِدِين. »(6) - ناسخ التواريخ ۲۴٫۱۴.)

چگونگی نامگذاری امام به لقب «رضا»

نامها، لقبها و کنیه های امامان هر یک گویای پیام خاصی هستند و القاب امام رضا نیز این گونه است. البته بررسی وجه تسمیه و علت نامگذاری ها در این مجال نمی گنجد ولی این دقت در مورد لقب خاص حضرت یعنی رضا ضرورت دارد زیرا برخی از مورخان این لقب را گزیده مأمون، برای آن امام می دانند و معتقدند در پی پذیرش ولایتعهدی امام رضا از سوی مأمون به این لقب، ملقب شده است ابن جریر طبری ضمن نقل حوادث سال ۲۰۱ هـ . ق چنین می نویسد:

«در این سال مأمون علی بن موسی بن جعفر را ولیعهد و خلیفه بعد از خود قرار داد و او را، الرضى مِنْ آلِ محمد ﷺ نامید. »(1) ۱ - تاریخ طبری ۱۳۹٫۷ )

نظیر این عبارت از ابن کثیر(2) - البداية والنهايه ۲۴۷٫۱۰ ) و نیز ابن اثیر (3) ۳ - الكامل ۳۲۶٫۶ ) وارد شده است. ابن خلدون به همین مطلب اشاره کرده ولی به جای « الرضى مِنْ آلِ محمد »، «الرضا مِنْ آلِ محمد ﷺ آورده است. (4) ۴ - تاریخ ابن خلدون ۲۴۷٫۳ البته رضی و رضا دو لقب جداگانه اند. (بحار الانوار (۱۰٫۴۹)