آداب زیارت

در فرهنگ اسلام نوع اعمال عبادی یک سلسله آداب و دستورات ویژه ای دارد از جمله عبادات زیارت مشاهد مشرفه است که آن نیز آداب مخصوصی دارد از جمله:

۱ با طهارت بودن وضو - غسل) 

2.با وقار و طمأنینه به زیارت رفتن

3.قدم را کوتاه برداشتن

4.به هنگام ورود صد تکبیر گفتن

5. سلام کردن

عبدالله نخعی گوید به امام هادی عرض کردم سخنی را به من تعلیم دهید که هنگامی که میگویم رسا و کامل باشد و بدانم چگونه شما را زیارت کنم حضرت فرمودند هرگاه به آستانه حرم رسیدی در حالی که با غسل بودی شهادتین را بگو و وقتی داخل حرم شدی و قبر را مشاهده کردی همانجا بایست و سی مرتبه تکبیر بگو. سپس کمی حرکت کن در حالی که با آرامش و وقار باشی و قدم ها را کوتاه بردار، پس بایست و سی بار تکبیر ،بگو سپس نزدیک قبر بشو و چهل بار تکبیر بگو، پس بگو سلام بر شما ای خانواده نبوت. «علمنـی یـابن رسول الله قولاً أقوله بليغاً كاملاً اذا زرت واحداً منكم فقال اذا صرت الباب و أشهد الشهادتين و أنت على غسل فإذا دخلت و رأيت القبر فقف و قل الله اكبر الله اكبر ثلاثين مرة ثم امش قليلاً و عليك السكينة والوقار و قارب بين خطاك ثم قف و كبر الله ثلاثين مرة ثم ادن من القبر و كبر الله أربعين مرة قل السلام عليكم يا أهل بيت النبوة».(وسائل الشيعه ج ۱۰ ص ۳۰۳)

6-پوشیدن لباس پاکیزه

7.خود را معطر ساختن

امام صادق الله به صفوان میفرماید: «إذا أردت ذلك فاغتسل و البس ثوبیک طاهرين غسيلين أو جديدين و نل شيئاً من الطيب».

8.خوش رفتاری با همسفران

کم سخن گفتن

۱۰ زیاد به یاد خداوند بودن

۱۱. زیاد صلوات فرستادن

۱۲ با خضوع و خشوع بودن

امام صادق به محمد بن مسلم می فرماید بر تو لازم است که مصاحبت نیکو با همسفران داشته باشی و نیز بر تو لازم است که کم سخن بگویی مگر سخن خبر و نیز بر تو لازم است زیاد یاد خدا کنی و نیز خشوع و نماز زیاد و صلوات زیاد بر تو لازم است .... یلزمک حسن الصحابة لمن صحبك و يلزمك قلة الكلام الا بخير و يلزمك كثرة ذكر الله ... و يلزمك الخشوع و كثرة الصلاة والصلاة على محمد و آل .....محمد(وسائل الشيعه ج ١٠ ص ٤١٣)

۱۳. اذن دخول

اللهم اني وقفت على باب من بيوت نبیک و آل نبيك عليه السلام و قد منعت الناس الدخول الى بيوته الا بإذن نبيك فقلت (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَن يُؤْذَنَ لَكُمْ) (احزاب ۵۳) » خداوندا به درستی که من به دری از درهای خانه پیامبر اکرم ﷺ و اهل بیت او ایستادم و تو ورود به بیت پیامبر را بدون اجازه او منع کردی چنانکه در قرآن فرمودی ای) اهل ایمان وارد منزل پیامبر نشوید مگر آنکه به شما اذن داده شود.

١٤. بوسیدن عتبه

البته این عمل درباره قبر مطهر پیامبر اکرم ﷺ باید ترک شود، چون این عمل باعث میشود آنها به ما شیعیان توهین کنند.

۱۵ پای راست را مقدم داشتن

امام صادق به صفوان فرمود: « ثم قبل العتبة و قدم رجلك اليمنى قبل اليسرى».

١٦. نزدیک شدن به ضریح و بوسیدن آن

عن أبي جعفر : «كان على بن الحسين الله يقف على قبر النبي ... و يلتزق بالقبر و يسند ظهره إلى القبر و يستقبل القبلة فيقول اللهم اليك الجأت ظهری و إلى قبر نبيك محمد ﷺ اسندت ظهری».(وسائل الشيعه ج ١٤ ص ٣٤٢)

تذکر: آدابی که از اینجا به بعد نقل میشود از کتاب شریف دروس است که مرحوم شهید به آن اشاره کرده اند و مرحوم مجلسی در جلد ۹۷ بحار الانوار صفحه ١٣٤ نقل کرده است؛ 

۱۷ با رقت قلب وارد شدن

الوقوف على بابه و الدعاء والاستيذان بالمأثور فإن زاد خشوعاً و رقة دخل».

۱۸ رو به امام معصوم ایستادن

استقبال وجه المزور و استدبار القبلة حال الزيارة».

۱۹ درخواست شفاعت از امام

و يدعوا سائلاً من الله بحقه وحق صاحب القبر أن يجعله من أهل الشفاعة».

۲۰ خواندن زیارت های مأثور مانند زیارت جامعه و زیارت امین الله و اگر انسان زائر نمی تواند زیارت بخواند به امام معصومه سلام کند.

الزيارة بالمأثور و يكفى السلام».

 ۲۱ دو رکعت نماز زیارت خواندن

صلاة ركعتين للزيارة عند الفراق»

۲۲. تلاوت آیات قرآن و اهداء به روح امام معصوم له

تلاوة شيء من القرآن عند الضريح و اهداءه الى المزور». 

۲۳ توبه کردن ۲۴ طلب آمرزش برای گناهان 

«احضار القلب في جميع أحواله مهما استطاع و التوبة من الذنب و الإستغفار».

۲۵ زیارت به نیابت والدین دوستان و همه مؤمنان 

جميع و يستحب لمن حضر مزاراً أن يزور عن والديه و أحباءه و عن . المؤمنين فيقول السلام علیک یا مولای من فلان بن فلان أتيتك زائراً عنه فاشفع له عند ربك».

٢٦. دعا کردن برای همه مردم

و ليعمم الدعاء فإنه أقرب للإجابة».

۲۷ درخواست توفیق زیارت مجدد

و لا تجعل آخر العهد منى لزيارتكم». 

تذکر بر هر زائر مسلمانی لازم است که در هنگام زیارت از اعمال و رفتاری که موجب وهن و هتک حرمت پیامبر اکرم ﷺ یا امام معصوم می شود پرهیز کند ماند سخن گفتن درباره امور مادی و دنیوی و خرید و فروش یا با موبایل صحبت کردن سیگار کشیدن کفش را به همراه داشتن از مواد غذایی استفاده کردن شوخی کردن دعا یا زیارت را با صدای بلند خواندن مشاجره کردن ......

تذكرات

۱ به هنگام مسافرت با دادن صدقه و دو رکعت نماز و دعا خواندن سلامت خود را از خداوند بخواهید .

۲ در مسافرت با همسفران خوشرفتار و به آنها کمک کنید و از بذل و بخشش به آنها دریغ نورزید. 

3-به هنگام زیارت امام معصوم آداب زیارت را حتی المقدور رعایت کنید. مثلاً بعد از زیارت حضرت رضا دو رکعت نماز می خوانید. در رکعت اول بعد از حمد سوره «یس» و در رکعت دوم بعد از حمد باید سوره الرحمن خوانده شود.(مفاتيح الجنان)

4-با خواندن زیارت جامعه از خداوند بخواهید قسمتی از کمالات معصومین را به شما عنایت فرماید.