امتیاز سجده و به خاک افتادن در مقابل پروردگار

در باب امتیاز سجده در مقابل حق تعالی نسبت به سایر حالات عبادی ، حسن بن على الوشا از امام رضا علیه السلام نقل میکند که فرمود:

أَقْرَبُ مَا يَكُونُ الْعَبْدُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ وَهُوَ سَاجِدٌ ، وَذَلِكَ قَوْلُهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى : ﴿وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ). (۱. سوره علق : آیه ۱۹ - عيون اخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۷.)

نزدیک ترین حالت بنده به خداوند متعال، در حالی است که در سجده است و همان قول خداوند تبارک و تعالی است که فرمود : ( سجده کن و نزدیک شو.

آری، در حقیقت در حالت سجده است که انسان نهایت بندگی خود را نسبت به پروردگارش اعلام کرده و بهترین حالتی است که خداوند برای بنده اش میپسندد و به همین جهت است که حالت سجده موجب تقرب عبد به معبودش میگردد. مکمل این روایت روایتی دیگر است که حسن بن علی الوشاء ، از امام رضا علیه السلام نقل میکند که فرمودند:

إِذَا نَامَ الْعَبْدُ وَهُوَ سَاجِدٌ ، قَالَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ لِلْمَلَائِكَةِ : أَنْظُرُوا إِلَى عَبْدِي قَبَضْتُ رُوحَهُ وَهُوَ فِي طَاعَتِي (عيون اخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۸.)

زمانی که بنده در حالت سجده به خواب برود، خداوند متعال به ملائکه خطاب میکند به بنده من نگاه کنید که او را قبض روح کردم در حالی که به اطاعت من مشغول بود .

البته مراد از قبض روح در این روایت، وقتی است که بنده عابد از فرط خستگی و بی خوابی و طولانی نمودن عبادت و سجده خود، در حال سجده از خود بیخود شده و خواب بر او غلبه نموده است و تشبیه خواب بنده به قبض روح از باب : « النَّومُ أَخُ الْمَوْتِ » می باشد .

در همین وقت و حالت است که پروردگار مهربان نسبت به عبادت بنده مطیع خود در مقابل ملائکه مباهات می ورزد؛ چرا که همین ملائکه بودند که به عنوان اعتراض نسبت به خلقت انسان به خدا عرضه داشتند : آیا موجودی می آفرینی که در روی زمین فساد و خونریزی کند و حال آن که ما تو را تسبیح و تقدیس میکنیم.

وَإِذْ قَالَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ (سوره بقره آیه ۳۰.)

لذا شاید به همین خاطر است که خداوند متعال خطاب به ملائکه میفرماید: بنده مرا ببینید که این گونه در اطاعت و عبادت من روح از بدنش مفارقت نموده و حال آن که کسی او را الزام بدان نکرده و حال آن که شما اگر مرا تسبیح و تقدیس میکنید بدان ملزم و اجبار شده اید و در واقع به همین جهات است که گاهی یک بنده از ملائکه مقربین هم به خدا نزدیک تر می شود.