بهترین و بدترین زندگی کدام است؟

علی بن شعیب میگوید به خدمت امام رضا علیه السلام مشرف شدم و حضرت به من فرمود

يَا عَلِيُّ ! مَنْ أَحْسَنُ النَّاسِ مَعَاشِاً ؟

قُلْتُ : أَنْتَ يَا سَيِّدِي أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي .

فقال عليه السّلام : يَا عَلِيٌّ مَنْ حَسَّنَ مَعَاشَ غَيْرِهِ فِي مَعَاشِهِ .

يا عَلِيُّ مَنْ أَسْوَءُ النَّاسِ مَعَاشِاً ؟

قُلْتُ : أَنْتَ أَعْلَمُ .

قَالَ : عليه السلام مَنْ لَمْ يَعِشُ غَيْرَهُ فِي مَعَاشِهِ .

يَا عَلِيُّ ! أَحْسِنُوا جِوَارَ النِّعَمِ ، فَإِنَّهَا وَحْشِيَّةٌ مَا نَأَتْ عَنْ قَوْمٍ فَعَادَتْ إِلَيْهِمْ .

يَا عَلِيُّ ! إِنَّ شَرَّ النَّاسِ مَنْ مَنَعَ رَفْدَهُ ، وَأَكَلَ وَحْدَهُ ، وَجَلَّدَ عَبْدَهُ .(تحف العقول : ص ۴۷۱)

ای علی ، چه کسی بهترین زندگی را دارد ؟

عرض کردم: ای آقای من ، شما داناتر از من هستید!

فرمودند: ای علی کسی است که در کنار زندگی او دیگران خوش زندگی میکنند؛ سپس فرمودند : ای علی ، چه کسی بدترین زندگی را دارد؟

عرض کردم: شما داناتر هستید .

حضرت فرمودند: کسی که از زندگی او دیگران نفعی نبرند.

سپس حضرت فرمودند: ای علی با نعمتهای خدا به نحو خوب و پسندیده ای همراه باشید که همانا این نعمتها گریزانند و از مردم دور نمیشوند که مجدداً به آنان رجوع کرده و بازگردند و زمانی که نعمتی از دست رفت دیگر باز نمی گردد) .

یا علی، همانا بدترین مردم شخصی است که یاری خود را از مردم منع کند و تنها بخورد - به تنهایی از اموالش استفاده کند - و بنده اش را بزند .

در حقیقت بهترین زندگیها آن است که دیگران در آن زندگی داشته و از آن متنعم شوند و سزاوار است هر مسلمانی به هر نحوی که برایش ممکن است دیگران را در زندگی و رفاه خود شریک کند که البته سهیم نمودن مردم انواع مختلف دارد؛ مثلاً می تواند دیگران را به سفره خود حاضر نماید و یا با ساختن بنایی به عنوان مصرف عمومی و مکانهای عام المنفعه و یا حتی به عنوان کسب ، همچنین ایجاد اشتغال و به کار گرفتن سرمایه در مسیر تولید که افرادی از این طریق امرار معاش کنند و سربار جامعه نباشند و مانند اینها از کارهایی که به نحوی را شریک در زندگی یک نفر می کند.

و انسانهای بخیل - یا به تعبیر علی بن موسى الرضا عليه السلام، بدترین انسانها - اگر لذت بهره بردن دیگران از زندگی آنها را خود چشیده بودند، به یقین درک میکردند که لذت همراهی و شرکت مردم در زندگی انسان به انواع مختلف از لذت فزون طلبی و ثروت اندوزی به مراتب بیشتر و مسرت بخش تر است و از طرف دیگر یقین میکردند

که سهم داشتن دیگران در زندگی ایشان برکت و وسعت فوق العاده ای در مال و زندگی و عمر و سلامتی ایجاد خواهد کرد، چرا که برکت و بی برکتی فقط به خواست و اراده الاهی خواهد بود و خداوند برکت را در قدوم مهمان و سهم داشتن دیگران از زندگی ها قرار داده است .

زیان کاران دنیا و آخرت

گاهی بعضی از مردم به خاطر ویژگیها ، خصوصیات و اخلاقیاتی که دارند ، نه حظ و بهره ای از دنیا میبرند و نه حظ و بهره ای از آخرت خود خواهند برد.

روایتی از امام رضا علیه السلام در معرفی این افراد نقل شده که : خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ فَلَا تَرْجُوهُ لِشَيْءٍ مِنَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ : مَنْ لَمْ تَعْرِفِ الْوَثَاقَةَ فِي أُرُومَتِهِ ، وَالْكَرَمَ فِي طِبَاعِهِ ، وَالرَّصَانَةَ في خُلْقِهِ ، وَلنُّبْلَ فِي نَفْسِهِ ، وَالْمَخَافَةَ لِرَبِّهِ .

پنج چیز است که اگر در کسی نباشد، نه امیدی به دنیا داشته باشد و نه امیدی به آخرت .

و این پنج مورد عبارت اند از : کسی که نه ریشه و اصالتی در خود می شناسد؛ نه کرم و بخششی در طبع خود؛ نه نیک رفتاری در اخلاق خود؛ نه نجابتی در ذات خود ؛ و نه ترسی از پروردگار خود دارد. (تحف العقول : ص ۴۷۰ح ا ۳.)