اصحاب پیشوای هشتم

بسیاری از بزرگان که از صحابه ی دو امام همام موسی بن جعفر و جعفر بن محمد . بوده اند حضور حضرت رضا را هم درک کرده اند. بر این اساس در این قسمت فقط از اصحاب خاص امام یاد خواهیم کرد.

۱. محمد بن راشد که مردی دانشمند و پارسا و موثق بوده است.

2. احمد بن محمد وی از علمای کوفه بود و در محضر امام رضا و حضرت جواد مقام و منزلت شایسته یی داشت.

3. محمد فضل ازدی وی هم از مردم کوفه و از موثقین بود.

4. عبد الله بن جندب این شخص حضور امام کاظم را هم درک کرده است. امام رضا در حق وی فرمود: عبدالله بن جندب، از خاشعین است».

5. محمد بن اسحاق وی از قبیله ی بنی ثعلب است و از بزرگان علمای کوفه و مردی دانشمند و پاکدامن بود و در محضر امام هشتم مقامی شامخ و برجسته داشت.

6. یونس بن یعقوب وی از اصحاب خاص امام است ولی با موکب همایون امام به مرو نیامد و در مدینه اقامت داشت و همانجا از دنیا رفت میگویند امام کفن و حنوط وی را خود از مرو به مدینه فرستاد. .

7. حسن بن علی بن فضال وی در علم و زهد و روحانیت و کمال مشهورتر از آن است که توصیف شود مقام ابن فضال در حضور امام بسیار مشعشع و محترم بود.

8. معروف کرخی عالم ربانی و عارف بزرگ معروف کرخی افتخار دربانی امام را داشت. وی پسر مردی ایرانی بود که فیروزان نامیده میشد. فیروزان در ابتدای زندگی دین نصارا داشت و بعد در محضر امام صادق به شرف اسلام رسید.

روزی از حضرت صادق تقاضا نمود که وی را نصیحت کند. امام فرمود: تا می توانی کم آشنا باش

معروف کرخی به معروف زاهد هم مشهور بود و به اینکه دربان امام رضا است افتخار میکرد.

معروف کرخی در سال ۲۱۹ که سخت پیر و فرسوده شده بود، در اثر عارضه یی چشم از دنیا فرو بست. قبر وی در بغداد مزار مسلمانان صاحب دل و اهل حال است.

9. دعبل خزاعی دعبل بن علی شاعر شجاع و رشید و مشهور قرن سوم است که از سخن سرایان نامور عرب شمرده میشود دعبل در همان سالی که حضرت صادق از دنیا رحلت کرد ولادت یافت(1) سال ۱۴۸ ه. ق. ) و در سال ۲۴۶ هجری در شوش وفات یافت و نود و هشت سال عمر کرد. (2) معصوم دهم جواد فاضل.)

دعبل، شاعر مخصوص حضرت رضا بود و قصیده ی تائیه ی او مشهور است. وی این قصیده را به خاطر حلول محرم الحرام در سال ۲۰۲ هجری سروده و به محضر امام رضا برد وی مردی است که در صراحت لهجه و شجاعت ادبی میان شعرای جهان کمتر نظیر دارد او آشکارا خلفای آل عباس را در شعرهای خود میکوبید.

ابو الفرج در آغانی مینویسد:

دعبل بن علی از آن شیعیانیست که در تمایل به علی بن ابیطالب المشهور بود. قصیده ی مدارس آیات او از بهترین شعرها به شمار می رود. این قصیده با تمام مدح هایی که درباره ی اهل بیت گفته شده برابری میکند.