آوردن امام هشتم از مدینه به مرو

هیأت اعزامی مأمون به سرپرستی رجاء بن ابی الضحاك امام هشتم را با تهدید و اجبار، از «مدینه منوره» به «مرو» منتقل کرد. در بین راه از هر شهری که عبور می کردند، شیفتگان خاندان رسالت و دلباختگان مکتب امامت، عاشقانه به استقبال امام عالی می شتافتند و بی تایانه پرسشهای خود را مطرح می نمودند و حضرت نیز بی پروا پرده های ضخیم و سیاهی که در طول دوران خلافت غاصبانه امویان و عباسیان بر روی حقایق کشیده شده بود پاره میکردند و تشنگان معارف را از سرچشمه زلال وحی سیراب مینمودند و با بیان شیوای خود خفتگان را بیدار و جاهلان را آگاه می ساخت. حضرت با بیان حدیث سلسلة الذهب در میان انبوه بی شمار مردم نیشابور، اعلام نمود (رجوع شود به عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۱۳۲). ۱ - معارف الهی و توحید باید بوسیله امامان پاک و خلفای راستین رسول اکرم الله بیان شود. ۲ - سرچشمه تمام رذایل و فساد و انحراف، فاصله گرفتن از توحید است و برای رسیدن به حکومت فاضله و جامعه نمونه و وصول به سعادت جاودانه راهی جز تمشک به توحید در تمام ابعاد ذاتی صفاتی ،عبادی سیاسی و ... نیست. ۳ - امامت و ولایت اهل بیت عصمت و طهارت رکن اساسی توحید است و بدون تمسک به ثقل دوم اهل بیت) پرداختن به ثقل اول (قرآن) بی فایده است. سرانجام حضرت اواخر ذیقعده سال ۲۰۱ هجری، وارد مرو شد و مأمون همراه با شخصیتهای بزرگ کشوری و لشکری به استقبال امام شتافت و حضرت را در منزلی نزدیک مقر حکومتی خود جای داد. پس از ورود امام به مرو، مأمون واگذاری خلافت را به

امام پیشنهاد کرد ولی امام نپذیرفت. آنگاه موضوع ولا یتعهدی را مطرح کرد و امام از پذیرفتن آن نیز خودداری فرمود ولی مأمون برای قبول ولا يتعهدی تا سرحد تهدید به قتل امام اصرار ورزید. آنگاه امام بدون رضایت قلبی و با اجبار ولایتعهدی را قبول نمود به شرط آنکه در امر و نهی فتوی و قضاوت عزل و نصب کارکنان و سایر مسایل سیاسی دخالت نکند. مأمون تمام شرایط حضرت را پذیرفت و دستور داد موضوع ولایتعهدی را به اطلاع عموم برسانند و از همگان برای این امر بیعت بگیرند.