۱۹ - آشنا کردن فرزندان با مکتب اهل بیت

عبدالله بن صالح هروی گوید : در محضر امام رضا بودم. فرمود :

رَحِمَ اللهُ عَبْداً أَحْيَا أَمْرَنَا قَالَ : كَيْفَ يُحْيِي أَمْرُكُمْ؟

قَالَ : يَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ يُعَلِّمُها النَّاسُ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَمِلُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَا تَتَّبَعُونَا. (۱) - وسائل الشيعه، جلد ۱۸، ص ۱۰۲ )

خداوند رحمت کند کسی که امر ما مکتب اهل بیت و تشیع را زنده کند. کسی پرسید که امر شما چگونه احیا می شود؟

فرمود: معارف و علوم و فرهنگ ما را یاد بگیرند و آن را به دیگران بیاموزند زیرا اگر مردم خوبی ها و محاسن کلام ما را بشنوند و بشناسند از ما خاندان رسالت پیروی خواهند کرد.

رای گوید : عرض کردم: ای فرزند رسول خدا برای ما از امام صادق به نقل کرده اند که فرمود:

مَنْ تَعَلَّمَ عِلْمًا لِيُمَارِيَ بِهِ السُّفَهَاءَ ، أَوْ يُبَاهِيَ بِهِ الْعُلَمَاءَ ، أَوْ لِيَقْبَلَ بِوُجُوهِ النَّاسِ إِلَيْهِ فَهُوَ فِي النار .

هركس علمی را به این خاطر بیاموزد که با علم خود با افراد سفیه و احمق مجادله و ستیز کند یا با علم خود بر دانشمندان افتخار کند یا مردم را متوجه خود نماید مجازات چنین شخصی آتش دوزخ است.

امام رضا فرمود :

جدم راست گفت، آیا میدانی منظور از سفیهان در این سخن چه کسانی هستند؟

عرض کردم : نه نمی دانم.

فرمود: منظور داستان سرایان مخالف ما هستند.

سپس فرمود : آیا میدانی منظور از دانشمندان چه کسانی هستند؟

گفتم : نه ای فرزند رسول خدا.

فرمود: منظور علمای آل محمد هستند که خداوند اطاعت و دوستی از آنها را واجب کرده است.

سپس فرمود :

آیا میدانی مردم را متوجه خود سازد چیست؟

گفتم : نه ، نمی دانم.

فرمود : سوگند به خدا منظور از آن ادعای امامت بدون حق است.

بنابراین اگر کسی علم را به خاطر این بیاموزد که با افراد سبک مغز از داستان سرایان مخالف ما مجادله و ستیز نماید و به دانشمندان آل محمد الله افتخار و برتری جویی کند و ادعای امامت ناحق نموده و در پرتو علم خود مردم را به سوی خویش فرا خواند اهل دوزخ است. ولی اگر آموختن علم به این خاطر نباشد خدا او را رحمت نماید زیرا این امر سبب زنده شدن ولایت و استحکام) شیوه و برنامه ما می شود. (۱) - عيون اخبار الرضا)، جلد ۱، ص ۳۰۷ )

سُئِلَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرَّضَاءَ فِي قَوْلِهِ تَعَالَى : عَمَّ يَتَسَائَلُونَ عَنِ النَّبَاءِ الْعَظِيمِ الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ» قَالَ : أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ: مَا لِلَّهِ نَبَأَ أَعْظَمُ مِنَى وَ مَا لِلَّهِ آيَةٌ أَكْبَرُ مِنِّي، وَقَدْ عُرِضَ فَضْلِي عَلَى الْأُمَمِ الْمَاضِيَةِ عَلَى اخْتِلَافِ الْسِنَتِهَا فَلَمْ تَقَرَّ بِفَضْلِي.(2) ۲ - مستدرك السفينه ، جلد ۹، ص ۵۰۴ )

از امام هشتم در تفسیر آیه کریمه : از چه میپرسند از خبر بزرگ که خود در آن اختلاف میکنند.

فرمود : امیر المؤمنين الله فرمود: خدا را خبری بزرگتر از من نیست و خدا هیچ نشانه ای بزرگتر از من ندارد. بدون تردید برتری من بر امتهای گذشته با اختلاف زبانها که داشتند، عرضه شد و اقرار به فضیلت من نکردند.

ابراهیم بن عباس طولی گوید :

در محضر امام رضا بودیم آن حضرت فرمود: در دنیا نعمت حقیقی وجود ندارد. یکی از حاضران گفت پس اینکه خداوند در قرآن می فرماید:

«لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ.» (3) ۳ - سوره تکاثر ٫ آیه ۸ )

این نعیم که خداوند در قیامت از آن سؤال می کند چیست؟

این نعمت همان آب خنک است.

امام رضا با صدای بلند فرمود :

این شما هستید که اینگونه تفسیر میکنید بعضی از شما میگویید منظور از «نعیم» در این آیه ، آب خنک است و بعضی میگویید منظور غذای لذیذ است و عده ای گویند: منظور خواب خوشگوار است. ولی پدرم از پدرش امام صادق نقل کرد که همین سخنان در مورد تفسیر نعیم» در محضرش گفته شد آن حضرت خشمگین گردید و فرمود:

إِنَّ اللَّهَ لَا يَسْأَلُ عِبَادَهُ عَمَّا تَفَضَّلَ بِهِ عَلَيْهِمْ وَلَا يَمُنُّ بِذلِكَ عَلَيْهِمْ، وَ الْإِمْتِنَانُ بِالْأَنْعَامِ مُسْتَقْبَحٌ مِنَ الْمَخْلُوقِينَ، فَكَيْفَ يُضَافُ إِلَى الْخَالِقِ مَا لَا يَرْضَى الْمَخْلُوقُونَ بِهِ وَ لَكِنَّ النَّعِيمَ: حُبُّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ مُوالاتِنَا يَسْأَلُ اللَّهُ عَنْهُ عِبَادَهُ بَعْدَ التَّوْحِيدِ وَ النُّبُوَّةِ.(1) - وسائل الشيعه ، جلد ۱۶ ، ص ۴۶۴ )

همانا خداوند بندگانش را در مورد آنچه که به آنها تفضل و مرحمت فرموده بازخواست میکند و به خاطر آن بر آنها منت نمیگذارد منت نهادن در مورد نعمتهای مادی از مخلوقات ناپسند است. پس چگونه رواست که چنین کار ناپسندی به خدا نسبت داده شود؟ بلکه منظور از «نعیم دوستی و ولایت ما خاندان رسالت است و خداوند در این باره پس از مسئله توحید و نبوت بندگانش را مورد سؤال قرار می دهد.

مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ، مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً . فَقُلْتُ لَهُ كُلُّ مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ أَمَامٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً؟ قَالَ : نَعَمْ وَ الْوَاقِفُ كَافِرُ وَ النَّاصِبُ مُشْرِكٌ.(2) - بحار الانوار، جلد ۲۳ ، ص ۷۸

واقفیه : گروهی از شیعیانند که امامت را به امام موسی بن جعفر (ع) ختم می کنند.

نواصب : گروهی هستند که به پیشوایان دین، ناسزا می گویند. )

محمد بن اسماعیل گوید: امام رضا فرمود :

هركس بمیرد و او را امام و رهبری نباشد به مرگ جاهلیت مرده است.

من عرض کردم: هر کس بمیرد و او را امام و رهبری نباشد به مرگ جاهلیت مرده است؟

فرمود: آری و واقف کافر است و ناصب مشرک

عَنِ ابْنِ الْجَهْم قَالَ : قُلْتُ لِلرِّضَاء جُعِلْتُ فِدَاكَ اَشْتَهِي أَنْ أَعْلَمَ كَيْفَ أَنَا عِنْدَكَ؟ فَقَالَ : انظُرْ كَيْفَ أَنَا عِنْدَكَ. (۳) - بحار الانوار، جلد ۶۷ ، ص ۵۴ - عیون اخبار الرضا، جلد ۲، ص ۵۰ )

ابن جهم گوید به امام رضا گفتم فدایت شوم میخواهم بدانم که در نزد شما چه مقامی دارم؟ حضرت فرمود: بنگر که من در نزد تو چه مقامی دارم