۲۱ - اصالت دادن به تربیت

ترجیح روابط معنوی بر پیوندهای مادی :

هرگاه والدین در تربیت فرزندان خود نهایت سعی و کوشش را به کار برند و وظیفه خویش را در این راه انجام دهند ولیکن فرزندان راه صحیح را نپذیرند بر والدین لازم است با طرد فرزندان خود آنها را تنبیه عاطفی کنند.

قَالَ يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍ فَلَا تَسْتَلْنِ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّي أَعِظُكَ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ»(2) ۲ - سوره هود ٫ آیه ۴۶ )

فرمود: ای نوح! پسرت از اهل تو نیست. او عمل غير صالحی است فرد ناشایسته ای است پس آنچه را از آن آگاه نیستی از من مخواه من به تو اندرز می دهم تا از جاهلان نباشی.

از امام علی بن موسی الرضاء نقل شده که روزی از دوستان خود پرسید :

مردم این آیه را چگونه تفسیر می کنند؟ «إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍ

یکی از حاضران عرض کرد: بعضی معتقدند که معنای آن این است که فرزند نوح (کنعان) فرزند حقیقی او نبود.

امام فرمود :

كَلَا، لَقَدْ كَانَ ابْنَهُ وَ لَكِنْ لَمَّا عَصَى اللَّهَ تَفَاهُ عَنْ أَبِيهِ كَذَا، مَنْ كَانَ مِنَّا لَمْ يُطِعِ اللَّهَ ، فَلَيْسَ منا».(3) - تفسیر صافی، ذیل آیه ۴۶ سوره هود )

نه چنین نیست به یقین فرزند نوح بود اما هنگامی که گناه کرد و از جاده اطاعت فرمان خدا قدم بیرون گذاشت خداوند فرزندی او را نفی کرد همچنین کسانی که از ما باشند ولی اطاعت خدا نکنند با ما پیوند معنوی ندارند

قَالَ الرَّضَاعَ لِلْحَسَنِ الْوَشَاءِ فِي قَوْلِهِ تَعَالَى «يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ (۴) ۴ - سوره هود ٫ آیه ۴۶ )

لَقَدْ كَانَ إِبْنَهُ وَ لَكِنْ عَصَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَفَاهُ اللهُ عَنْ أَبِيهِ كَذَا مَنْ كَانَ مِنَّا لَمْ يُطِعِ اللَّهَ فَلَيْسَ مِنَّا وَأَنتَ إِذَا أَطَعْتَ اللَّهَ فَانْتَ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ.(1) - سفينة البحار، جلد ۲، ص ۹۸ )

امام رضا به حسن و شاء در تفسیر آیه کریمه ای نوح او (پسرت) از اهل تو نیست فرمودند: او پسر نوح بود ولی چون معصیت خدای عزوجل کرد خدایش از وابستگی پدرش نفی کرد. همچنین هر که از شیعیان ما فرمانبردار خدا نباشد، با ما پیوند معنوی و روحانی ندارد و تو مادامی که فرمانپذیر خدا باشی در زمره پیروان ما اهل بیت رسالت خواهی بود

إِنَّ نَوحاً قَالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِي مِنْ أَهْلِي وَإِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَ أَنْتَ أَحْكَمُ الْحَاكِمِينَ : فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ : يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍ ، فَأَخْرَجَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَهْلِهِ بِمَعْصِيَتِهِ(2) ۲ - بحار الانوار، جلد ۱۱، ص ۳۲۱ )

حضرت نوح عرض کرد: پروردگارا همانا پسرم از اهل من است و وعده تو حق و تو حکم کننده ترین حکم کنندگانی خدای عزوجل فرمود: ای نوح او اهلیت تو را ندارد که او عمل ناشایسته است. خدای عزوجل به خاطر گناهی که از فرزند نوح در زد، از اهلیت نوحه بیرون کرد.