مناظره با هربد بزرگ زرتشتیان

نوبت به هربد که بزرگ زرتشتیان بود رسید حضرت از او درباره علت پیامبری زرتشت سؤال کردند. او گفت چیزهایی آورده است که دیگران نیاورده اند البته ما خود ندیده ایم اخباری از گذشتگان ما در دست است.» حضرت فرمودند دیگر امتها هم دلیل پذیرش را همان اخباری می دانند که از گذشتگان به آنان رسیده است. پس عذر شما در عدم ایمان نیاوردن به آن ها چیست؟ هر بذ خشکش زد و نتوانست جوابی دهد.(همان، ص ٣٤٠)

(23)

مناظره با پیروان مکاتب مختلف در بصره

نه تنها کاخ مأمون به برکت وجود امام السلام کانون بحث و مناظرات علمی شد و به وسیله آن امام بزرگوار نور آفتاب اسلام بر خلاف خواست مأمون از آنجا به نقاط دوردست تابید که در بصره نیز یک بار چنین ماجرایی اتفاق افتاد؛ زیرا بصره دروازه عراق و در آن زمان یکی از شهرهای مهم اسلام بود بسیاری از مکتب ها و مذاهب مختلف که بعد از گسترش اسلام به کانون اسلام راه یافت از دروازه بصره بود!

 طبق روایت مشروحی که قطب راوندی در کتاب "الخرائج" آورده است، هنگامی که آتش فتنه در بصره بالا گرفت و فرق مختلف و مکتب های گوناگون آنجا را پایگاه فعالیت خود قرار دادند، امام علی بن موسی الرضا السلام برای خاموش کردن آتش فتنه با استفاده از یک فرصت کوتاه به بصره آمدند و با اقوام و گروههای مختلف به بحث و گفتگو نشستند، و از همه آنها دعوت فرمودند که در مجلس حضور یابند؛ از علمای بزرگ مسیحی گرفته تا علمای یهودی و کسان دیگر؛ سپس فصول مختلف انجیل و بشاراتی را که از پیامبر اسلام در آن آمده است، تا بشارات اسفار مختلف تورات و زبور همه را برشمردند و بشارات عهدین را برای آن ها دقیقا بازگو کردند و با زبان خودشان با آنها تکلم فرمودند آنچنان که حجت بر آن ها تمام شد. سپس رو به توده مردم مسلمان که در آن مجلس حضور داشتند کردند و در بخشی از سخنانش چنین گفتند: ای مردم آیا کسی که با مخالفانش به آیین و کتاب و شریعت خود آنها احتجاج و استدلال کند از همه با انصاف تر نیست

عرض کردند: آری. فرمودند بدانید امام بعد از محمد تنها کسی است که برنامه های او را تداوم می بخشد و مقام امامت تنها برای کسی زیبنده است که با تمام امتها و پیروان مذاهب مختلف با کتاب های خود آن ها گفت و گو کند مسیحیان را با انجیل و یهودیان را با تورات و مسلمانان را با قرآن قانع سازد و عالم به جميع لغات باشد و با هر قومی با زبان خودشان سخن گوید و علاوه بر همه اینها با تقوی و پاک از هر عیب و نقصی باشد عدالت پیشه با انصاف ،حکیم ،مهربان با گذشت، پر محبت راستگو ،مشفق ،نیکوکار ،امین درستکار و مدبر باشد . و به این ترتیب حجت را بر اهل بصره تمام کرد و رسالت خود را در پاسداری از حریم اسلام انجام داد.

(35-36)