ای رفعت و علو علی مرتضا تو                                                 را علم و وفا و فضل علی الرضا تو را

دیوان ادیب صابر، ص ۳۳۵

کو آن که به پرهیز و به توفیق و سداد                                             هم باقر بود و هم رضا هم سجاد

از بهر عیار دانش اکنون به بلاد                                                          کو صیرفی و کو محک و کو نقاد

دیوان خاقانی، ص ۷۱۴

القاب امام رضا

گویند امام رضا ع را از آن جهت رضا نامیدند که هم دشمنان و هم دوستان به ولایت عهدی ایشان رضایت دادند. روایت دیگری را نیز طبری نقل میکند که مأمون آن حضرت را الرضى من آل محمد نامید اگر چه امام جواد می فرمایند: «خداوند متعال پدرم را رضا نامید زیرا او پسندیده خدا در آسمانش و پسندیده رسول خدا و امامان در زمینش بود. (۱. علی بن موسی امام رضا ، مرضیه محمدزاده، ص ۸۴) و مجدود ابن آدم دلیل این لقب را چنین میداند.

از معتبران اهل قبله                                       وز معتمدان دین دیان

کس نیست که نیست از تو راضی                                        کس نیست که هست بر تو قربان

دیوان سنایی، ص ۴۵۲

همان گونه که با توجه به ویژگیهای امام به آن حضرت القابی داده میشد؛ به روضه نیز نام قبله هفتم را داده اند که هنوز در بین مردم رایج است. سبب این نامگذاری بدین جهت است که در اسلام آرامگاه هایی است که قبه و بارگاه آنان مانند ستارگان آسمان میدرخشد و همچون قبله مطاف مسلمانان و بویژه شیعیان است.

۱ - خانه کعبه که اولین قبله حقیقی است. ۲- مدینه طیبه که مرقد پاک پیامبر و ائمه بقیع در آن واقع است. ۳- نجف اشرف -۴- کربلای معلی. ۵- کاظمین. ۶- سامرا. ۷- مشهد مقدس که روضه امام هشتم است (۱. زندگانی حضرت امام علی بن موسى الرضا ، عمادزاده، ص ۱۴۲) و در بسیاری موارد زائران آرزومندند که امام در مشکلات یاریگر و دستگیر آنان باشد.

ابوسعید ابوالخیر در هنگام حیرانی و سرگشتگی در زندگی چنین می سراید

از گردش افلاک و نفاق انجم                                   سر رشته کار خویشتن کردم گم

از پای فتاده ام مرا دست بگیر                                   ای قبله هفتم ای امام هشتم

ديوان أبو سعید ابو الخير، ص ۵۸

۱۰ - تمنای امام

بسیاری از افراد در گرفتاریها به بزرگان مراجعه کرده از آنان کمک می جویند گاه این مدد و کمک را به شکل آرزو و گاه به صورت شکواییه بیان میکنند.

سنایی در قصیده ای با مطلع

جهان پر درد میبینم دوا کو                                                  دل خوبان عالم را وفا کو

دیوان سنایی، ص ۵۷۱

در شکایت از زمانه روزگار در تمنای وجود امامی است که اوضاع زمانه را سامان بخشد و از داشتن امامان منبر و مدرسه که جلوه گران در محراب و منبرند و ریاکارانی بیش نیستند با ترفندی خاص شکوه میکند.

ص118

تکتم که آخرین نام او بود. (۱. عيون أخبار الرضا ، شیخ صدوق، ص ۳۱.)

درباره نام لقب و وفات حضرت در کتب مختلف آمده است: «نام مبارکش علی است و همچون نام جد بزرگوارش مشتق از نام الهی است. معروف ترین لقب آن حضرت رضا است که دلالت صریح بر خشنودی آن حضرت از الطاف الهی و خشنودی خدا از وی میکند القابی دیگر که مبین صفات و حالات آن حضرت است نیز ذکر شده است مانند الفاضل الرضى الصديق غريب الغرباء، معين الضعفاء. در میان عجم ملقب به «قبله هفتم» است. (۲. هزار و یک حدیث رضوی مهدی قربانی، صص ۲۳-۲۲)

قال رسول الله : سَتُدْفَنُ بَضْعَةٌ مِنِّي بِخُرَاسَانَ مَا زَارَهَا مَكْرُوبٌ إِلَّا نَفْسَ الله كُرْبَتَهُ وَ لَا مُذْنِبٌ إِلَّا غَفَرَ الله ذُنُوبَهُ (۳. ر.ک: بحار الأنوار العلامة المجلسى، ج ۹۹، ص ۳۴؛ روضة الواعظين، الفتال النيسابوري ص ۲۳۴؛ موسوعة أحاديث أهل البيت الشيخ هادي النجفي، ج ۴، ص ۴۲۷؛ شرح إحقاق الحق، السيد المرعشي، ج ۱۲، ص ۳۵۰) به زودی دفن می شود در خراسان پاره تن من زیارت نمیکند او را شخص مغموم مگر آنکه خدا غم او را برطرف می کند و نه گناهکاری مگر آنکه خدا گناه وی را می آمرزد. (۴. دورة البيضاء، سيد كاظم وفائی همدانی، ص ۱۱)

روایت شده است که عده ای از اهل مدینه گویند «حضرت رضا در مدینه در پنج شنبه ۱۱ ربیع الاول به سال ۱۵۳ هجری و ۵ سال بعد از وفات امام صادق متولد شدند؛ و در طوس» در قریه ای به نام «سناباد از آبادیهای نوقان» وفات کردند. (۵. عیون اخبار الرضا ، شیخ صدوق، ص ۳۴)

ص151