لباس

امام رضا 

بزنطي: قال أبي ما تقول في اللباس الحسن؟... فقال لي: ألبس و تجمل ....(کافی، ج ۶، ص ۴۵۱؛ مسند الامام الرضا، ج ۲، ص ۳۶۰ (با اندکی اختلاف).)

 بزنطی راوی معروف میگوید پدرم گفت: «در پوشیدن لباسهای زیبا چه میگویی... امام رضا گفت: بپوش و زیبا بپوش... 

لباس از ضروریات زندگی است نوسان در درجه هوا تابش نور خورشید و وزش نسیم های گوناگون، ضرورت پوشش تن را آشکار میکند؛ صرف نظر از اینکه برخی از پوششها واجب است و برخی جنبه اخلاقی نیز دارد. در دستورات اسلامی پوشش برای زن و برخی پوششها برای مرد واجب شمرده شده است. از این فراتر آرایش سیمای ظاهری است در جامعه و برای چشمهای نظاره گر که دستوری اخلاقی است و لازم است مؤمنان با سیمایی خوشایند و آراسته در جامعه گام گذارند و شکوه ظاهری جامعه را حفظ کنند چنان که در روایت امام رضا لباس زیبا تجویز شده است؛ از جمله برای حفظ همین شکوه ظاهری جامعه اسلامی ضرورت مقدار لازم لباس تردید پذیر نیست، لیکن چگونگی و کیفیت آن با سطح درآمد و زندگی مردم و جامعه رابطه دارد. اگر سطح درآمدها پائین باشد و ضرورتهای زندگی تأمین نگردد لباس نیز باید در حد لازم مورد استفاده قرار گیرد و اگر سطح درآمدها بالا باشد و مسائل اولیه زندگی حل شده باشد، از لباسهای زیبا و فاخر نیز میتوان استفاده کرد. در کلام دیگری از امام رضا که در همین بخش فصل: رابطه سطح زندگی و سطح درآمد مطرح خواهد شد، رابطه سطح زندگی و سطح درآمد و وضعیت اقتصادی جامعه تبیین خواهد گشت.

(95-97)

درباره شیوه زندگی اجتماعی امام رضا رسیده است. که آن امام بزرگ در خانه لباسهای پاره و درشت و پشمینه می پوشید و بر خویش سخت می گرفت و دشوار می زیست و از آسایش و راحت طلبی دوری می گزید؛ و هنگامی که در جمع ظاهر می گشت و میان مردمان می آمد خود را می آراست و زینت می کرد. در این رفتار امام که بازگو کننده اندیشه و فکرا امام است، آرایش و آراستگی ظاهر نوعی تکلیف اجتماعی برای احترام به دیگران معرفی شده است. در جامعه چشمها به انسان دوخته میشود و از راه چشمها دلها و روانها متوجه انسان می گردد. حال اگر سیمای ظاهری انسان آراسته تمیز منظم و موزون بود مردم از دیدار انسان لذت می برند و در دل شادمان می گردند چنان که در برابر مناظر زیبای طبیعت قرار گرفته باشند در حالت دیگر که ظاهر انسان ژولیده و چهره اش پژمرده و افسرده و آلوده و چندش آور باشد، حال دیگران را می گیرد و آنان را آزار می دهد و افسرده می سازد از این رو آرایش ظاهری حق بزرگ انسانی و اجتماعی است که موجبات خرسندی مردمان را فراهم می آورد و این چگونگی به اغنیا و توانگران اختصاص ندارد و باید برای همه فراهم باشد چون همه در اجتماع ظاهر میشوند و با یکدیگر روبرو می گردند و بر یکدیگر تأثیر می گذارند.

(98)